Россия Федерациясынынъ Президенти Владимир Путин 28-нши июньде Дербент калага келип, Сырт Кавказда туризмди оьрлентуьв соравлары бойынша кенъес оьткерген, кала ман кыдырган эм ерли яшавшылар ман хабарласкан.
Патшалыктынъ етекшиси мен бирге онынъ янында Дербентте РФ Президентининъ Сырт-Кавказ федераллык округындагы толы ыхтыярлы ваькили Юрий Чайка, Дагестан Аькимбасы Сергей Меликов, сенатор Сулейман Керимов юргенлер.
Путин бурынгы каладынъ Нарын-Кала цитаделин (ЮНЕСКО-дынъ савдуныялык асабалыгынынъ санына киреди) барып коьрген эм Дербент юма межигитинде болган. Президент бу межигит Россия еринде энъ де эски мусылман межигити деп белгилеген. Межигиттинъ имамы элимиздинъ басшысына сыйлы Куран китабин савга этип берген. Владимир Путин Куранды аявлап коькирегине басып: «Савболынъыз, бу Куран китаби Кремльде оьзине тийисли ерин табар», – деп сендирген.
Россия етекшиси мунда туризмди оьрлентуьв соравлары бойынша кенъес оьткерди.
«Биз сизи мен Дагестанда, энъ де эсли калалардынъ бириси – бириси деген ол не соьз – Россияда энъ де бурынгы калада конакта болып турамыз, – деген Путин. – Тек янъыларда сонынъ 2000 йыллыгын белгиледилер, ама дурысын айтканда, элбетте, – эм сол ис мунда, менимше, аьли совет заманында, 1971-нши йылдан алып юритилип келген археологиялык казувлар ман да беркитилген, – ушыны ман биринши юртлар мунда бес мынъ йыллардынъ артында курылганлар.
Коьп куллыклар этилинедилер, ама биз бу калага ис йолдаслар ман бирге савлайы элимизде косымша ишки эм тыскы туризмди оьрлентуьв уьшин не затлар этпеге кереги акында соьйлеспеге деген ниетимиз бен келгенмиз. Мунда, Дагестанда эм Дербентте, ишки туризмнинъ оьсуьви рекорд коьрсетимлерин коьрсетип туры.
Дагестаннынъ эм Дербенттинъ бурынгысы, маданият баалыклары акында мен айтканнан баскалай, мунда айлак бек ыспайы табиат, тагы да бек коьп ийгиликлер бар, солардынъ акында тувра бу ерде ок айтып та уьлгирмеексинъ».
РФ Президентин Дагестан Аькимбасы Сергей Меликов «Каспий яга бойындагы кластер» деп аталган проект пен таныстырды. Сол проектке коьре, Дербент районында 6 шакырым узынлыгы болган тенъиз ягасын коьрклендируьв планы, сонынъ ишинде пляжлар, спорт эм юбанув зоналарын туьзуьв, турист инфраструктураларынынъ, 12,5 мынъ орынлы конак уьйлер эм коттеджлер курылысларын яшавга шыгарув каралады. Ювыкта солай ок 1125 балага деген билимлендируьв, оьрлентуьв эм баскалай инфраструктаралары болган Савлайроссиялык балалар орталыгы курылмага белгиленген.
Кенъесте видеоконференц байланысы йорыгында РФ вице-премьерлери Александр Новак, Дмитрий Чернышенко, федераллык министрлери эм СКФО регионларынынъ етекшилери катнастылар.
Дагестан Аькимбасы Сергей Меликов Дербентти оьрлентуьв планлары акында да айтып билдирди. Онынъ соьзине коьре, былтыр республикада 1,5 миллионнан артык туристлер болганлар. Республикага келетаган баьри туристлер де демеге болаяк Дербентке кирип кетедилер. Дербентти оьрлентуьвдинъ комплексли планы беркитилген. Сол планга коьре 2027-нши йылга дейим 93 шаралар яшавга шыгарылаяк, сонынъ санында Спорт меканын, орам-йол тармагын эм «Аваин» ман «Кубыла» деген янъы микрорайонлар уьшин инженер инфраструктурасынынъ эм «Дербент Сырт-2» электрикалы подстанциясынынъ экинши кезегининъ курылыслары белгиленген.
Кенъестен сонъ Путин каладынъ Россияда энъ де уьйкен мультимедиялык фонтан орынласкан Низами Гянджеви паркында болды. Паркта патшалыктынъ басшысын саламлав ниети мен коьп санлы кала яшавшылары йыйылдылар. Президент халк пан хабарласпага да заман тапты.
Сол ок куьн элимиздинъ етекшиси Москвага кайтып кетти.
