Биз элимиз бен бирге тагы бир сайлавларды оьткердик. Солардынъ акында не зат айтпага болар? Сайлавлардынъ сав уьш куьнлеринде де биз, журналистлер, солардынъ тувра ортасында болдык десек, ялган болмас деп ойлайман.
Меним эсимде алдынгы йылларда болып оьткен хыйлы сайлавлар сакланганлар. Айлак та 2007-нши йылдынъ март айында Ногай район Депутатлар йыйынына эм авыл администрация аькимбасларына болып оьткен тавыславлар эстен кетпейдилер. Бизим Терекли-Мектеб авылынынъ орталык сайлав округы сол аьлигидей район маданият уьйинде орынласкан. Тек эртеннен алып кешке дейим сонынъ капысы алдына тап Ленинград блокадасындагы йылларда оьтпек уьшин тизилген шерет кимик халк топары йыйылган эди. Бизим бу участокта сол шаклы санлы сайлавшыларды, мен ога дейим де, оннан сонъ да, бир де коьрмегенмен. Мекан ишине кируьв уьшин тап 1945-нши йылда рейхстаг ишине кирген кимик айкасув керек эди. Сонынъ акында мен оннан сонъ газетамызга яздым, тек биревден де бир явап та келмеди…
Эндигиси соннан бери 15 йылларга якын заман оьткен. Быйылгы сайлавлар кайтип айтсак та соларга куьнибурын ийги аьзирлик коьруьвлерден басланды. Бас деп, яздынъ басында Савлайроссиялык «Единая Россия» политикалык партиясынынъ баславы ман оьткерилген праймериз бу партиядынъ коьп кандидатлары уьшин ийги сынавлар болды. Сонда сайлавшылардынъ оьзлерине сайлавларга тийисли кандидатларды айырмага анъсатлык берилди. Мундай йорык баьри партиялардынъ кандидатлары уьшин де оьткерилсе ийги болар эди деген ой келеди.
Сайлавлардан бир ай алдын Дагестан Республикасынынъ Сайлав комиссиясы сайлавларда катнасатаган баьри партияларга эм кандидатларга да ашык таза ниети мен йогары демократиялык оьлшеминде жеребьевка оьткерди. Сонда бизим редакциядан мен оьзим де ортакшылык эттим. Бу политикалык шарада бир партиядынъ эм бир кандидаттынъ да ыхтыяры бузылмады.
Солай ок сайлавлардынъ оьзине де аьзирлик тийисли оьлшемде юритилди. Былтыргыдай болып быйыл да тавыслав 3 куьн ишинде озгарылды. Мундай йорык элдеги колайсыз эпидемиологиялык аьллер мен байланыста киргистилген болса да, ол тагы да бир маьнели онъайлык туьзди: уьшкуьнлик тавыславда катнасув алдынгы йыллардагындай болып сайлав участокларында эм тавыслав оьткерилетаган боьлмелердинъ ишлеринде эм капы алдыларында топарласув, урыс-талас тувдырмады. Бу йорык аьдемлерге сайлавларга тынышлы кепте келмеге эм оьз конституционлык борышларын сабыр аьлде толтырмага амал берди. Ол зат савлайы сайлав кампаниясы эм яшавшылар уьшин маьнели.
Бу сайлавларда баьри сайлав участоклары да республика, бизим район бойынша видеокамералар, компьютерлер мен канагатланды эм солар, элбетте, тавыславларды амал болган шаклы аьдил кепте оьткермеге мырсат бергендир деп сенемен. Солардан баскалай сайлавлар артыннан коьз салувшылар да карав юриттилер. Оннан баскалай, мага, мысалы уьшин, мен тавыс беретеган Терекли-Мектеб авылдынъ орталык сайлав участогында эм А.Джанибеков атындагы мектебте салынган «соьйлейтаган» урналар (КОИБ-лер) ярадылар. Бу урналар эртен 8 саьат болганда ок та участок сайлав комиссия агзаларына тавыслав басланганы акында билдирип турды. Соларга тасланган аьр бир бюллетень саны электрон саьат кимик язылып коьринип турды. Сондай КОИБ, айтпага, айырым сайлавшы сога бюллетенин йибереек аьсерде соны алгасамай бирерлеп алады. Ким болса да, эгер бюллетенлерин уйпаласа, соларды урна алмай кери кайтарып турды. Сондай урнага бирден ок бир неше бюллетеньлерди косып таслап карашы, бажарылмайды! Мине сондай урналар ман, менимше, баьри ерлердеги сайлав участокларды канагатламага керек.
М.Юнусов.
