«Меним ойыма коьре, ийги врач – аьдем янын эм яшавды терен билуьви мен баскаланады. Ол оьзининъ барлыгы ман дуныяды туьзбеге эм баскадынъ авырувын сезип болады», – деп айткан Анри Фредерик Амьель.
Акыйкатлай да, ийги врач оьзи эмлеген аьдемди рахатландырып, оны авырувды енъип болаягына эм оьз куьшине ынандырып болады. Соны ман бирге сондай врачлар – оьз исининъ усталары, керек ерде ийги соьз бен бирге дурыс ойга да келип, оьз билимине таянып, дурыс маслагат та берип боладылар. Сондай врачлар тек уьйкен калаларда, эмлев орталыкларда аьрекетлеп калмайдылар, олар бизим Ногай район орталык больницасында да йолыгадылар. Врач-онколог Маржан Теминова яс болса да, оьз исининъ сулыбын алган деп йигерли кепте айтпага болады. Онынъ куба коьзлерининъ йылы карасы, юмсак сеси аьдемге куьш эм сеним береди. Кызыксындырган соравларынънынъ баьрин де берип болганнан сонъ да, онынъ яныннан кетпей, касында аьли де турып, тагы да куьш алмага суьесинъ. Сонъ врачтынъ куллыклары коьп экени, онынъ кабинетининъ касында шеретте турган баскалар да бар ша деп, эсинъе туьсип, касыннан таясынъ.
Маржан Теминова Червленные Буруны авылында тувып-оьскен. Мектебтен алып ол билимге куьшли талпынган, янъыды билмеге, анъламага ымтылган. Республикамыздынъ бас каласында озгарылган туьрли конкурсларда, олимпиадаларда катнаскан. Солай ок «Краеведение» спорт туризми мен каьр шеккен. Кызалакка окувда айырым уьстинликлери уьшин алтын медаль тапшырылган.
Яны суьйген кеспиди байырлар ниетте, Маржан Зауровна Сургут патшалык университетининъ медицина факультетинде окыган. Мунда яс кыз ийги студентлер сырасында оьзининъ атын айттырады. Ол «Онконастороженность и признаки для раннего выявления онкозаболеваний» деген тема бойынша туьрли калаларда, айтпага, Челябинскте, Ханты-Мансийскте, Ярославльде, Сургутта, Москвада, Махачкалада озгарылган халклар ара, Савлайроссиялык конференцияларда катнаскан. Студент кыз сол конференцияларда дайым да 1-нши – 2-нши орынларын бийлеген.
Маржан Теминова медицина институтын кызыл дипломга окып тамамлап, Москва каласында РФ Савлык саклав министерствосынынъ Н.Н.Блохин атындагы онкологиядынъ миллет медицина тергев орталыгында эки йыл узагына ординатурады оьтеди. Мунда, ислеп баслаган мезгилде, яс врач оьзининъ яны суьйген исти сайлаганын, медицина ман оьмирин байланыстыраягын анълайды. Орталыкта Маржан Зауровна ординатурады оьткен боьликтинъ етекшиси онынъ талабына, билимине эс этип, ислеп калмага маслагат этеди. Ординатурасын уьстинликли оьтип, Маржан Теминова Н.Н.Блохин атындагы онкологиядынъ миллет медицина тергев орталыгынынъ химия-терапия боьлигинде ислейди. Ногай миллетли врач кызга аьлиги заманда онкологиядынъ окытувшылары, алдышы куллыкшылары, онкологларга китаплер, онкология авырувын кайтип эмлев керегиннен тура маслагатлар язатаган врачлардан билим алмага эм бирге ислемеге буйырткан. Соьйтип Маржан Теминова, элимиздинъ ийги деген медицина орталыгында оьз кеспи усталыгын оьстирип, Ногай район орталык больницасына ислемеге келеди. Мунда ол хирургия операциясы, химия терапиясы этилинген авырыганлар ман ислейди, оларга операциядан сонъгы эм химия терапиялар арасында оьзин ийги этип сезбеге ярдам этеди.
– Медицина еринде токтап турмайды. Онкология авырувды эмлев бойынша дайым да конгресслар, симпозиумлар оьтедилер. Сол шараларда врачлар оьз шыгып соьйлевинде янъы кепте онкология авырувлыларды эмлев аркалы етискен уьстинликлери акында айтадылар. Ызгы заман онкология авырувды дарманлар ман эмлев йосыгы кулланылады. Ол болса, химия терапиядан енъил оьтеди. Фармацевтический кампаниялар янъы дарманлар шыгарадылар, олар эсапка алынадылар. Сол янъы дарманлар тек бир элде тувыл, савлай дуныя оьлшеминде тергеледилер. Бу уьстинликлер акында айтылынмаган уьшин, бу авырувды эмлев бир ерде токтап турады деген янъылыс ойы ман коьплер каладылар. Авыр мараз бан авырыганлар ийги болувга сенимин йоядылар. Сенимди бир де йоймага ярамайды. Калай аьл де болады. Меним колымда эмленген биринши аьдем мага бек авыр аьлде келген эди, онынъ оьзин де, кардаш-тувганларын да бек авыр ойлар бийлеген эди. Дурыс эм тийисли эмлев йорыгы аркалы ол аьдем ийги болган эм аьли оьз аьрекетин бардырады. Солай ок элимиздинъ кайсы еринде де авыр маразы бир йорык пан, бир дарманлар ман эмленеди. Уьйкен калалар ман авылларды айырув дурыс тувыл. Авыр маразды эмлевде оьленлер мен аьвликпеге ярамайды. Ол эмлев йорыгы тергелмеген, авырыганлар оьзине пайда тувыл, зарар аькелмеге де боладылар. Юз йыллардан бери медицина коьп авырувларды енъип келеди. Бу авырувдан да дарман табув уьстинде куллык юритиледи», – дейди врач-онколог Маржан Теминова.
Мен биринши кере Маржан Зауровна ман КИЗ кабинетинде йолыгыстым. Ызгы заман юкпалы коронавирус маразы акында эсте саклап, тергелип турмага туьседи. Таныс болмаган врач мени мен бек ийги этип соьйледи. Ялкпай, алгасамай оьз куллыгын этти. Биринши йолыгыстан алып яс врач акында менде бек ийги ой туьзилди. Аьли болса, мен Маржан Зауровна ман тез-тез йолыгысаман. Ол мага бек ювык эм коьп йыллардан бери таныйтаган аьдемдей болып калды. Мен Маржан Теминовадынъ баьри келгенлер мен сабыр кепте соьйлевине, олардынъ соравларына толы явап берип болувына, терен билимине, аьдемшилигине токтавсыз сукланаман.
Н.Кожаева.
Суьвретте: М.Теминова.
