Бу куьнлерде оьзининъ сыйлы мерекесин белгилейди Дагестан Республикасынынъ ат казанган маданият куллыкшысы, ДР Халк артисти Оразбийке Кокоева. Ондай хатынларды неше ясында экенин айтув кыйын, олар дайым да яс эм ярасык. Заманнынъ сондай кыскаяклылардынъ ярасыклыгын кемитпеге куьши етпейди, неге десе олар шынты кепте яшавга суьйинип боладылар. Бу хатынлардынъ аьр бир куьни аьлемет, туьрли оьзгерислерге толып озадылар. Сол куьнлер тек суьйинишлерге, гуьл байламларга толы тувыл, оларда – кайратлы ис, алдыга, арув-талувды билмей, йигерли абытлар алув. Сол аркалы аьдем уьстинликлерге де етиседи.
Оразбийке Кокоева Червленные Буруны авылында тувган, солай ок онынъ аьели Батыр-Мурза авылында да яшаган. Эки кызы ман доьрт увылын Тангатар ман Беризат Ваисовлар бир-бирине дайым тирев болмага уьйреткенлер. Тангатар-акай авыр туратаган аьдем болса да, кызы Оразбийке мектебте озгарылган шараларда бийигенине эм йырлаганына бек суьйинетаган болган. Оразбийкединъ акасы Крымхан да йырды суьйген, ол кобызда ойнап, йырлайтаган болган. Авылдынъ ясларынынъ тилеги мен, Крымхан биювлер озгарган. Балаларынынъ аьр бирисин Тангатар ман Беризат Ваисовлар окытып, билим бергенлер. Соны ман бирге аьел басы аьр инсаннынъ аьдемшилик касиетлигин бас орынга салган. Ол балаларына булай алтын соьзлер айтып уьйреткен: «Яшавда аьдем мен аьдем болып билинъиз. Кеширимли болынъыз, оьктемсименъиз. Соьйлеектен алдын ойланынъыз, ойламай соьйлеп, баскадынъ юрегин авыртпанъыз. Аьдемшилик эм ясуьйкенди сыйлав дайым да керекли, сол касиетлер сизди наьсипке аькелер». Сол соьзлерди онынъ кызы Оразбийке эсинде саклайды эм яшавында энъ де пайдалы болган насихатлы соьзлер деп санайды. Белки, сонда да болар онынъ халк пан суьйдимли болувынынъ эм ян йолдасы Алимхан Куруптурсунович пен татымлыкта эм тил бирликте, коьримли аьеллердинъ бириси болып яшавынынъ, оны ман бирге уьш баласын эдаплы этип оьстируьвининъ сыры.
Оразбийке Кокоева ис аьрекетин окытувшылык куллыгыннан баслайды. Сога оьз себеплигин сол замандагы Нариман авыл мектебининъ етекшиси Каирбек Юмартов этеди. Ол тувган Нариман авылындагы мектебтен сонъ, Сылув-Тоьбе авылындагы мектебте ислейди. Яс кыз бир куьн Терекли-Мектеб авылында озган шарада катнасады. Сонда онынъ оьнерине район маданият боьлигининъ етекшиси Сейдахмет Рахмедов йогары белги береди эм маданият уьйине ислемеге шакырады. Соьйтип, Оразбийке Кокоева яратувшылык исининъ кенъ йолына туьседи. Онынъ яратувшылык йолы ногай халкынынъ маданиятынынъ кайтадан тувувы ман тар байланыслы. Хатын-кыскаяклы баслап маданият уьйининъ методисти, сонъ маданият боьлигининъ автоклубынынъ заведующийи, халк театрынынъ артист-режиссеры болып куллык этеди.
