Биз Радмир Нуралиев пен электронлы ногай китапхана проектининъ авторы боламыз. Китапханамыз уьшин китаплерди биз коьп заманлар бойы йыйнап келдик. Бос заманымыз бола калса, биз сол исимиз бен каьрлемеге шалыстык. Биз сол зат пан окувымыздан, куллыгымыздан, сессиядан, журналистикалык, илми-тергев эм йыйнав аьрекетлеримизден баска бос заманларымызда каьр шегип келдик. Китаплерди йыйнав – ол енъил ислерден тувыл. Сол зат уьшин Крымнан алып Карашай-Шеркеш Республикасы, Дагестан, Ставрополь крайы, Москва эм Сургут калаларына дейим де юрмеге керек болды. Мунда бизге тек китапханаларда эм архивлерге тувыл, байыр китап коллекциялавшыларда да болмага туьсти. Кайбир заманларда эртенги маршруткага етер мырат пан, коллекционерлерининъ уьйинде конып калган заманлар да болдылар.

Бир заманларда кайбир калаларында копияларды, коьплеген макалаларды алар уьшин, бизге бир неше куьнлер калмага да туьскен. Копияды сканер мен шыгарганмыз, фотоаппарат эм телефон камерасы ман суьвретке алганмыз. Копияды тек китаплерден тувыл, кайбир заманларда китапти таппаган себептен, ксерокопиясын тавып, электронлы кебин де суьвретке алган заманларымыз да болды. Кайбир заманларда колымызга саргайган, курым ман баткан ксерокопиялары да туьсетаган эдилер.
Кайбир китапханаларга келгенде, бизге ногай тилинде Ног деген белгилери, шифрлары йок экени акында билдирген заманлар да болдылар. Ийининде 20-30 йыл ис йыллары болган китапхана куллыкшыларына ногай белгилерди, шифрларды суьвретте коьрсетип анълатамыз. Коьп ерлерде биз ана тил эм адабиаты бойынша китаплерин алмага суьйгенлерден биринши болдык. Мундай аьлди коьз алдынъызга аькелип каранъыз. Сиз китапти алмага деп, сорайсыз. Алдынъызга берилген китапке 100 йыл болган, онынъ бетлери аьли де кесилмеген. Баспадан шыккан китапти бирев да колына алмаган эм ашпаган. Сол заманлар ишинде кагыт саргаяды эм уьлтиреп йыртылмага амырак болады, сонынъ уьшин онынъ табакларын сахый актармага шалысасынъ. Кайбир сийрек йолыгатаган китаплерди биз сарайлардан излеп таптык. Шет эллериннен, айтпага, Туркия, Великобритания эллериннен де алмага мыратландык.
Баьри зат та булай басланды. Ногай темасына китаплер сийрек болган саялы, биз олардынъ электронлы экземплярын калдырув мырат пан, копияларын алдык. Сол зат пан байланыста, биз Радмир Нуралиев пен «Одноклассники» деген социаллык тармагында анъсыздан таныстык. Сол заманнан алып биз китаплерди бирге йыйнап, келеектеги китапханамызга коллекциямызды толтырып басладык. Соьйтип, биз сайтты ислетип баслаяктан алдын, 10 йыллар йылысып кетип калдылар. Сол заман ишинде, биз юзден артык китаплер, брошюралар, газеталар йыйнадык. Солардынъ арасында Радмир мен экевимизден баска аьдем коьрмеген коьп китаплер де бар.
Айтпага, олар язувшылар эм шаирлер Пушкин, Толстой, Чуковский, Гайдар, Маршак, Крылов, Горький, Маяковскийдинъ коьшируьвлери боладылар. Ногай тилинде СССР география, СССР Дагестан тарихи, геометрия, математика дерислериннен кулланмалар, физика, химия терминлери, Джанибеков эм Курманалиевтинъ куллыклары эм коьплеген баска макалалар боладылар. Онда бес туьрли тиллеринде, айтпага, ногай, английс, орыс, туьрк эм грузин тиллеринде де китаплер бар. Ногай тилиндеги китаплерди уьш туьрли язувлары бойынша, айтпага, араб, латин эм кириллицада берилгенлер. Буьгуьнлерде сайтка 100-ге ювык китаплери киргенлер, заман кетип, биз баьрисин де салмага мыратланамыз. Бас деп, бизим тилимиз, маданиятымыз, китаплер асабалыгымыз, тек кесек специалистлерге тувыл, савлай халкымыз уьшин уьйкен баалык, байлык болып калсын. Сол макалалары ман пайдаланып, бир неше докторлык диссертациясын да язбага амал болаяк. Сол ис – бизим 10 йыллар ишиндеги кыйналувларымыз эм излестируьвимиз болып калады. Кайбир заманда аьелимизде анъламавлыклар да, Радмир экевимиздинъ арамызда ашшыласувлар да болып келди. Бу зат бизим коьп заманымызды да, акшады да алды. Болса да, бас негиз салынган.
Халкымыз китапханамыз бан белсенли пайдаланып, оьзининъ тарих пен байланыслы эсин янъыртып келеегине уьйкен сеним этемиз. Сол зат, бизим Радмир экевимизге, салган кыйынымыз уьшин, ийги савга болаягына сенемиз.
Эмир Отевалиев.