Оьткен айдынъ ызында Дагестан Республикасынынъ Аькимбасынынъ куллыгын кесек заманга юритуьвши Сергей Меликов тувра эфирде республика яшавшыларынынъ соравларына яваплаган. Сол куьн регион етекшисине халктынъ яшав аьллери, экономика, туризм, социаллык маьселелери мен байланыслы хыйлы соравлар берилген эм соларга яваплар алынган. Тоьменде сол тувра эфир акында газетамыздынъ экспертлери оьз ойлары ман боьлиседилер.
Мухтарбий Аджеков,
Ногай район администрациясынынъ аькимбасы:
– Тувра эфирдинъ барысында Сергей Меликов дагестанлылардынъ яшав сапатын ийгилендируьв соравларына бек уьйкен эс берген. Республика етекшиси регионнынъ йыллап йыйылган баьри де аьр куьнлик маьселелерин Дагестаннынъ аьлиги оькимети аьр куьн сайын шешип бармага онъланувын билдирген.
Бизге, Ногай районынынъ яшавшылары уьшин, ол зат гражданлар анъламлыгын артык коьтеруьв керегин белгилейди. Орталыктан коьрсетилинип турган сондай белсенли колтыклав сырагысында бизге оьзимиз яваплы болган куьнле-куьнлик борышларымызды шешпеге керегеди. Сондай борышлар сырасына ерлердеги пленкаларды тазалав, отлак- ларда мал багувдынъ нормасын тутув, солай ок кокыслар маьселеси киреди.
Бизде савлай муниципалитетти болмаса да, оьз азбарымызды эм авылларымыздагы ямагат ерлеримизди сама тийисли йорыкта саклагандай куьшимиз бар. Солай ок тав районларындагы бир неше муниципалитетлерде социаллык объектлерин коьп ягыннан солардагы ер фондында сол курылыслар уьшин нормативлер етиспегенлигиннен яде документациялар ягыннан маьселелер болганлыктан куралмай турганлар. Сонынъ акында мен авыл поселение аькимбасларына айтканман, аьли де неше кере де айтаман.
Аьр бир авыл оьз ер фондынынъ эсабында социаллык объектлерининъ курылысы уьшин керек шаклы ер участокларын кериге салып коймага керек. Дагестан етекшисининъ сондай демевлиги аркасы ман республикалык орталыгыннан йиберилген баьри карыжлар да толы кебинде яшавга шыгарылмага тийисли.
Эльмира Кожаева,
«Шоьл тавысы» республикалык газетасынынъ бас редакторы:
– Республика гражданлары Сергей Меликов алдында ерли муниципалитетлерде йыллап йыйналган энъ де маьнели маьселелерди айтып белгиледилер. Сол соравлардынъ бириси, айтпага, Сулейман-Стальский районынынъ Мамрач авылында газ йоклыгы ман байланыслы. Дурысында, газ линиясы авылдынъ яныннан оьтеди, тек авыл яшавшылары эндиги де газ баллонлар кулланадылар. Хасавюрт районынынъ Абдурашид-Отар авылына баратаган йолдынъ йоклыгы ман байланыста сондагы мектебке балалар йолсыз 16 шакырым оьтип келуьви, Кикуни консерва заводынынъ ябылувы эм сондай баска коьп соравлар. Элбетте, баьри соравларга да Сергей Меликов еринде ок яваплады, солай ок республика Оькиметине, районлар эм калалар аькимбасларына тапшырмалар берди.
Республика аькимбасы ман юритилген тувра эфир Сергей Меликов регионнынъ яшав аьрекетининъ баьри де яклары, онынъ яшавшыларынынъ соравлары акында толы кепте билетаганын шайытлады. Ол соны ман бирге чиновниклердинъ аьрекетсизлиги уьшин йыйы кепте кеширим де тилеп турды. Сол зат ол властьтинъ куллыгы уьшин яваплык тутатаганын айырым коьрсетти.
Мен Дагестаннынъ етекшиси мен юритилген тувра эфир дагестанлылардынъ коьп оьткир соравларын шешееги уьшин бек суьйинемен. Сакат балаларга тренажерлар алаяклар, Львовскийде мектеб салаяклар, авырувлыларды сийрек дарманлар ман канагатлаяклар – бек маьнели маьселелер шешилееклер.
Магомет-Али Ханов,
журналист, язувшы:
– Дагестан етекшиси Сергей Меликов пан тувра эфир юрип турган аьсерде, «Дагестан» РГВК залында олтырган Новый Хушет авыл яшавшысы авылды электроярык пан канагатлав ман байланыслы соравын берди.
Онынъ соьзлерине коьре, бу авылдынъ яшавшылары уьйлерине электроярыгын тартув уьшин оьз карыжлары аркасы ман курыклар, электротеллер эм баска керекли алатларды сатып алмага амалсыз болганлар.
