Украин спецслужбалары оьзлерининъ диверсионлык аьрекетине россия яс-явкасын да киргистедилер деп билдирген быйылдынъ 14-нши апрель айында ФСБ директоры, Миллет антитеррорист комитетининъ (НАК) председатели Александр Бортников.
Онынъ соьзлерине коьре, 2022-нши йылдынъ февраль айыннан алып спецслужба куьшлери террорист белгиси болган 118 кыянатлыклардынъ алдын шалганлар. Соларды оьспирлер мен яс аьдемлердинъ этпеге ниети болган.
Дурысында да, сав элимиз бойынша россия оьспирлер эм яс-явка ваькиллери военкоматлардынъ, ыхтыяр саклавшы органларынынъ меканларын якканлар, шойын йоллар уьстинде кыянатлыклар эткенлер. Бу ислер баьриси де НАК пан эсапка алынган эм тергелген.
ФСБ етекшиси А.Бортниковтынъ айтувы ман, согыс спецоперациясынынъ басыннан алып куьнбатар эм украин спецслужбалары боьтен де белсенли кепте Россия гражданларын «диверсия-террорист эм экстремист аьрекетине» аьвликтирип эм киргистип баслаганлар. Айлак та айырым эсти украин террористлери яслар ман оьспирлерге каратканлар, неге десе орта эм эсли несиллерди олар оьзлерининъ намарт ислерине тартып болмайдылар, неге десе олардынъ акылы беркиген эм оьз яшавын да анъламлы оьткенлер. Оьспирлердинъ болса акылы аьли де басылмаган, эм оларда сондай шагында табиат бойынша коьп затка макул болмайтаган заман кесеги басланады.
Яслар болса, кайсы заманда да сондай ислер мен аьвликпеге амырак болады. Биз, дагестанлылар, бизим ясларды террористлер-игиловшылар 2012-нши йылдан алып басларын айландырып, оьзлерине аькетип баслаган заман шагын мутып болмаймыз. Сол йылларда 1500-ден артык дагестанлылар оьз аьеллери мен Сирияга кеттилер. Олардынъ хыйлысы сонда бир маьнесиз оьлдилер, хатынлары эм балалары курдлар ман американлылар тергев салган лагерьлерде калдылар.
ИГИЛ (Россияда законга келиссиз деп саналатаган террорист организациясы) сол заманларда США-да туьзилген эди, буьгуьнлерде биз эндигиси Украинада туьзилген уьйкен оьлшемли, Украинадынъ официаллы кебинде оьр етекшилери басшылайтаган террорист организациясынынъ «емислерин еп» турамыз. Ама буьгуьнлерде кавыфлык астында калган бизим яс-явкага кайтайык. Мысалы, «Язлыкта эки экстремист тутнакка капалдылар, соннан эндигиси олар йырма йыл узагында шыгып болмаяклар». Бизим ямагатымызга Дагестанда бандит подпольеси йок этилинген деп тынышланмага аьли де эрте болар. Быйыл язлыкта ыхтыяр саклавшы органлардынъ ваькиллери эки яс дагестанлылар аьзирлеп турган теракт исининъ алдын шалып токтатканлар. Сол яслар оьзлерин кызыксындырган «кавыфлы тема» бойынша интернетти басыннан ызына дейим тинтип шыкканлар. Олар ким десенъиз: Гаджиисмаил Батманов эм Омарасхаб Юнусов Дербенттеги МВД боьлигининъ меканын атып бузув уьшин, интернет тармагында ерлестирилген информациядынъ аркасы ман савыт-садакты, атылатаган алатларды кайтип кулланмага керегин, мина-атув исти эм согыс аьрекетин юритуьвдинъ йорыкларын туьп-тамыры ман уьйренип шыкканлар. Олар атылатаган алатты салмага деп полиция боьлигининъ ювыгында бир ерди де видеога согып алганлар.
Эки боевиклерди ыслаган аьсерде (ол зат Дагестанда аьли де террорист ячейкалары барлыгын шайытлайды) ФСБ куллыкшылары олардынъ рюкзакларында савыт эм колдан ясалган атылатаган алат тапканлар.
Судтынъ шыгарган карары ман кыянатшылар 250 эм 200 мынъ маьнет оьлшеминде штрафлардан баскалай, заьлимдей узын заман болжалына дембиге тартылган: Батманов – 19 йылга эм Юнусов 17 йылга теракт аьзирлегени уьшин каты режимли колонияга айдалып, олардынъ эркинлиги тыйылган.
«Украинада туьзилген авыр аьллер эм россия ерлеринде диверсиялар, сонынъ эсабында бизим элдеги «уйклап яткан» террорист эм шет эллер агентли ячейкаларын белсендируьв аьрекети мен аьллерди оьткирлентпеге шалыскан ВСУ ГУР ымтылысларын иркуьв уьшин спецслужбаларга куллыгын толы кепте армаган бардырув керегеди…», – деп билдиреди дагестан ТГ-каналларынынъ бириси.
