Театр – меним тынысым

Аьр бир аьдемнинъ оьз мырады болады. Боьтен де мырат этпеге балалар суьедилер. Олардынъ ярык, ак ниетли мыратлары коьп бетинде байырлаяк кесписи эм келеектегиси мен байланыслы боладылар. Уьйкен болганда, мырат эткен кесписин, коьп балалар арасында, тек биревлери байырлайдылар. Сондай наьсип буйырганлар келеекте оьз исинде уьйкен уьстинликлерге етиседилер, куллыгына янын берип ислейдилер. Суьйикли исинде уьстинликлерге етисип туры Ногай патшалык драмалык театрынынъ артисти Гульназ Теркеева да. Янъыларда ол ДР ат казанган артисти деген сыйлы атка тийисли болды.

Гульназ Теркеева бала заманыннан алып уьйкен сахнада халк алдында ойнамага, бийимеге эм йырламага мырат эткен. Онынъ ювыклары арасында да халктынъ коьнъилин йыр ман, ойын ман коьтерип билген оьнерлилер коьп болган. Гульназдынъ тетеси Еллетхан Теркеева 30 йыл узагына Орта-Тоьбе авыл маданият уьйининъ етекшиси болып ислеген. Ол унык кызын кой кыркымга, фермаларга, аслык йыйнавга оьзининъ куллыкшылары ман бирге йырламага аькеткен. Соьйтип балалар бавында, оннан сонъ окыган мектебинде Гульназ катнаспай бир шара да озбаган. Орта-Тоьбе авыл мектебин окып тамамлап, яс кыз Дагестан патшалык университетининъ маданият факультетине окымага туьседи. Тек ога оны кутармага бакты буйыртпайды, Гульназ Теркеева аьел курган себептен, окувын бардырувын кояды. Окып кутармаса да, университетте билим алган 2 йыл ишинде ол коьп затка уьйренеди. Ногай патшалык драмалык театрынынъ етекшиси, ДР Халк артисти Байсолтан Джумакаев сол йылларда белгиленген университетинде ногай студиясынынъ кураторы болган. Бу куьнлерде Гульназ Теркеева уьстинликлерге етисуьвинде Байсолтан Атагишиевичтинъ уьйкен уьлиси барын айтады. Онынъ салган кыйыны аркалы Гульназ Ногай патшалык драмалык театрынынъ зейинли артистлерининъ бириси болып туры. Солай ок Гульназ Султанбековна ога дайым коьмекши болган оьзининъ ис йолдаслары, насихатшылары ДР ат казанган маданият куллыкшысы Оразбике Кокоева эм ДР ат казанган артисти Бурлиянт Нургишиевады белгилейди. Олар ман Гульназ Теркеева (Османова) Ногай патшалык драмалык театрынынъ ашылган биринши куьнлериннен, 2001-нши йылдан алып ислейди. Сол заманнан алып яс, зейинли кыскаяклы бу тыныш болмаган яратувшылык аьрекеттинъ баьри сырларын оьзине ашпага ымтылды. Мунда Гульназ Теркеевадынъ артистлик оьнери, сахнага уллы суьйими толысынша ашылды. Бу йыллар ишинде ногай патшалык театры коьп спектакльлер салды эм Гульназ Теркеева олардынъ аьр бирисинде катнасты. Ол кайдай туьрли рольлерди де усташа, оьзининъ аьр бир кишкей кесегине дейим савлайын берип ойнап болды. Гульназ Теркеева оьзининъ ойнаган келбетлердинъ яшавына киргенлей, анадынъ, кайынанадынъ, келиннинъ эм баска рольлерди, олардынъ юреги мен суьйгенлей эм кайгырганлай, тап сондай аьлге оьзи яшавда калганлай, бек усташа ойнаганы бизим, каравшылардынъ эсинде турады. Гульназ Османовадынъ спектакльлерде ойнав оьнери мен тек Ногай районында яшаган каравшыларды тувыл, солай ок Альметевск каласындагы патшалык театрында, Казахстаннынъ Актау каласында Республикалык театр фестивалинде коьплер сукланганлар. Тагы да ногай патшалык театрынынъ артистининъ Актау каласында Каспий касындагы эллердинъ Халклар ара театраллык фестивалинде, Башкортостаннынъ Уфа каласында «Тувганлык» VI Халклар ара тюрк тилли фестивалинде, Крым Республикасында «Боспорские агоны» ХХIV Халклар ара бурынгы саниятлар фестивалинде ойнавына йогары белги берилген.
Ногай патшалык театрында ислеген йыллар ишинде Гульназ Османова 30-дан артык постановкада катнаскан. Ол 2018-нши йыл «Дагестанды оьрметлегенлер» I фестивалинде белсенли катнасканы уьшин ДР Маданият министерствосынынъ эм бир неше кере «Ногайский район» МР администрациясынынъ Сый грамоталары ман савгаланган.
Гульназ Османовадынъ йыр йырлав, биюв оьнерлери де белгили. Бизим ясларымыздынъ тойлары, яшавшылардынъ тувган куьнлери коьнъил коьтерилис йырлары ман, йылы йоравлары ман оьтедилер. Оннан оьзге, каьйтип ол ятлавлар окыйды. Коьп йыллар артта онынъ анага багысланган ятлавды окыганын коьрип эситкенмен эм бу куьнге дейим сол меним коьз алдымда. Кыскаяклыдынъ коьзяслары, олардагы ян авырув яшавдагы бир уьйкен кайгырув эм юрек сызлавы акында айттылар. Кайтсе де, онынъ ятлав окувында болсын, сахнада ойнавында болсын кайдай да бир шынтылык, ялгансызлык, ашыклык, тазалык сезилмей болмайды. Сондай тазалык эм шынтылык онынъ юрегинде де бар деп оны ювык таныганлар белгилейдилер.
Гульназ Османовады яшавшылар тек уста театр артисти деп билип калмайдылар, ол ийги ана, ян йолдас эм эней. Онынъ эки кызы Асрет эм Альфия, уныгы Самира яшавына нур севип, юрегине куваныш аькеледилер. Кишкей кызы анасынынъ йолын алмага суьйип, Махачкаладагы саниятлар колледжининъ актер боьлигинде окыйды, йиени балалар бавында туьрли шараларда йырлайды.
Бу куьнлерде Гульназ Османова: «Оьз куллыгынъды суьйсенъ, аьр дайым да иске уьйкен яваплык пан карасанъ, йолынъ эм сыйынъ болар», – деген тетеси Еллетхан Баталовнадынъ ога эткен насихатын, оьз уьстинлигининъ сыры эм себеби деп санайды.
Н. Кожаева.
Суьвретте: Г.Теркеева сахнада Т.Аджиев пен.