Аьлиги заманларда миллетимиз уьйкен элимиздинъ туьрли регионларында шашырап яшайды эм солардынъ аьр бирисинде кайдай оьнерли эм талаплы аьдемлер табыладылар. Тап соьйтип Жанна Мусаева да, яс талаплы йырлавшы, коьп аьдемлердинъ юреклерине оьзининъ аьлемет аьруьв тавысы ман еткен. Оны Ставрополь крайында энъ де ярасык эм бир инсанга да усамаган юмсак тавыслы йырлавшылардынъ бириси деп санайдылар. Жанна Нефтекумск районындагы Кара-Тоьбе авылында тувып-оьскен. Буьгуьнлерде ол Минеральные Воды каласында яшайды. Кызалак тувганнан бери оьнерли балалардынъ бириси болган. Ол йырга бала шагыннан авас аьдем. Оны ман хабарласувымызда биз Жаннадынъ уялшанъ хаьсиети барлыгын анъладык. Болса да оьз яшавы акында бир кесек сырларын бизге ашты.

 Ж.Мусаева оьзи коьп мактавлардынъ эм уьстинликлердинъ саьвлелерине коьмилип турмага суьймейди. Онынъ айтувы ман, ол тек кеспи мыратларга, алдыга барувга эм оьз куллыгын каныгыслы этуьвге уьйкен эс береди. Ол, неге десе тек каныгыслы эм яваплы ис аьдемди оьз уьмитлерине эм етимислерге еткеретаганын анълайды. Концерт программаларын туьзип басласа, Жанна оьз репертуарын оьзи сайлайды. Йырлавшы заман ман бирге аягын басып бармага керегин аьруьв анълайды, неге десе аьлиги замандагы публикадынъ керексинуьвлери туьрленген. Онынъ йырлары эм йырларынынъ сазлары оьз халкына коьп заманлар узагында занъырамага керегин ол аьруьв биледи. «Ким биледи, белкиси, оьмирлерге де занъырамага керек болар!», – деген ойын да куьлемсиреп айтады. Жаннадынъ аьлемет ыспайы тавысы эм талаплыгы оны коьп конкурслардынъ енъуьвшиси этти.

 Ол энъ де айтувлы эм белгили халклар ара эм савлайроссиялык 23 конкурсларынынъ енъуьвшиси болады. Солардынъ ишинде, айтпага, ол Болгарияда оьткен «Солнце, радость, красота» деген конкурстынъ Гранпри баргысынынъ енъуьвшиси, Сочи каласынынъ, «Утренняя звезда Ставрополья», «Надежды Европы» деген халклар ара конкурсларынынъ, «Голоса России» деген Савлайроссиялык, Одесса каласында «Веселая радуга» деген халклар ара эстрада йырларынынъ, «Ногай Эл» халклар ара фестивалининъ лауреаты,   «Девятая волна» деген анълар баргысынынъ иеси болады.

Ж.Мусаева коьп йырларды орыс эм ногай тиллеринде йырлайды. Бизим эсимизде онынъ энъ де ярык хит болган йырлары – «Только ты», «От зари и до зари», «Любовь моя» (Максим Темирсултановтынъ соьзлери эм анъы), «Орайда» (Джамбулат Туркменовтынъ соьзлери эм белгили ногай йырлавшымыз Асият Кумратовадынъ анъы). Яс талаплы йырлавшыды уьйкен оьнер дуныясына шыгармага онынъ алал досы, ногай халкынынъ белгили продюсери Даниял Исакаев ярдамын этип келеди.

Бизим ога берген хыйлы эм туьрли аьлемет соравларымызга явапларын береятып, Жаннадынъ аьелинде тербияланган йигерли кылыгын да сол саьат сезбей болмадык.

 – Жанна, сендей талаплы йырлавшыды алдыга оьрлентуьвде оьз коьмегин этетаган аьдем эндиги бар болар? – деген соравыма ол ясырмай:

