24-нши тамбыз айында ДР Ногай районынынъ Терекли-Мектеб авылында Россиядынъ ногай халкынынъ «Ногай Эл» федераллык миллет-маданият автономиясынынъ уйгынлавы эм ДР Ногай районынынъ администрациясынынъ колтыклавы ман «Сабантой-2023» деп аталган 2-нши Савлайногай фольклор эм маданият фестивали болып оьтти.
Байрам шарасын аша келип, РФ ногай халкынынъ «Ногай Эл» ФНКА Оьр Советининъ председатели, белгили ногай язувшысы эм маданият аьрекетшиси Валерий Казаков район яшавшыларын, фестиваль конакларын йылы кепте саламлады. Онынъ айтувы ман, «Сабантой-2022» 1-нши Савлайногай фестивали былтыр КЧР Ногай районынынъ Икон-Халк авылында республикадынъ 100 йыллыгына багысланып озган эди.
«Буьгуьн эндигиси «Сабантой» Дагестаннынъ Ногай районына да, биз оны тарихте белгили аты Караногай деген соьз бен атап уьйренгенмиз, етти. Биз мунда кардаш-ювыклык сезимимиз бен оьз ара катнасувларымызды, регионлар ара дослыкты, бизим оьмирлик бирлигимизди беркитуьв, ата-бабаларымыздан калып келеяткан аьдетлеримизди, маданиятымызды саклав ниет пен келдик. «Сабантой» ногайымызда биринши баразнадынъ байрамы болган, тек биз соны ызгы йылларда язда, янъы онъысты йыюв алдында, озгаратаган болдык. Келеяткан 2024-нши йылда «Сабантой» байрамымызды Шешен Республикасына, Сары-Сув авылына элтеекпиз, 2025-нши йылда – Ставрополь крайынынъ ногайларына, оннан сонъ – Астрахань областине эм ногайлар бирге яшайтаган ерлерге еткереекпиз. Баьринъизге де эмишликти эм яхшылыкты йорайман, халкымыз оьрленсин, а «Сабантой» сав элимиз бойынша тыныш кепте коьшип бара берсин!» – деп белгиледи Валерий Казаков.
Фестиваль катнасувшыларына, конакларга эм район яшавшыларына каратылган саламлав соьзинде Ногай район басшысы Джамалутдин Эсиргепов «Сабантой» бек ийги миллет аьдети эм фольклор-маданият шарасы эсабында бизге юзлеген йылларды оьтип бурынгы аталарымыздан келгенин белгиледи. Бу байрам бизим халк бирлигимизди эм РФ «Ногай Эл» ФНКА буьгуьнлерде кайтадан яшавга киргистип турган миллет аьдетлеримиз уьшин оьктемлигимизди коьрсетеди. Район етекшиси айырым кепте оьз разылыгын сондай керекли куллыкты юриткени уьшин Валерий Казаковка билдирди.
Оьзининъ соьзинде «Ногай Эл» РФ ФНКА Дагестан регионаллык боьлигининъ председатели Зейдулла Аджибайрамов Ногай шоьллигинде, Терекли-Мектеб авылында оьтип турган уьйкен халк байрамы дуныядагы баьри ногайларды бирлестируьв, халкымыздынъ тарихин, аьдетлерин эм маданиятын саклав эм оьрлентуьв ниети мен озатаганын белгиледи.
Узактагы Туркияда яшайтаган ногай этносынынъ ваькили Сами Ногай 1997-нши йылда Ногай шоьллигине биринши кере келгени акында билдирди. Сога, онынъ айтувы ман, 1996-ншы йылда Турцияга Ногай район администрациясынынъ аькимбасынынъ орынбасары Зинаида Коштаковадынъ басшылыгы ман «Айланай» фольклор-этнографиялык ансамблининъ келгени «себеп эткен». «Соннан бери меним юрегимнинъ бир яртысы – мунда, баскасы – Туркияда, соьйтип яшайман. Уьйкен разылыгымды миллет маданиятымызды аягына тургызувда эм оьрлентуьвде салдарлы косымын этетаган Валерий Сепер увылына билдиремен. Халкымызда «Сабантойдай» эм баска туьрли байрамлар коьп болсын!» – деп тамамлады соьзин Сами Ногай.
Фестивальдинъ ашылувында оьзлерининъ ийги кутлавлары эм йоравлары ман «Ногай Эл» РФ ФНКА Шешен регионаллык боьлигининъ председатели Альфия Курганова, Ставрополь крайынынъ Нефтекум районынынъ Тукуй-Мектеб авыл яшавшысы, тарих илмилер кандидаты Арслан Уйсенбаев, РНЦ ДР НИИ тамада илми куллыкшысы, тарих илмилер докторы Даниял Кидирниязов, Россия Муфтийининъ дин управлениесининъ СКФО-дагы толы ыхтыярлы ваькили Рашид Акказиев боьлистилер.
Кутлавлардан сонъ Зейдулла Аджибайрамов РФ ногай халкынынъ «Ногай Эл» ФНКА быйыл язлыкта оьткерген «Кайтип данъклы кепте занъырайсынъ сен, тувган тилим!» деп аталган конкурсында енъуьвши болганларга сертификатлар тапшырды. Савгаланганлар арасында Терекли-Мектеб авылдынъ А.Джанибеков эм Кадрия атындагы, Бораншы, Куьнбатар, Карагас, Уьйсалган, Червленные Буруны, Нариман эм Кумлы авылларынынъ орта мектеблери бар эди.
Муннан сонъ белгили ногай йырлавшылары Зульфия Аджигеримовадынъ, Фатима Нурлубаевадынъ, Бегали Куруптурсуновтынъ, Фарида Шомаевадынъ, Эдиге Куруптурсуновтынъ, Адильхан Менласановтынъ эм баскалардынъ, «Карлыгаш» балалар хореографиялык, «Айланай» фольклор-этнографиялык ансамбльлерининъ катнасувы ман уьйкен байрам концерти болып оьтти.
Фестиваль октан атув, аркан тартув, курыкка тармасув, шахмат ойнав эм баска кызыклы халк ярысларынынъ эм ойынларынынъ базласувлары ман кувнак коьнъил коьтерилисте оьтти.
М.Ханов.
Суьвретлерде: «Сабантой» Савлайногай фольклор эм маданият фестивалинде.
