2022-нши йылдынъ карагыс айынынъ сонъында Терекли-Мектебтинъ маданият уьйинде ногай маданиятынынъ эм «Айланай» Ногай патшалык фольклор-хореографиялык ансамблининъ баалавшыларына деп «Той Танъирдинъ казнасы» деп аталган фольклор этнографиялык коьрсетуьви сахнага оьнерли салынып шыгарылды. Коьрсетуьвде «Айланай» ансамблининъ художестволык етекшиси, Дагестаннынъ ат казанган артисти коьрсетуьвди анъ ягыннан кеплендируьвши М.Ваисов, солист А.Кокоева, балетмейстер постановщик, ДР ат казанган маданият артисти А.Тунгатарова, «Дагестаннынъ яны» деген баргысынынъ иеси Б.Куруптурсунов, «Айланай» ансамблининъ хореографы Э.Суюндикова, солист А.Межитова, ДР ат казанган артисти Ф.Нурлубаева, «Айланай» ансамблининъ артистлери уьйкен оьнерлик пен ортакшылык эттилер. Коьрсетуьвдинъ режиссер-постановщиги, ДР ат казанган артисти Г.Кокоева. Ол «Ай-айданак», «Как-как, каргалар» эм «Навруз» деген коьрсетуьвлерин де туьзип каравшыларга коьрсеткени де коьп заман болмайды.
«Айланай» ансамблининъ катнасувшылары «Той Танъирдинъ казнасы» деген коьрсетуьви мен ногай халк аьдетлерининъ бириси – аьвелги той аьдетин буьгуьнлерде де кулланмага болаяк деген асыл ойын аьр бир каравшыга каратты. Ансамбль катнасувшылары Каракалпакияда, Астрахань областинде, Карашай-Шеркеш, Дагестан Республикаларында, Казахстанда яшайтаган ногайларынынъ анъын, йырларын йырлап эситтирдилер. Солай болып, сахнага шыгарылган коьрсетуьвде «Аьруьв кыз», «Айт, десенъиз, айтайым!», «Элим, сен!», «Келин келди, яс келин» эм сондай баска ногай йырлары орын алдылар.
Шарага йыйылган аьр бир каравшы, боьтен де, ясларымыз ногай халкынынъ аьвелги той аьдетлери мен ювык таныс болдылар. Коьрсетуьвдинъ иштелигине коьре келинге куьевге шыгаяктан алдын кызыл явлык кийдирилген, эрге шыкканнан сонъ, ак туьсли явлык тагылган. Кыймаслары яс келиннинъ саьвкели боьркине, бизим наьсибимиз де ашылсын деген мырат этип, каслар тиккенлер, аьр бириси йоравлар айтувы ман оны басына кийдиргенлер. Коьрсетуьвде кудагайлардынъ арасындагы алыс-берис аьдетлери, кудалардынъ арасындагы аьллесуьвлери де маьнели орын тапты. Сол аьдетлери «Айланай» ансамбль артистлери мен бек кызыклы, ярасык, янландырылып сахнага шыгарылды.
Келеекте де «Айланай» ансамблининъ катнасувшылары бек терен маьнели коьрсетуьвди ногай халкы яшайтаган туьрли ерлерге барып коьрсетпеге мыратланады.
Халкымыз да, баска халкларынынъ аьдетлерине доьнип кетпей, келеекте оьз шынты ногай той аьдетлерин кулланып тойшыласа, аьвелгиде алды йолды алган бай аьдетлеримиз ерге синъип кетпей, яшавымызга янъыдан кирип, оны ярасыклап келеегине соьз йок!
Г.Нурдинова.
Суьвретте: той аьдетиннен коьринис.
