Биз балалар арасында йигерли ис этуьвди, йигитлик сезимин коьрсетип, баьлеге туьскен аьдемге коьмекке кол созувды эндигиси совет заманларында калган аьдет деп те санап баслаган эдик. Болса да балалар кайсы заманда да таза янлар болып каладылар эм, элбетте, оьзлери мен бирге ойнайтаган ювыгындагы балалар яде бирерде уьйкенлер кыйын аьлге туьскенде, юреклери иримей болмайды.
…Кумис Магуева конъысы Шешен Республикасынынъ Шелковской районынынъ Сары-Сув авылындагы мектебтинъ 4-нши классында окыйды. Окыганда да 1-нши класстан алып бек ийги окыйды. Кызалак яшавдагы коьп зат пан кызыксынады, ол бек оьнерли бала. Мектебте окув йыллары ишинде неше кере де грамоталар эм разылыклар ман савгаланган. Оьзгелей, ол баьри баска балалардай болып, ойнамага-куьлмеге суьетаган кызалак болып оьседи. Соьйтип, быйылгы кыстынъ ызгы куьнлеринде бир неше балалар ман бирге Кумис те ойнамага шыккан эди. Сол куьн болган исти армаган Шелковской районынынъ «Терская новь» газетасында баспаланган макалага коьре бардырамыз.
«2021-нши йылдынъ увыт айынынъ 27-нши куьнинде шуваклы ийги ава шагы болганга коьре, Сары-Сув авылдынъ бир неше балалары кыдырмага шыгадылар. Олар авылдынъ шетиндеги бир кишкей коьлдинъ янында йыйылып ойнайдылар.
Сонда Эльдар Тангатаров деген бир кеде кызлардан айырылып, коьлдинъ ягасына янасады эм сонынъ уьстиндеги юка буздынъ уьсти мен юрип баслайды. Соьйтип, юре-юре коьлдинъ ортасына шыгып калганын да сезбейди экен. Ол сол ерде онынъ аяклары астындагы буз майысып баслаганын анъламага да уьлгирмейди, сол саьат ок сув ишине ойылып кетеди. Сув бек сувык эм, элбетте, 1-нши класстынъ окувшысы уьшин терен эди. Анъсыздан корккан кеде аьрекетлеп колларын буз уьстине салады эм оьзине коьмекке шакырып баслайды. Онынъ кышкырыгына биринши болып аьптеси Самира етеди. Ол: «Эльдарга коьмек этинъиз!», – деп кышкырып, йылап яга бойы ман онда-мунда адалап ювырады. Сол ерде Кумис Магуева деген баска бир кызалак бир зат та айтпай, ягадан бир уьйкен терек бутагын алып, Эльдарга дейим буз уьсти мен эмбеклеп барады. Соьйтип, оьз янын аямай, йигерли кепте сувга ютылмага турган кедеди аман акалады…».
Кумис Магуевадынъ йигитлигине авылдаслары йогары белгисин бередилер. Ол аьли сондай ясыннан алып оьсип келеяткан яслар уьшин яркын коьрим болды. Онынъ сондай йигитлиги уьшин мектеб етекшиси атыннан Кумиске Сый грамотасы да тапшырылды. Кызалак толы, онынъ акында тийисли каьр шегетаган аьелде тербияланады. Кумистинъ ата-анасы баладынъ уьстинликли аьдем болып оьскенин суьедилер.
Шелков район администрациясы Кумис Магуевады соьйтип йигерли эм ийги этип оьстиргенлери уьшин онынъ ата-анасына разылык билдирген. Бизим балалар эм яслар сийрек болса да, арада бир сондай яркын йигитлик коьрсетедилер. Соьйтип, 2011-нши йылда Терекли-Мектеб авыл яшавшысы Ш.Савкатов та сув татавылы ман кетип бараяткан саьбийди аман калдырды. Онынъ акында оьнерли ис йолдасымыз Гульфира Бекмуратова бир аьруьв макала язган эди. Оькинишке, ясларымыздынъ сондай йигерли ислери оькимет ягыннан «Ютылып бараятканларды аман калдырганы уьшин» деген медальге тийисли этилинмей калады. Ол зат, менимше, ямагатымыздынъ сондай ислерге керекли эс эм маьне бермегенлиги мен байланыслы. Мунавдай йигитликти эткен аьдемлерге совет заманларында клуб халкка сыкма-сык болып толып сый этилинетаган эди…
Оьз ягымнан, газетамыздынъ атыннан Кумис Магуевага сондай бийик аьдемшилик иси уьшин уьйкен разылык билдиремиз. Ога берк ден савлыкты, окувында уьстинликлерди йорайман. Мен онынъ яшавда йогары етимислерге етисип, бек аьруьв аьдем, алал юрекли ногай кыз болып оьсеегине бир шексиз сенемен. Алдыдагы йолынъ ашык болсын, Алла-Таала сени яман коьзден, баьле-казадан сакласын, коьп ийгилигин берсин, Кумис!
М.Ханов.
Суьвретлерде: Кумис Магуева; ол аман калдырган Эльдар Тангатаров.