Сергей Меликов авыл яшавшысыннан кыйын акы не шаклы экени акында сораган. Ол айына 20 мынъ маьнет казанатаганын айткан. Республикадынъ басшысы сондай явапты эситкенде, тынышсызланды, кайтип айына 20 мынъ маьнет кыйын ак алатаган аьдем оьзин, аьелин саклайды, тагы да уьйине электричество киргистуьв уьшин курыклар да, электротеллер де сатып алады, ол дурыс зат тувыл, – деди.
Дагестан Аькимбасынынъ куллыгын кесек заманга юритуьвши сол ерде ок та Махачкала аькимбасы Салман Дадаев пен байланысып, неге аьдемлер белгиленген авыл еринде оьз карыжлары ман уьйлерине электричестводы еткередилер, сол куллыкты этуьв уьшин тийисли специалистлер бар болганына да карамастан, деп сорады. Меликов Дадаевке бу маьселеди май айынынъ ызына дейим шешпеге заман берди.
Мунавдай соьйлесуьвди эситкен сонъ, тек Новый Хушет авылындагы тувыл, республикадынъ коьп районларында эм авылларында бар болган сондай маьселелер акында эскермей болмайсынъ. Уьйлерге коьп йыллардан бери электроярыгы тартылган болса да, бирерде айырым бир микрорайонында яде баскасында электроярыгы соьнеди яде яшавшылардынъ баалы электроалатлары сынадылар. Сондай коьп мысаллар келтирмеге болады. Электроярык пан канагатлав яктан сондай маьселелер аьли онлаган йыллар узагында шешилмей келедилер. Тек сол ок заманда бизим уьйлерге электроярык йиберетаган предприятиелер кулланылган электричество уьшин ай сайын акын тоьленъиз деп талаплайдылар.
Сол себептен республика етекшисине яшавшыларды электроярык пан канагатлав бойынша берилген сорав бизим энергетиклерге халкты керекли электричество ман сапатлы кепте аьжетсизлев уьшин белги болмага тийисли деп санайман. Элбетте, Сергей Меликов бу соравды оьзининъ тергеви астына алган, эм сондай маьселелерди шешуьвге эндиги керекли эс берилер деп сенедилер республика яшавшылары.
Гульфира Бекмуратова,
Россия Журналистлер союзынынъ агзасы.
Дагестан Республикасынынъ Аькимбасынынъ куллыгын кесек заманга юритуьвши Сергей Меликов тувра эфирде республикамыздынъ яшавшыларынынъ маьнели эм аьлиги заманга келисли соравларына явап берди. Кашан да, сондай соравлардынъ бириси регионда туризм тармагынынъ оьрленуьви эди.
– Буьгуьнлерде Дагестанга туристлер келедилер деп айтпага боламыз. Бизим республикамызга аьдемлер пандемия заманында келгенлер деп айтадылар, сол зат дурыс тувыл. Дагестан Республикасына онлаган йыллардан бери келетаган аьдемлер бар. Дагестан оьзининъ конаксуьерлиги мен белгили, мунда туристлерди кайзаманда да йылувлык пан, куваныш пан хош алганлар эм аладылар. Ол бек ийги, болса да бизде туризм индустриясы болмага керекли, – деп айтты Сергей Меликов.
Дагестан Республикасынынъ басшысы туризмнинъ 5 кластерин белгиледи. Онынъ айтувы ман, республикадынъ туризм тармагын оьрлендируьви уьшин конак уьйлер комплексин курув, йол тармагын ийгилендируьв, туризм тармагында ислейтаган куллыкшыларды аьзирлев керекли болады, сол заманда конакларды тийисли дережеде хош алмага боламыз. Тав йолларына эм туризм майданларына эс каратынъыз деген тилек пен гид Руслан Куртаев шыкты. Ол Дагестанда туристлердинъ катнасувы ман йол-юрис авариялар коьп болады деп белгиледи. Дагестан Республикасынынъ куллыгын кесек заманга юритуьвши Сергей Меликов курал айдынъ ишинде бу соравлар бойынша кенъес озгараягын эситтирди, бу йыйында алдыга борышлар салынаяк эм оларды шешуьв йоллары каралаяк.
– Туризм бизге де, республикага келген конакларга да ашык болмага керекли, – деди Сергей Меликов.
Регион басшысы тувра эфирде республика яшавшыларын тынышсызландыратаган соравларга явап берди эм бар маьселелерди шешпеге биргелесип ислемеге керек деп белгиледи. Сергей Меликов халк пан тувра диалогка шыкты, сол зат аьр бир дагестаншыдынъ юрегине ийги туьрленислер болар деген сеним эндирди.
Суьвретлерде: тувра эфир аьсеринде.
