Мектеблерде орыс тили эм адабиат сабакларын не уьшин береди деген соравга аьр бир окувшы явап бермеге болады. Орыс тилин билген инсан билимли болады, келеекте куллыкта, баска миллетли аьдемлер мен катнаспага орыс тилин билгени бек керегеди. Адабиатты билген аьдемнинъ ишки дуныясы бай болады, ол ойлап, сезип болады.
Мен баска сабаклардынъ сыйын тоьменлетпеге деп язбайман бу сыдыраларды, меним хабарым буьгуьн орыс тили эм адабиатынынъ окытувшысы Тойбике Хизри кызы Мутау акында.
Ол – бек талаплы, анъламлы окытувшы, эл арасында тек оьзининъ кеспи усталыгы ман тувыл, ийги аьдемшилиги мен белгили.
Аьдемнинъ бактысы акында язганда, санлар керек тувыл деп ойыма келеди, яшав озып кеткен оьзгерислерден, яхшылыклардан эм кайгылардан туьзиледи.
Асылы ман Тойбике Хизри кызы – Аневская авылыннан. Ата-анасы авылда эгиншилер болып иследилер. Хизри Бошан увылы эм Вайдат Тунгатар кызы Нурадиловлардынъ аьелинде балаларды аьдилли, ийги болынъыз деп оьстиргенлер.
Тойбике Нурадилова школады битирип, Гудермес каласындагы педучилищесине туьседи эм уьстинликли кутарады. Мине 50 йылдан бери окытувшы суьйикли кесписине алаллык пан ислейди. Оьз сулыбын окытувшы балалар ман ислеп оьстирген болса, билимин де арттырмага деп ол Махачкала каласында педагогикалык институтынынъ филология факультетин кутарады.
Оьз аьрекетин тувган мектебинде баслангыш класслар окытувшысы болып баслаган, сонъында балаларды орыс тили эм адабиатына уьйреткен.
1989-2014-нши йыллар Тойбике Хизри кызы мектеб директоры болып ислеген. Сол йыллардынъ ишинде мектеб коьп уьстинликлерге етисти. Бажарымлы етекши мектеб исин тийисли дережеде юритти. Аьлиги заманда ол мектебте завуч болып ислейди.
Мектебте ислеген йыллардынъ ишинде коьп окувшылар оьтти окытувшыдынъ колларыннан, юрегиннен, яныннан. Сол аьвлетлердинъ кайбирисин биледи ол аты ман, етискен уьстинликлери мен. Буьгуьнлерде ол балалардынъ экинши, уьшинши несилин окытады, неге десе онынъ окувшылары оьз балаларын мектебке аькеледилер.
Тойбике Хизри кызы оьз наьсибин тувган авылында тапты, эри коьплеген йыллар артта дуныядан кешип кетти, уьш аьвлетлерин кыскаяклы оьзи асырап, яшав йолына салды. Увылы Руслан, Саратов каласында мединститут битирип, Мытищи каласында поликлиникадынъ етекшиси болып ислейди. Ялгыз кызы Рузанна, Махачкала каласында халк хозяйствосынынъ институтын кутарып, Москва каласында фирмада бухгалтер болып куллык этеди. Анвар увылы Астрахань каласында следствие боьлигинде следователь болып аьрекетлейди, ол Волгоград каласында милиция школасын битирген. Буьгуьнлерде Тойбике Хизри кызы – наьсипли ана, уныкларына, йиенлерине куьезленип яшайды.
– Тойбике Хизри кызы – бек талаплы окытувшы, ол окыткан окувшылар, буьгуьнлерде туьрли ерлерде ислеп, уьстинликлерге етиседилер. Ис ветераны, Россия Федерациясынынъ ортак билимлендируьвининъ сыйлы куллыкшысы, ол кайбиримизге де – ийги коьрим, – деп айтады мектеб директоры Тахир Сейпулаевич Юлбалдыев.
Тойбике Хизри кызына усамага суьетаган эди кишкей заманнан алып Айгуль Нурадилова. Уьйкен абасынынъ билимлиги, куллыксуьерлиги ога аьр заманда да коьрим, соьйтип, ол быйыл 9-ншы классты уьстинликли битиреди.
Тарумов районы бойынша «Живая классика» конкурсы бойынша 3-нши орынга тийисли болган. Конкурста ол Ирина Пивоваровадынъ «Язлык ямгыр» деген хабарын окыды. Янъыларда Айгуль «Шешекейлерде де коьзлер бар» деген яттан ятлав окув конкурсында катнасып, баргылы 2-нши орынды алган.
«Сый иесин табады» деген соьзлер бар ногайда. Мектеб етекшиси айткан сыйлы атларыннан оьзгелей, Тойбике Хизри кызы коьплеген Сый грамоталарга тийисли болган. Болса да, энъ де ийги, баалы баргы деп Тойбике Хизри кызы оьзининъ окувшыларын санайды. Олардынъ уьстинликлери билимли, талаплы окытувшыга – энъ де уьйкен суьйиниш.
Г.Бекмуратова.
