Коьз алдыма енъиллик пен келтирмеге боламан, яшав маьнелиги, оьз-оьзин оьрлендируьв акында хабарлав, ынжы тизуьв, ойын эсабында анъланып, кайбиревлердинъ, халкта айтылганлай, «калыбыннан шыгып», айтаягын: оьзек те, аьдем танълыгы, суьйикли исине берилип куллык этуьвден коьнъилленуьв эм сондай баска материялар аьруьв, эм тек оьтпек пен аьдем ток турмайды, ама аьдемге бас деп оьтпек кереги аян.
Йок, бир де макул болман мен сондай ой ман. Ярамайды аьдемнинъ ян тоьриндеги ак ниетин тоьменлетпеге. Сол ойымды ыспатлав уьшин сизге яшав йолымда раскан эм аьллескен кыймасым Рабият Акманбетовна Менлиалиева эм авыл ясуьйкени Аминат Муслимовна Кожаева акында хабарламага суьемен. Олар – шоьллигимиздинъ кумлак еринде орынласкан Кумлы авылынынъ яшавшылары. Бу эки аьдем – туьрли несиллер ваькиллери, бир-бирисине усаслы тувыл деп айтар эдим, ама касиет белгилери яктан оларды ювыкластыратаган бир зат барын белгилев керек: ян тоьрлерин бийлейтаган танълык куьши. Оьз бактылары ман олар аьдем бирерде тек оьтпек пен ток болмас дегенди аянлайдылар. Ама инсаннынъ аьдемшилик, танълык деген касиет белгилери кемисе, яшав уьзилер, токтар. Оны ийги якка онълавда аьдем баска бирев уьшин оьз-оьзин мутып бажарув керек.
Рабият Менлиалиева бу куьнлерде Кумлы авыл китапханасынынъ заведующийи болып куллык этеди. Бу кишкей маданият уьйи бир де бос болмайды. Мунда келетаганларды тек китаплер кызыксындырмайды, оларды мунда туьзилген аьл, кызыклы яратувшылык яшав оьзине тартады, озгарылатаган туьрли шаралар эс каратады. Амалламалар туьрли мерекели оьзгерислерге эм халкымыздынъ айтылган аьдемлерине багысланып озгарыладылар. Айтпага, Чернобыль АЭС-те болган баьле-каза оьткенли 35 йыллыгына багысланып йолыгыс болып оьтти. Шарага конак эсабында ЧАЭС-те болган баьле-казадынъ калдыкларын тайдырувда белсен катнаскан Солтахан Заретов, «село Кумли» СП МО аькимбасы С.Елманбетова эм ерли авыл мектебининъ 6-7-нши класслар окувшылары шакырылдылар.
Окувшылар уьйкен эс берип презентацияды карадылар, сол кайгылы баьле-каза акында кызыксынып тынъладылар. Шара барысында окувшылар ЧАЭС-те болган коркынышлы атылувдынъ калдыкларын тайдырув ман байланыста оларды кызыксындырган соравларына толы яваплар алдылар, 6-ншы класс окувшылары Чернобыль акында ятлавлар окыдылар.
Йолыгыска келген баьриси де Чернобыльде ян бергенлер сыйына бир такыйка узагында уьндемей турдылар. Авыл аькимбасы ЧАЭС-те болган баьле-казадынъ калдыкларын тайдырув куллыклардынъ катнасувшысы Солтахан Заретовты акшалай савкатлады.
Шара мунда йыйылганлардынъ туьрли зияпетлер туьзилген сыпыра тоьгерегинде шай ишуьви мен тамамланды.
А янъыларда китапхана заведующийи Р.Менлиалиева мунда келетаганларды ДР-нынъ ат казанган окытувшылар, ис ветеранлар Аминат Муслимовна Кожаева эм Тамара Алексеевна Истомина ман йолыгыслар уйгынлап озгарув ман кызыксындырды. Олар йыйылганлар алдында шыгып соьйледилер, баьри дагестаншыларга каратып республика туьзилгенли 100 йыллыгы ман байланыслы кутлав соьзлерин айттылар. Соьйтип, авыл яшавшылары кызыклы аьлде ял аладылар. Китапхана заведующийининъ соьзине коьре, мунда келетаганлар «тири китап» эсабында.. Уьйкен сый-оьрмет пен пайдаланады Кумлы авылында тийисли тыншаювдагы 86 ясыннан оьткен авыл ясуьйкени Аминат Муслимовна Кожаева. Неше йыллар узагында авыл басшысы болып аьрекет эткен кыскаяклыдынъ кимге де коьмеги тийген. Оьз маьселелери мен ога келген аьр яшавшыдынъ йигерин кайтармай тынълаган, колыннан келген шаклы керексинетаган яшавшыларга ярдамын тийгисткен, авыл еринде коьп ярастырув куллыклар озгарган. Аминат Муслимовнадынъ демевлик этуьви мен кумлак ерде орынласкан Кумлы авыл яшавшылары сув ман канагатландылар, авылда бургылар салынып, электротеллер тартылды. Сый ман айтылады Аминат Муслимовна Кожаевадынъ аты аьр аьелде.
Разыман мен бактыма яшав йолымда сондай танъ кыскаяклылар ман расканыма эм аьллескениме.
Л.Эльгайтарова.
Суьвретте: Р.Менлиалиева А.Кожаева ман.
