Янъыларда Астрахань каласында аьлиги этно-политикалык аьллерде Россия халклар тарихининъ актуальли соравлары бойынша тоьгерек стол озгарылды. Шара уйгынлавшылары эм катнасувшылары арасында – регион губернаторынынъ администрациясынынъ етекшилери, аьлимлер, этнографлар эм миллет ямагат организациялар ваькиллери. Ортага салынып ойласувдынъ бас темасы – Каспий регионында халклар ара катнаслардынъ берклиги.
Буьгуьнлерде бизим элимиздинъ тарихинде орын табатаган этно-политикалык оьзгерислерге илми яктан баа беруьвдинъ маьнелигин белгилев керек. Аьр халктынъ оьз тарихи, оьз маданияты, ата-бабалардан алып сакланган эм несилден-несилге коьширилип берилетаган бурынгы ийги аьдет-йорыклары бар. Ама бизди баьримизди де сол ок заман Россиядынъ ортак оькиметлик кызыксынувлары бирлестиреди. Мунда халклардынъ яшав ери де маьнели. «Каспий – онынъ ягаларында тынышлыкта яшайтаган баьри халклардынъ ортак ери, – дейдилер бир тавыстан тоьгерек стол уйгынлавшылары. Бу баьри факторлар халклар ара байланыслардынъ берклигине себеплигин тийгистеди.
– Россиядынъ эм бизим регионнынъ этникалык тарихин илми яктан тергев уьшин коьпмиллетли патшалыктынъ туьзилуьв аспектлерин билмеге тийисли. Боьтен де бу зат маьнели аьли, согыс спецоперация аьллеринде биз коьрип, бизим президент айтканлай, баьри халклар элимиз алдында кавыфлык тувганда бирлестилер, неге десе биз баьри уьшин ортак борышларды толтырамыз, – деп белгиледи Астрахань область губернаторынынъ администрациясынынъ ишки политика управление етекшисининъ биринши орынбасары Андрей Сызранов.
Дискуссия катнасувшыларынынъ ойлары бойынша артык эс каратпага керек ясларга. Бу яктан коьрим эсабында белгилев керек СВО-да катнасатаган яс аьскершилердинъ патриотизмин эм йигитлигин. Сонынъ акында хабарладылар миллет яслар ямагатлыклар етекшилери эм олардынъ белсен ваькиллери.
– Биз оьз ягымыздан бизим президентти толысынша якламага аьзирмиз. Ногай халкынынъ ойына коьре, РФ халклары ман биргелесте яшав оьмирин суьруьв эм аьрекет этуьв буьгуьнги ногай яслар онъайлыгына каратылган. Сол затты биз бизим балаларымызга да, уныкларымызга да бермеге аьзирмиз, – деди «Эдиге» ногай маданият Орталыгы» деген Астрахань региональлик организациясынынъ етекшиси Ильдар Альмухамедов.
Ийгилиги сол: буьгуьнде 110 мынъга ювык ногайлар Россиядынъ баьри Кубыла ери эм Сырт Кавказ республикаларында, оьзлерининъ танъ конъысыларынынъ тарихине, маданиятына эм динине сый этип, татымлыкта эм тынышлыкта яшайдылар. Сол затты белгиледи оьз соьзинде Башкириядан келген Астрахань эм тоьгерек стол конагы Юлдаш Юсупов.
Эм буьгуьнде яслардынъ бирлиги юзлеген йыллар сакланатаган ийги аьдет-йорыкларга негизленеди. Сондай ойга келдилер аьлимлер, этнографлар эм миллет экспертлери. Соьйтип, миллетлер ара катнаслар акында эркин аьлде ойлары ман боьлисип, акыйкатлык негизли эрислесуьвлерде туватаганы аян экенин белгилев мен тамамланды тоьгерек стол.
В.РОМАНОВ, журналист.
