Тувган авылым яратувшылыгыма дем берди

Аьр бир аьдемнинъ яшавы оьзининъ тувган ериннен басланады. Соьйтип Эльмира Кожаевадынъ яшавы да онынъ тувган ногай шоьли мен, онда орынласкан балдай бала шагы оьткен Кумлы авылы ман тар байланыслы болып келеди. Онда кыска- яклы ерли орта мектебин 1974-нши йыл тамамлап, оннан сонъ Махачкаладагы маданият училищединъ хореографиялык боьлигине туьсип, оны етимисли тамамлаган. Онынъ маданият пан яшавын байланыстырув да босына тувыл эди. Кыскаяклыга сол заманда Кумлы авыл маданият уьйин етекшилеп, маданият исине оьзин савлай багыслап келген атасы Юнус Кожаев (Яткан ери еннетли болсын) дайым уьлги болып келген. Маданиятка суьйими кыскаяклыды С.Батыров негизин салган «Айланай» ансамблине аькелди. Оьзининъ биюв аьрекети бойынша ол Ставропольеде, Шешен-Ингуш, Кабарты-Балкар республикаларында, Череповец каласында, Узбекистанда, бир неше йыллар аьрекет этип келген. Сол йылларда биюв кружогын юритип, ясларда биюв оьнерин оьстирип келеди.


Коьп заман кетпей, ол Дагестаннынъ бас каласында Халк яратувшылык уьйинде куллык этип баслайды. Сол йылларда шаир кыскаяклыдынъ калемининъ астыннан кишкей макалалар дуныя ярыгын коьрип баслайдылар. Оьнерли кыздынъ биринши ятлавлары 10 ясында язылганлар. Онынъ бир язган ятлавына уьйкен аьптеси Замира анъ ойлап, йыр шыгарады, сол зат олардынъ анасы Аминат Муслимовнага 40 ясына мутылмас уьйкен савга болды. Заман кетип, шаирдинъ ойлары кепленип, элине, халкына уьйкен суьйими ятлавларга, хабарларга айланып китаплерге айландылар. Ол буьгуьнлерде «Летаргический сон» орыс тилинде эм «Меним янымнынъ уьлерткиси», «1999-нши йыл. Репортердынъ коьзлери мен» деген йыйынтыкларынынъ авторы болады.
Оьз билимин оьстируьв мырадта кыскаяклы Россиядынъ патшалык социаллык университетинде билим алган. 2003-2007-нши йылларда Дагестаннынъ Халк Йыйынынынъ уьшинши шакырувынынъ депутаты да болып сайланган. Кайсы ерде аьрекет этсе де, ол халкынынъ акында ойлап, каьр шегип келген. Э.Кожаевадынъ коьп йыллар бойы этип келген иси эли мен белгиленмей калмады. Буьгуьнлерде Эльмира Юнус кызы Кожаева Дагестан Республикасынынъ ат казанган маданият куллыкшысы, «Аталык алдында етимислери уьшин» орденининъ II дережели медалининъ, Дагестан Республикасынынъ Аькимбасынынъ Сый грамотасынынъ иеси. Журналист Баспа, маданият тармагында коьпйыллык уьстинликли иси уьшин коьплеген Сый грамоталар ман савгаланган. Ол «Кадрия» художестволык документальли фильмининъ, «Алданганлар» эм «Алданганлар-2» документальли фильмлерининъ режиссеры, ногай тилинде «Аталыгым меним – Дагестан» проектининъ он бир телепередачаларынынъ авторы болады.
Эльмира Кожаева Россия Журналистлер союзынынъ агзасы, Дагестан Республикасынынъ Журналистлер союзынынъ «Алтын карагус» баргысынынъ иеси, шаир, журналист, буьгуьнлерде «Шоьл тавысы» республикалык газетасын етекшилеп келеди.
Янъыларда шаир, журналист оьзининъ 55 йыллык мерекесин белгиледи.
