5-8-нши кырк кийик айы 1942-нши йылда
Белгиленген куьнлерде бизим аьскершилер Сталинград каласынынъ куьнбатарында эм кубыла-куьнбатарында, солай ок Новороссийск эм Моздок калаларынынъ районларында немец-фашист аьскерлерине карсы каты коршаланув согыслар юриткенлер.
1943-нши йылда
Кырк кийик айынынъ 5-инде 11-нши гвардия армиясы (етекшиси И.Х.Баграмян) Брянскка баратаган йолларды ябатаган душпаннынъ куьшли коршаланув межесин йырган.
Кырк кийик айынынъ 6-сында Ельнинск-Дорогобужск согыс операциясы кутылган. Совет аьскерлери 35-40 шакырым алдыга йылысканлар.Сол куьн Донбасста бизим аьскершилер алдыга бара берип, фронт сызыгын 15-25 шакырымларга узайтып, 10-нан артык авыл-калаларды, сонынъ ишинде Макеевка, Константиновка калаларды, Славянск, Краматорская темир-йол станцияларын явдан босатканлар.
1944-нши йылда
Кырк кийик айынынъ 5-нде Оьр Бас Командованиесининъ Ставкасынынъ буйырыгы ман Ленинград эм Карельский фронтларынынъ аьскерлери, Балтийский эм Сырт флотлары эртенъги 8 саьаттен алып Финляндияга карсы согыс аьрекетин токтаттылар. Финляндия гитлерши Германия ягында СССР-га карсы согыстан шыкты.
3-нши Украин фронтынынъ аьскерлери Кара тенъиз флоты ман бирге Добруджада румын-болгар патшалык япсарына шыктылар.
Кырк кийик айынынъ 6-сында Тартус согыс операциясы тамамланган. Сол куьн ок Оьр Бас Командованиесининъ Ставкасы 3-нши Украин фронтынынъ аьскерлери мен Кара тенъиз флотынынъ морякларына Болгарияга карсы согыс аьрекетин басламага буйырган. Кырк кийик айынынъ 6-сына 3-нши Украин фронтынынъ аьскерлери Румыния ман Болгария патшалык япсарларына шыктылар. Болгарияда немец-фашистлерине карсы антифашист халк савытлы коьтерилуьв басланган.
Кырк кийик айынынъ 8-инде 1-нши эм 4-нши Украин фронтларынынъ аьскерлерининъ Куьнтувар-Карпат стратегиялык алдыга барув согыс операциясы басланган эм сол операция кырк кийик айынынъ 28-ине дейим юритилген.
Сол куьн 3-нши Украин фронтынынъ аьскерлери Болгария ерине киргенлер.