Янъыларда Ставрополь крайынынъ Степнов районынынъ Иргаклы авыл китапханасында, савлайдуныялык Поэзия куьнине багысланып, эстеликли шара озды. Китапханадынъ етекшиси Елена Тузкодынъ шакырувы ман онда «Ногай давысы» газетасынынъ хабаршысы, балалар уьшин «Маьметекей» адабиат-суьвретлев журналынынъ бас редакторы, шаир Асан Найманов, суьвретши эм шаир, Каясула авыл маданият уьйининъ балалар яратувшылык кружогынынъ етекшиси Ислам Курманов катнастылар.
Шарада Степнов округынынъ Иргаклы авыл администрациясынынъ боьлик етекшиси Николай Тузко, Степнов округы бойынша ногайларынынъ миллет-маданият автономиясынынъ председатели Рашид Салыков, китапхана куллыкшылары, «Лик» журналистлер клубынынъ етекшиси Ольга Сунетова эм клуб катнасувшылары ортакшылык эттилер. Шарады Иргаклы авыл китапханасынынъ басшысы Елена Тузко юргистти. Йолыгыстынъ ашылувында мектебтинъ баслангыш классларынынъ окувшылары, колларына Россиядынъ байракларын ыслап, «Биз – Россиядынъ балалары» деген композицияды коьрсеттилер.
– 2022-нши йыл Россия халкларынынъ маданият асабалыгынынъ йылы деп билдирилген. Сол байлыкты саклав эм оьрлендируьв – яс-явкадынъ колында. Сол асабалыкка биз тарихлик ерлеримизди, меканларды, эстеликлерди, музейлердеги экспонатларды, тоьбелердинъ казылув артефактларын эм архивлерди киргистемиз. Буьгуьн бизим китапхана эстеликли йолыгыслардынъ ошагына айланган демеге боламыз. Бизге конакка Россиядынъ Язувшылар эм Журналистлер союзларынынъ агзасы, «Маьметекей» журналынынъ бас редакторы Асан Найманов эм Каясула авыл маданият уьйининъ куллыкшысы, шаир эм суьвретши Ислам Курманов келгенлер, – деди шарады аша келип, Елена Тузко. Оьзининъ йылы йоравларын Иргаклы авыл администрациясынынъ аькимбасы Николай Тузко да айтты эм йолыгыс уйгынлавшыларына разылыгын билдирди.
Шарадынъ катнасувшыларына каратылган ойлары ман Степнов округы бойынша ногайларынынъ миллет-маданият автономиясынынъ председатели Рашид Салыков та боьлисти. – Аьр бир халктынъ да оьз ийги аьдетлери, тили, адабиаты, маданияты бар. Ногайлар бурынгы халк болганнан себепли, сол яктан айлак бай. Ама бизим йылдан-йылга тувган тиллеримиздинъ баалыгын йойып баратаганымыз, балалар тувган тиллеринде соьйлемейтаганлары туьнъилтеди. Айтпага, «Маьметекей» балалар журналы тилимизди саклавга коьп куьш салады. «Тили йоктынъ халкы да йок», – деп айтылады ногайда.
Баьринъизди де бу маьселеге эс этпеге эм аьр куьн сайын колларынъыздан келгенинше, тилди саклав исине оьз косымынъызды этпеге шакыраман, – деди Салыков.
Йолыгыста тувган тилди саклавга каратылган аьрекетликлери акында калемдасымыз, шаир эм журналист Асан Найманов хабарлады. –Дуныяда мынълаган миллетлер яшайдылар. Аьр кайсымыздынъ да оьз тили бар. Ногай миллетимиздинъ тили айлак бай, бурынгы тил болады. Сол тилимизди саклав мырат пан Карашай-Шеркеш Республикасында коьп зат этиледи. Мысалы уьшин, «Ногай давысы» республикалык газетасы, балалар уьшин «Маьметекей» адабиат-суьвретлев журналы баспаланадылар, теле эм радиоберуьвлер аьзирленедилер, мектеблерде тувган тил эм адабиат бойынша дерислер озгарыладылар. Сол иске уьйкен уьлисин республикамыздынъ илми-тергев институты да киргистеди. Озган 2021-нши йылда КЧР миллетлер ислери, коьлемлик коммуникациялар эм баспа бойынша министерствосынынъ баславы ман «Алтын китап» деген балалар фольклорынынъ китаби дуныя ярыгын коьрди. Меним ойым ман, бу китап туьрли яслы балаларга ногай тилимиздинъ байлыгы ман танысувга уьйкен ярдам этеек. Боьтен де тилимизди оьрлендируьвге номай косымларын язувшылар эм шаирлер киргистедилер десек, янъылыс болмас. Сондай болып, «Ногай давысы» газетасынынъ эм «Маьметекей» журналынынъ редакциялары йыл сайын да тилимизди саклавга эм оьрлендируьвге каратылган бир кесек амалламалар, яратувшылык ярыслар озгарадылар. Бу йыл «Маьметекейдинъ» биринши номери шыкканлы йырма йыл толаяк. Мектеб окувшылары журналымыз бан тар байланыста яшайдылар. Олар бизге оьзлерининъ язган кыска хабарларын, ятлавларын, ясаган суьвретлерин йибередилер. Кыскасыннан айтканда, журналымыз балалардынъ коллары ман кепленеди. Бу йыл журналымыздынъ мерекесине багысланган байрам шараларын озгармага ниетленемиз. Хош келинъиз бизим конаксуьер юртка, – деди Асан эм ногай эм орыс тиллеринде ятлавларын окыды.
Сондай йылы йоравлары ман Ислам Курманов та боьлисти.
– Степнов округынынъ ногай миллет-маданият автономиясынынъ председатели Рашид Салыковка эм китапхана басшысы Елена Тузкога бизди шакырып, мундай йылы йолыгыс озгарганлары уьшин, савбол айтаман. Мундай йолыгыслардынъ маьнеси уьйкен, деп ойланаман. Яс-явка ман сулып пан боьлисуьв – ол бек ийги зат. Ол ногайлар яшайтаган юртлар ара дослык катнасувларды беркитуьвге себеп этеди. Алдыда сондай амалламалар коьп болсынлар, – деди Ислам Юнусович. Сонъ ол Навруз байрамга эм Ногай шоьлине багысланган бир неше ятлавын окып эситтирди, балалар уьшин суьвретлер ясав оьнершилиги бойынша мастер-класс озгарды.
Шарадынъ сонъында Иргаклы авылынынъ «Каракаш» халк ансамблининъ катнасувшылары, бурынгы ногай анъларын занъыратып, эстеликли биювлерди коьрсеттилер.
Мадина Мижева.
Суьвретте: шарадан коьринис.