Сол себептен, бизим дагестан яс-явкасы тагы да кавыфлыкка йолыкпага болатаганын дурыс деп санайык. Яс аьдемлерди, боьтен де кеделерди, угиловшылар оьзлерининъ террорист ойларына тек идеология ман да тувыл, ама наркотиклер мен де аьвликтирип киргистпеге боладылар. Ызгы заманларда Дагестан ерлериндеги яс-явка арасында наркотиклердинъ янъы кеплери таралтыладылар. Соларды бу не эткен наркотиклер экен, солар кайдан республикага келедилер деп бирев сама тергейме экен? Мен аьли уьшин кимлер сол наркотиклерди аькелуьвдинъ уйгынлавшылары болатаганын айтпайман.
Тувган ерине кыска заман болжалына отпускка келген аьскершилердинъ биреви айтканлай, украинлер мен шет эллер террористлери наркотиклерсиз согыс майданына шыкпайдылар. «Биз бир кере душпаннынъ блиндажын алган эдик, сонынъ иши туьрли наркотиклердинъ кутыкларына толы эди».
Мунавдай ис акында шайыт та бар:
«Мариуполь уьшин юритилген согыслардынъ заманында миномет расчетына киретаган есирге алынган украин боевиги тыныш яшайтаган аьдемлерге карап атувын анълайма экен деген соравга: «Анълайтаган эдим, тек наркотиклерден тура кызык болганман», – деп камерага карап яваплаган.
ВСУ позицияларында коьп оьлшемли наркотик алатлары табылганы акында Россия Коршаланув министерствосында да билдиргенлер.
2022-нши йыл август айында РФ Савытлы куьшлерининъ радиационлык, химиялык эм биологиялык коршаланув аьскерининъ начальниги генерал-лейтенант Игорь Кириллов: «Украин аьскершилери таслап кеткен позицияларында наркотикалык медицина препаратлары, сонынъ эсабында опиоидлы сырадан: метадон, кодепсин, кодетерп, солай ок эфедринли сырадан: т-федрин эм трифедрин табылганы айырым эс каратады», – деп билдируьв эткен.
Соны ман, украин террористлеринде россия яс-явкасы арасында идеологияды таралтув ман бирге оларды терроризм исине киритуьв куллыгы яслар арасында наркотиклерди пайлав ман бирге юритиледи.
Сиз эгер эслеген болсанъыз, ызгы йылларда терроризмнинъ эм террористтинъ ясы заьлимдей ясарган. ЦИПСО украин террорист организациясы яс несиллерге уьйкен эс береди. Кайтип ЦИПСО ман куьресуьв керек?
Газеталар окымайтаган, янъылыклар ман кызыксынмайтаган, ама интернетте оьзлерин кызыксындыратаган затларды излестиретаган ясларга, аьши, биз не зат маслагат этпеге боламыз?
Яс несилдинъ ваькиллерине ямагат куллыкларды юритуьвди тапшырув керек деп белгилейди «Ногай Эл» регионаллык миллет-маданият автономиясынынъ председатели Зейдулла Аджибайрамов.
– Мобилизация шакырувы ман СВО-га аьдемлер кеттилер. Уьйлеринде олардынъ аьеллери, эсли ата-аналары калганлар. Яс аьдемлерди волонтерлар эсабында аьр бир сондай аьелге беркитуьв керегеди деп ойлайман. Олар сол аьеллерге хозяйство яктан коьмек этип, оьзлери эткен ярдам аркасы ман яшавды баалап уьйренсинлер. Менде де, бирер шакта, диверсантлар эм террористлер 2015-нши йылдагындай этип 30 аьеллерди, солардынъ коьбиси бизим районымыздан эди, Сирияга аькеткен кимик, бизим ясларымызды оьзлерине тартып коймасынлар деген кавыф тувады. Дурыс, олар элимиздинъ туьрли регионларыннан кеттилер, ама бизим яслар эдилер ше. Ногайлар. Мине буьгуьнлерде де бир «аьрекетши» – ногай халкын саткан, яде Казахстанда, яде Турцияда яшайтаган, ама Россияга карсы пропаганда исин юритуьвши Анвар Курманакаев деген бирев шыккан. Ол бизим халкымыздынъ атыннан шыгып соьйлегени савлайы ногай халкынынъ ашувын тувдырады, – дейди Зейдулла Аджибайрамов.