Оразбийке Кокоева кыймасы Сакинат Аблемитова ман бирге «Айланай» ансамблинде 15 йыл узагында ислеген. Оразбийке Кокоева – ногай халкынынъ миллет маданиятынынъ эм миллет театрынынъ туьзилуьвининъ тарихинде эм оьрленуьвинде яркын бет болады. Яркын кыскаяклы Ногай кеспилик театрынынъ булакларында турганлардынъ бириси болады. Ногай патшалык драмалык театрында ол 2001-нши йылдан алып бу куьнлерге дейим ислейди. Ол пьесаларда алдышы эм бас рольлерди ойнайды, солай ок концерт программаларда эм театраллык коьрсетуьвде солист-вокалист эсабында катнасады. Сол йыллар ишинде ким онынъ оьнерине сукланмаган, сахнада оьз ойнавы ман кимнинъ юрегине кирмеген бу кыскаяклы? Ондайлар йок болар деп ойлайман. Уста артист отыздан артык рольди ойнаган.
Оразбийке Кокоева бир неше кере Халклар ара театраллык фестивалининъ катнасувшысы болган. Соларда ол бас эм алдышы рольлерди ойнаган, бу спектакльлер савгалар эм дипломлар ман белгиленгенлер. 2015-нши йылда Турция элинде Конья каласында «Тысяча вздохов и один голос» Халклар ара фестивалинде Оразбийке Тангатаровнага VIII Халклар ара фестивалининъ Гран-при баргысы тапшырылган. 2016-2017-нши йылларда «Бернарда Альбадынъ уьйи» спектакль онынъ катнасувы ман уьш Халклар ара фестивальлеринде коьрсетилинген, айтпага: Казахстандагы Актау каласында озган «Абиштинъ дуныясы» Биринши театраллык фестивали, Башкортостанда Уфа каласындагы «Туганлык» тюрк тилли театрларынынъ VI Халклар ара фестивали, Казастанда Актау каласында озган Каспий касындагы эллердинъ Биринши Халклар ара фестивали. Солай ок О.Кокоевадынъ ортакшылык этуьви мен, А.Тюджер – Оглыдынъ «Лавина» спектакли 2019-ншы йыл Махачкалада озган Каспий касындагы патшалыкларынынъ Миллет театрларынынъ Халклар ара фестивалинде «Энъ де ийги камерный спектакль уьшин» дипломы ман савгаланган. «Дагестанды данъклаганлар» деген II республикалык фестивалининъ дипломына тийисли этилинген 2018-нши йыл О.Кокоевадынъ катнасувы ман Махачкалада коьрсетилинген «Кадрия» спектакли.
Оразбийке Кокоевадынъ йыр йырлав оьнери де бар. Ол ногай халк йырлары ман бир неше маьнели шараларда, концертлерде, фестивальлерде ортакшылык эткен.
Гастрольлер мен Оразбийке Тангатаровна, регионымыздынъ туьрли калалары эм авылларыннан баска, Астрахань областинде, Ставрополь крайында, Карашай-Шеркеш эм Шешен Республикаларында, Сырт Осетияда, Татарстанда эм Казахстанда болган. Онынъ кинематографиядагы исин де белгилемеге болады. Оразбийке Тангатаровна «Певица» деген художестволык фильмде (режиссеры Вера Львова), 2017-нши йылда суьвретши Сраждин Батыровтынъ яшав эм яратувшылык аьрекетине багысланган «Очарованный странник» документальлик кинохроникасында ойнаган.
Оразбийке Кокоева оьзининъ биринши «За трудовое отличие» медалин 29 ясында, Элистада оьткен шарада,17 районлар катнасып, 1-нши орынды казанганы уьшин алган. Ийги иси уьшин коьп савгалар алган, солардынъ сырасында Дагестан Республикасынынъ Сый грамотасы да бар.
«Онъганнынъ эки яхшылыгы бир келер» деген ийги соьз бар ногайда. Бу йыл Оразбийке Кокоева тувганлы 70 йыл эм яратувшылык аьрекетине 50 йыл толады. Биз ога кайратлы, уьстинликли исин аьли де коьп йыллар бардырганын йораймыз.
Н.Кожаева.
Суьвретте: О.Кокоева.
