Савлай дуныя ман яйылып кеткен коронавируслы мараз коьп аьдемлердинъ яшавга карасын туьрлендирди. Туьрленип барды аьдеттеги мектеб, йогары окув ошаклардагы окувлар да. Куьн сайын бир-бириси мен коьрисип туратаган балалар сол куьнлерде коьрисуьвге заьр болдылар. Куьн сайын дериске аьзирленип, керекли китаплерди дорбамызга салып, мектебке йол алувга оьзимиз де заьр болдык. Бу куьнлерде уьйкен сагыныш пан арттагы куьнлеримизге карадык.
Балалардынъ коьбиси баслапкы куьнлерде окувдынъ дистанционлы кебин хош коьрип те алдылар, оьзлери аьр дериске уьйкен яваплылык пан аьзирлендилер. Биз, окытувшылар да, бек яваплы ис аьрекетимизди бардырмага шалыстык, мага коьре айлак осал да болмады, заман ман бирге абытладык деп айтпага боламыз. Мен оьзим технология эм суьврет ясав сабаклардан окытувшы боламан. Интернет тармагы аркалы коьп билдируьвлер оьзиме алдым эм соларды балаларга да бердим. Коьбисинше «Физикон» эм «Я класс» платформалары аркалы дерислеримди аьзирлемеге шалыстым. Мен окытатаган окувшыларга да бек ярады.
Оьткен окув йылдынъ доьртинши шеригинде, окув программасына коьре, ортаншы класслардынъ окувшылары кыр куллыклар темасын оьтпеге керек эдилер. Олар оьтпеге керек темадан калмасын деп, мен балаларга уьйлеринде ис аьрекетти бардырмага маслагатымды бердим. Тек ис алатлары ман (казгыр, сенек, маьтик эм сондай баска затлар) пайдаланган заманда кавыфсызлык тутпага тилек салдым. Балалар баьри тийисли йорыкларды тутканга да болар, дерислерди бир зарарсыз озгарып, тийисли темады оьттик. Балаларга да, уьйшиликте де этилген ислердинъ пайдасы болды. Айхай да, дуныямызга сондай каза келмеген болса экен, мектебимиздинъ азбары яй шагында ярасыклы яйнаяк эди. Сол куьнлерде табиатымыздынъ да коьнъили туьскендей болды. Язлыктынъ басланувы ман мектебтинъ азбарына, Уллы Енъуьвдинъ 75 йыллык мерекесине багыслап, шешекейлер олтыртылган эди, тек, оькинишке, каравсыздан (бизим куьнамизден тувыл) солар биз суьйгендей болмады…
Баскалай дерислеримизди Интернет аркалы озгардык, балалар ясаган суьвретлерин мага йиберип турдылар, мен оларга белгилер де салдым. Аьр бир суьвретте мен окувшымнынъ коьнъилин, янын коьремен. Эсимде калды 6-ншы класс окувшысы Казбектинъ суьврети. Ол оьзининъ суьврети акында булай хабарлайды:
– Мен оьзимнинъ суьвретимде Расул Гамзатовтынъ савлай дуныяга белгили турналарынынъ биреви оьз уьйириннен айырылып калыпты (меним ойыма коьре), сол мени эм меним уьйде олтырган йолдасларымды коршалайды, зарарлы авырувдынъ кенъ яйылувын тыяяктай болады. Суьвретимде аьлиги уьйкен «стандарт», биревлерде эки шарлаклы да бар уьйлердинъ орынына алдынгы терме, сол термеде тогыншы тукымлы Казбек яшайды. Куьн саьвлелери, меним тенълеримнинъ тукымлары салынып, яркырайды, бизим дослыгымызды белгилеп.
Биз – окытувшылар да, бизим окувшылар да карантин заманда, колларымызды кисемизге салып, тек дерислерге аьзирленип калмадык, туьрли кезеклерде оьткен шараларда да катнастык. Айтпага, савлайроссиялык шараларда алты окувшым катнасты. Мен олардынъ уьйлеринде олтырып ясаган суьвретлерин «ССИТ» (система сертификации информационных технологий) озгарган шарага почта байланысы ман йибердим. Йибергеннен сонъ, коьп кетпей, мага сол суьвретлерди алганы акында билдирип, тел соктылар. Суьвретлер йогары дережеде ясалганы акында айтканда, коьнъилим коькке етти деп айтпага болады.
Бизим окувшылардынъ суьвретлери баргылы орынларга тийисли болды. Оьзим де окытувшылар уьшин озгарылган бир неше шараларда катнастым, ийги соьзлерге де тийисли болдым, белгили россиянлылар ман да мага телефон аркалы соьйлемеге туьсти. Айтпага, элгезер Николай Дроздов пан, кобызшы Максим Токаев пен (мен оны ман коьз бе коьз коьриспеген болсам да, 2007-нши йылда ол «Минута славы» шарасында катнаскан шакларда биз окувшылар ман, ога, деристе агаштан ясаган алатларымызды савкат этип йиберген эдик, ол, сол заман бир уьшинши класс окувшысы болгандыр, миллион маьнет акшады утты. Соннан бери 14 йыл кетип барады, заманында оннан оьз разылыгын билдирген хат та алган эдик, тек буьгуьнлерде ден савлык йорап, тел сокканы коьп зат акында айтады) соьйледим, коьнъилимди коьтердилер.
Мине сондай кыйынлы заманда биз басларымызды тоьмен салмадык, оьз аьрекетимизди намыслы бардырмага шалыстык. Элимизге кыйынлык келген куьнлерде окытувшылар да, окувшылар да оьз ислерине бек уьйкен яваплылык пан карадылар.
Билмеймен, дистанция аьллеринде окувдынъ кеби бизге кайдай пайдасын яде зарарын аькелгенин, тек алдыда яшав коьрсетер. Ама бу куьнлерде тек медицина куллыкшылары тувыл, окытувшылар да баьтирлерге тенъ болдылар. Оьзек те, медицина куллыкшыларга уьйкен сый-оьрмет этемиз, сакланган яшав оьмирлер уьшин разылыгымызды да билдиремиз. Тек сол медицина куллыкшыларынынъ болувына окытувшылар оьз уьлислерин косканын мутпаймыз.
Н.Зарманбетов,
Дагестан Республикасынынъ ат казанган окытувшысы, РФ Президентининъ Грантынынъ иеси.
Суьвретте: Казбек Зарманбетовтынъ ясаган суьврети.