Акыйкат айтсак, Анвар Курманакаев россиянлы деп саналады, аьлиги заманда ол Казахстанда яшайды эм ялгыз оьзининъ атыннан ногай халкынынъ оьр советин туьзген эм халкымыздынъ атыннан оьткен йыл казан айында Европарламентинде, солай ок 2023-нши йыл курал айында Турцияда биревге де бойсынмайтаган Ногайстан элин туьзуьв акында планлары ман шыгып соьйлеген. Онынъ Россияга карсы каратылган ислерин ногай организацияларынынъ басшылары: «Ногай Эл» ФНКА Оьр Советининъ председатели Валерий Казаков, Астраханьдеги «Эдиге» ямагат организациясынынъ етекшиси Ильдар Альмухаметов эм баскалар каты айыплаганлар.
«Сосы бир персонаж, каза аькелуьвши Курманакаев тек оьзи-оьзининъ эм оьз кисесининъ ваькили болатаган болар. Ондай аьдемлер аьр заман да оьз халкларына тек кайгы, бузгыншылык эм баьле аькеледилер», – мине соьйтип айткан зулмы аьдем акында социаллык тармакларында И.Альмухаметов. Баска ямагат организацияларынынъ басшылары оннан да каты айыплавларын айттылар.
Ама ис соны ман кутылмаган. Сол ок провокатор Курманакаев оьзининъ кыянатшылык планларын яшавга шыгарув ниетте эндигиси социаллык тармаклары аркасы ман ногай яс-явкасына шакырув этеди.
Соны ман байланыста баьри регионларда да ногай яс-явкасы ман йолыгыслар уйгынлап, олар сол провокатор эм саткыншы Курманакаевтинъ ой-ниетлерининъ кармагына кавып коймасынлар деп яслар ман хабарласувлар озгармага керек деп ойлайман. Соны ман бирге ногай ямагат организацияларынынъ басшылары Казахстан етекшилерине аьли сонда яшайтаган ялган патриот Курманакаевтинъ аьрекетин айыплап шакырув этпеге тарык болады. Бу ерде ЦИПСО-дынъ колы яркын кепте коьринип туры. Алдынгы йылларда Чечня еринде болган, аьли ызы да калмаган «Ногай батальонынынъ» эскеруьвлери негизинде Россияга карсы текстти тек угиловшылар ойлап шыгармага боладылар. Болса да мен олар саткыншы Курманакаев пен бирге янъылысканлар деп сенемен.
Соннан себеп, ЦИПСО террористлери янъылысканлар деп сенуьв уьшин биз баьримиз биргелесип бизим ясларымыздынъ акыл-анъламы уьшин куьреспеге, оларды дурыс кепте тербияламага керекпиз. Бизим ясларымыздынъ юреклерин эм басларын бир провокатор да, оьзининъ Тувган Элин саткан бирев де бийлемеге керек тувыл. Буьгуьнлерде бизим юзлеген ясларымыз согыс спецоперациясында ортакшылык этедилер, онлаган кеделеримиз патшалык савгаларын алганлар деп оьктемсип айтамыз. Оькинишке, бизим 6 ердеслеримиз Аталыгымыздынъ кавыфсызлыгы уьшин янларын бергенлер. Олардынъ эткен йигитликлери эм эрлиги алдында биз патриот сезимин оьстируьв уьшин оьспирлеримиз эм яс-явкамыз бан куллык юритпеге борышлымыз.
«Бизим Тувган Элимизге – халклар аьелине каты сынавларды оьтпеге туьсеегин билип, биз эртеректен сондай халкка карсы ислерге аьзирленип баслаганмыз. Бизим халкымыздынъ душпанлары, неге десе ялган патриотларга айланмасынлар эм кайдай да бир шек тувдыратаган лозунглар артына ясырынып, халкымызды миллетлер ара кавгаласувларга эм оьлимге ийтемесинлер деп. Биз эндиден армаган да бу маьнели исти бардыраякпыз, сондай провокациялар артыннан коьз салып тураякпыз эм соларга, эш бир кыйынлыкларга да карамастан, заманы ман карсылык этеекпиз…», – деп Ильдар Альмухаметов меним навасызланувымды шайытлайды.
Республикада, элбетте, яс-явка конференциялары, форумлары эм оьзге туьрли билимлендируьв шаралары бек коьп оьткериледилер. Айлак та йыл сайын юнармеецлер мен «Бириншилер козгалысы» деген организацияларынынъ санларынынъ оьсип барувлары суьйинтедилер. Болса да бизге, СССР заманындагындай этип, балалар аьли саьбийлер бавларыннан алып Тувган Эл деген не экенин билгендей, бирев де бузып болмастай, идеологиялык тармагын туьзбеге керек болады.
Бу ерде бизге, бир соьзсиз де, украин терроризмине карсы куьресуьвде бизим тыпаклыгымыз, Аталыгымызга суьйимлик тувдырган бизим ян-коьнъил кардашлыгымыз эм бирлигимиз ярдамын этер, – деп сенемен.
Эльмира Кожаева.