Уьстимиздеги йылдынъ коькек- айынынъ 23-нши куьнинде Кумлы авыл маданият уьйинде Эльмира Кожаевадынъ сыйлы мерекесине багысланып шатлыклы аьлде йолыгыс оьтти. Яратувшылык кешликти маданият уьйининъ етекшиси Э.Мурзаева юритти. Шарада кутлав соьзи мен Кумлы авыл аькимбасы С.Елманбетова, Д.Шихмурзаев атындагы орта мектебининъ етекшиси К.Нукаева, Кумлы авылынынъ сыйлы ис ветераны, мерекешидинъ анасы А.Кожаева, ерли мектебте бирге окыган йолдасы, буьгуьнлерде Терекли-Мектеб авыл аькимбасы З.Аджибайрамов, Д.Шихмурзаев атындагы орта мектебининъ орыс тил эм адабиатыннан окытувшысы Х.Бурумбаева, Кумлы авылдынъ «Алтын-ай» деген балалар бавынынъ етекшиси З.Толемишова, Яшавшыларды социаллык яктан канагатлав орталыгынынъ куллыкшысы А.Буланбаева эм баскалар шыгып соьйледилер. Кешликте соьз берилгенлер мерекеши шаирдинъ, журналисттинъ яшав, онынъ яратувшылыгынынъ кепленуьв йолы, ис аьрекетиндеги етискен уьстинликлери, ол яратувшылыгында оьз халкына уьйкен суьйими акында айтатаганын белгиледилер, онынъ яшавы ман байланыслы кызыклы эскеруьвлерди, онынъ аьели акында эскерип хабарладылар.
Яратувшылык кешлигинде йыйылганлар мерекешиге оьзлери кызыксынган соравларын бермеге амал таптылар. Сыйлы мерекеге багысланган кешликте «Алтын-ай» балалар бавынынъ «Непоседы» деген йогары куьбининъ тербияланувшылары ногай биювин, Шихмурзаев атындагы орта мектебининъ 8-нши класс окувшыларыннан туьзилген «Радуга» деген куьби кабарты миллет биювин оьнерли бийип коьрсеттилер. Солай болып, авыл китапханасынынъ етекшиси Р.Менлиалиева «Нога- йым» деген ятлавын, Д.Шихмурзаев атындагы орта мектебининъ ана тил эм адабиатыннан окытувшысы С.Аджигельдиева «Кавмак болып тыгыраман», 8-нши класс окувшысы А.Толемишова «Портрет» эм 6-ншы класс окувшысы Р.Аджигельдиев «Гимн Вселенной» деген шаирдинъ ятлавларын йыйылганларга окып эситтирдилер. Кешликтинъ сонъында сыйлы мерекешиге соьз берилди. Дагестан Республикасынынъ ат казанган маданият куллыкшысы Эльмира Кожаева кешликти уйгынлаганларга уьйкен разылыгын билдирди: – Меним бесигим, киндигим тувган авылымда. «Колыбель кочующего ветра» деген ятлавым да тувган авылыма багысланып язылган. «Кадрия» деген художестволык-документальли фильми де авылымнынъ яшавшылары болмаган болса, белки сондай туьрли-туьсли, ярасык болмаган да болар эди. Мени сол фильмди яшавга шыгарувда тувган авылым коьнъиллендирди, – деди Э.Кожаева. Ол ясларды оьз элининъ, халкынынъ, авылынынъ патриотлары болмага шакырды.
Кешлик Д.Шихмурзаев атындагы орта мектебининъ 6-ншы класс окувшысы, оьнерли яс йырлавшысы А.Нурлубаевадынъ «Не вернуть любовь» деген йырын йырлавы ман тамамланды.
Соьйтип, Кумлы авыл маданият уьйинде оьткен йолыгыс йогары коьнъилде уйгынланып оьтти.
Г.Нурдинова.
Суьвретте: шарадан йолыгыс.