Аьр бир аьдем баска. Биревлер, оларды да, Аллага шуькир, коьремиз, оьз артыннан йыйнав тувыл, халктынъ яйратканын да йыйнайдылар. Баскалар, уялма да уялмай, солар ман, оькинишке, тез-тез расамыз, ямагат ерине аькелип, оьз кокысларын пакетлерге салып, аькелип таслайдылар. Окувшы анълагандыр, меники, сол баягы, Байгазыдынъ таягы, бизим тоьмен яде йокка эсап маданиятымыз акында. Куьн сайын кокыслардынъ уьстиннен куллыгыма келемен эм соьйтип куллыгымнан кайтаман. Неше кере де язаман, тек куьн сайын сол кокысты коьрип турамыз. Боьтен де, биз, Баьтирлер Аллеясы тоьгерегинде яшайтаганлар эм ислейтаганлар. Уллы Енъуьв куьнинде баьтирлердинъ эстелигине гуьл байламлар салынады. Сол куьн де Аллеяда тазалык йок эди. Янъыларда ясуьйкен яшавшыларымыздынъ бириси мен сол темага хабарлаган эдик. Кокысты пакетлер мен аькелип таслайдылар. Сол затка сейир тувыл, ашувга да толамыз. Кайтип аьдем, уьйдеги кокысты, пакетлерге салып, Баьтирлер Аллеясына аькелип салмага болады? Бу ерге язатаган камералар илмеге керек. Сол ойды ясуьйкенимиз де айтты. Аллея бир де ийги этип йыйналмайды, бу ер бизим авылымыздынъ коьрки ше. Оьлен баьри ерди де бийлеп алды, шалынады, ога соьз йок, сол шалынган ерде калады, соны бирев шалса, экиншиси тырнап алып, тасламага ярамайтаган болаяк. Неше кере де айтаман, аьр бир баьтир эстелиги тоьгерегин йыйнавды бир организацияга бермеге керек. Тазаласынлар, акласынлар, оьленди уьзип, шешекейлер шашсынлар. Тек неше йыллардан бери бир капыга да кагып, ашып болмайман, район администрациясы мени авыл администрациясына йибереди, олар болса, бу ер бизим баланста тувыл деп, ийттен шыгарып йибередилер. Соны язаман деп неше аьдемлер мен де яв болдым, мени мен соьйлемейтаганлардынъ саны да коьбейди. Меним насихатшым Магомет Кожаев (яткан ери ярык болсын) айтатаган эди: «Критика шоколад тувыл, бирев де суьймейди». Ий, соьйлемесе койсын, тек караса экенлер тоьгерек якка.
Кайсы ерден юрсенъ де, сынык олтыргышлар паркта, бузык электроярыклар. Кайдай ярасык фонтан этилген авыл яшавшысы ман орталыгымызда, кувшинлерден сув агып турады, нешевлерди де сол ерде суьвретке туьскенин коьремен. Янъыларда биревлер келип, сол кувшинлерди бузып кеткенлер, аьли карасанъ, бузыкларды скотч пан ябыстырып койыптылар. Ким этеди экен сол затларды? Ким болсын, оьзимиз, бизим аьвлетлеримиз. Баска авылдан келип, бизим фонтанды бирев де бузбас. Автокоьлик куьтетаган ерлерде олтырмага олтыргышлар салып, тоьгерегин явып, навеслер курганлар, соларды да коймайдылар, тоьгерек айландырып, йырткышлап койыптылар.
Балаларымыз тазалыкты тутканын суьетаган болсак, оьзимиз оларга коьрим болайык. Эгер олар ата-анасы уьйдеги кокысты Баьтирлер Аллеясына аькелип таслаганын коьрсе, танълагысы куьн оьзлери де соьйтип этер. Сога коьре, маданият баьримизге де керек.
Г.Бекмуратова