Юлдызы соьнип, дуныядан аьдем кешсе, оны таныганларга бек авыр болады, онынъ ювык аьдемлери болса, яшавынынъ ызгы куьнине дейим толтырылмас йойымы ман байланыслы кайгыды юрегинде саклайдылар. Сраждиннинъ аьзиз карындасы, меним кардашым Вайдат бу куьнге дейим де аявлап саклайды аданасынынъ эстелигин. Ол оьзининъ эрине, бес кызына, тоьгеректеги баьри ювыкларына ялгыз аданасы Сраждинди кайтип суьйгенин билдирип, сездирип келеди. Сраждин де ялгыз карындасын бек аявлайтаган эди эм Вайдатынынъ ийги касиетлери, оьнерлери акында айтып таьвесип болмайтаган эди.
Бу йылдынъ коькек айынынъ 4-нши куьнинде Сраждин досыма, оьзи кардашыма 70 яс толаяк эди. Бу куьнлерде сол эстеликли мерекеди озгармага аьзирлик коьрилип туры. Биз, Сраждиннинъ дослары, онынъ атын бу куьнге дейим мутпаганмыз эм яшап турган шаклы мутаяк тувылмыз. «Терекли-Мектебтеги саниятлар мектебине С.Батыровтынъ аты берилсин» деген тилекти бизим коллектив район аькимлери алдына салган, эм бизим тилек кабыл этилинген. Сол замандагы республикамыздынъ етекшиси М.Магомедовтынъ аты ман кол басылып шыккан шайытлама кагыты бар. С.Батыровтынъ аты районымыздынъ бир неше авылындагы орамларына берилген. Маданият боьлигининъ ортак маданият уьйинде С.Батыровтынъ музейи курылды. Оны ман ямагатлав баславы ман етекшилев Алтын Акбердиевага тапшырылды. Сонъында ол музей Сраждин Батыров атындагы саният мектебимизге коьшти. Эм бу куьнге дейим де Алтын Омирзак кызынынъ шалысувы ман куллык этип туры. Мектебтинъ етекшилери де, ис йолдаслары да юрек суьйими мен карайдылар эм оьз исин яваплы кепте юритедилер. Олар С.Батыровтынъ эстелигин ерге туьсирмейдилер. Тек ызгы айлардынъ ишинде С.Батыров атындагы саният мектебининъ тербияланувшылары Краснодар, Нальчик, Алма-Ата, Санкт-Петербург калаларында болган Халклар ара конкурс-фестивальлерде, туьрли выставкаларда енъуьвши болып, халкымыздынъ ийги атын айттырдылар.
Мектебтинъ окытувшылары С.Батыровка тенъ болмага шалыспага керегин дайым да саьбийлердинъ кулагына саладылар. Бизим балалардынъ суьвретлеринде С.Батыровтынъ оьнерининъ ушкыны дайым да сезиледи. Баскалай, мага район маданият управлениесин етекшилемеге туьскен аьсерде С.Батыровтынъ дослары ман боьлисип, маслагатласып, оьз спонсорлыгым ман Т.Петенинадынъ редакторлыгы астында Сраждиннинъ «Эскизы костюмов» деген китабин шыгардым. Бир неше суьврети Ногай район администрациясынынъ эткен ярдамы ман кайтадан ярастырылды. Сол куьнге дейим Сраждиннинъ суьвретлери акында бир байыр китап те шыккан йок эди. Сраждиннинъ бай эм уста оьнершилиги акында бизим китап биринши карлыгаш болды. Батыров акында коьп хабарлар болатаган эди. Ама этилинеек куллыклар йырма йылдан бери этилинмей токтап турган. Биринши адымды бирев коьрсетпеге керек эди. Баскалай, районымыз, маданият боьлигимиз, халкымыз турып сондай ислерге заманында эс этилмегенине ким куьнали?
Мине аьли С.Батыровтынъ 70 йыллык мерекеси янасып келгенде де, ер ерде акылятак соьзлер эситемиз. Заманында шанъ шыгармаган аьдемге не деп айтпага керек не ерде ислесе де? Кайбиревлер Сраждиннинъ атын кулланмага суьедилер, тыйраксып. Биз бек аьруьв таныймыз халкымызды, эм бизим коьз алдымыздан оьтеди баьри кыйынлыклар да, яхшылыклар да. Аьр аьдемнинъ сыпатын таныймыз калай туьрленетаганын. Ногайда бек аьруьв айтув бар: «Оьтириктинъ оьркени йок» деген. Коьп коьз карап оьтирик соьйлейтаганлар дуныяды ягадылар, татлайдылар. Энъ де аьжейиплиси, олардынъ ялган соьйлегенин бир инсан да сезбейди эм анъламайды деп ойлаганлары. Мен анълайман, Сраждиннинъ атын алып бараяк яслар онынъ акында китаплер шыгарып, онынъ яратувшылык дуныясына статьялар багыслап, кешликлер озгарып, ак юрегиннен куллык эткенди. Эм сонынъ уьшин олар сав заманын багыслап диссертациялар якласа, бек дурыс коьрермиз. «Соьздинъ дурысы яхшы» деген бизим атайлар. Сонынъ уьшин коьп бос соьзлерден уьйкен иске коьшейик. Мысалы, Сраждин Батыровка бюст салынмага керек. Тагы да онынъ атын юритетаган саният мектебин тийисли аьлге келтирмеге борышлымыз. Сондагы балаларга яхшы эс этпеге шалыспага керек. Солай ок ийги музыкалык алатлар, тийисли материаллар ман туьрли боьликлерди канагатласак, дурыс болар, эм сол ийги туьрленислерге Сраждин досымыз бек суьйинеек эди. Мен бизим ямагатка туьсиндиргим келеди, Сраждиннинъ ислери мен не заманда да Алтын Омирзак кызы шалысып каьр шегетаган эди. Кайдай соравлар болса да, биз Алтыннынъ коьмегине, ойына токтасатаган эдик. Оннан артык Сраждиннинъ куллыкларын бир инсан да билмейди. Ногайдынъ оьрнеклерине, суьвретлерине шынтылай да кеспили каравы ман Алтын Акбердиева баа берип болады. Болган ман Алтын – бек эдаплы, нызамлы кыскаяклы. Ол оьзин алдыга салып байрак коьтеретаганлардан тувыл. Онынъ берги ягында кайбиревлер, оьзлерин артык коьрип, Сраждиннинъ яратувшылыгында алды орынды тутаяк боладылар. Биз разымыз искусствовед Татьяна Павловна Петенинага, бизим Сраждинимиздинъ оьнершилиги мен байланыста халкымызга аьруьв этип сый ман караганына. Бу ерде «Бир аттынъ аркасы ман мынъ ат сув ишер» деген бизим ногай такпак бек келисли болады. Мага десе, ногайымыздынъ шынты увылынынъ атын, биз, ногайлар амал тавып, оьрге коьтерип турсак, оьзимиздинъ миллетлик борышымызды толтырармыз. Сонынъ уьшин, бир заманда онынъ мерекесин кенъ белгилеек эдик деп турмай, куьн сайын йолыгыслар озгарып, 70 йыллык мерекесине багысланган шаралар уьстимиздеги 2021-нши йыл узагында озгарсак, бек яхшы болар эди.
Я.Кудайбердиев,
композитор.