 – Бар сондай аьдем. Ол мага баьленше халклар ара болып озатаган конкурсларда катнаспага оьзининъ уьйкен демевлигин этеди. Ол – предприниматель, «Хан» деп аталган ногай тилинде аьзирленген фильмнинъ актеры Нияз Аюпов. Йогарыда белгиленген аьдемлерге оьзимнинъ юрек разылыгымды билдиремен, – деди ол мага. Аьлиги заманда Жанна ямагатка оьзининъ янъы язган йырларын аьзирлейди. Яшав бактысы Жанна Мусаевады бала заманында аьели мен бирге элимиздинъ сырттагы Нижневартовск каласына аькеледи. Бу каладынъ окув мектеблеринде ол етимисли окыйды. Онынъ эсинде биринши окытувшысы Людмила Рамазановна Рамазанова баласуьер эм ийги аьдемшилиги мен сакланган. Кыз 6-ншы класска коьшкенде, онынъ аьели Минеральные Воды каласына кайтады. Каладынъ мектебинде ол 11-нши классты етимисли окып кутарады. Класс етекшиси Галина Валентиновна Есаулова онынъ суьйикли окытувшысы болады. Онынъ маслагаты ман Жанна эндиги Виктория Борисовна Литвиненкодынъ етекшилиги мен вокал йыр оьнерине уьйренеди.

Бу окытувшы биринши куьнлерден алып кызалактынъ йырга, анъга усталыгы барлыгын анълап, оны ман иркуьвсиз куллык этип баслайды. Соьйте келе Жанна мектебте болатаган шараларда да белсенли катнасувга кириседи. Ол коьплеген йолдасларынынъ эм окытувшыларынынъ юреклерин оьзининъ аьлемет тавысы ман есирине алады. Боьтен де оьзиндей яслар эм кызлар бу талаплы кызалак пан таныспага эм досласпага бек ымтыладылар.

 – Жанна, анъ эм йыр дуныясына сени тербиялаган эм бу оьнер кебининъ баслапкы усталыкларына уьйреткен окытувшынъ сенинъ алдыдагы яшав йолынъды аягынънынъ астына тоьседи ме? – деп сорайман оннан.

 – Ол мени тек окытып калмай, мага етекшилик этип те, аьр бир соьзди ашыклап айтып, йыр анъына келистирип йырлап та уьйретти. Бирерде сахнага шыгаяктан алдын болатаган бир аьлемет коркак сезимди енъип, коьнъилде йигерликти тутып уьйретип, ол мени мен коьп куьш салып куллык этти. Онынъ усталыгы, аьдемшилиги, оьз исине янын берип каравы мени бир аьлемет этип туьрлендирди, – деп яваплайды яс йырлавшы.

Мектебти уьстинликли битирген сонъ кыз Пятигорск каласындагы технологиялык университетине туьсип окымага аьзирленип баслайды. Тек сол ок заманда онынъ юрегининъ бир муьйисинде Москвадагы Губкин атындагы университетининъ юрист боьлигине туьспеге мырады бар эди. Соны ман ол Москвага сол ок университетке документлерин береек болып келгенде, орта билими акында аттестатын уьйинде мутканын анълайды. Соьйтип, Жанна тувган Ставрополь крайына кайтады. Ол эндиги Пятигорсктагы университеттинъ социаллык, маданият сервиси мен туризм, гостиницалар эм ресторанлар бизнеси деген боьлигине окувга туьседи. Йигерли кызалак биринши курстан алып оьз оьнерин коьрсетип баслайды. Ол баслапкы окув йылынынъ язлыгында «Ставрополь студентлерининъ язлыгы» деген шарада катнасады. Студентлер арасында коьплеген йырларды йырлап эситтиреди. Сол йыл кызалак яшавында биринши оьнер баргысын казанады. Экинши куьн ок бу аьли биревге де белгисиз ногай кызы Ставрополь еринде янган юлдыздай яркырап баслайды. Ставрополь, Пятигорск, Невинномысск, Черкесск, Минеральные Воды калаларынынъ коьплеген яс-явкалары Жанна Мусаева белгили йырлавшы, уста эм талаплы кыз экенин анълап баслайдылар. Калада оны эректен таныйтаганлар да куьннен-куьнге коьбееди.

 «Сол амалламалардан сонъ экинши куьн мени эртеникте университеттинъ ректоры Виктор Казначеев оьзине шакыртты, – деп бардырады хабарын Жанна. – Мен онынъ кабинетине кирип келгенлей, ол ушып турып мени йолыгады да оьз разылыгын билдиреди. «Мен буьгуьннен алып бизим университетимизде сендей талаплы йырлавшы студенткамыз барына оьктемсиймен!» – деди ол мага», – деп эскереди яс йырлавшы.

Соьйтип экинши куьн ок ректор оьзининъ буйырыгы ман оьнерли ногай кызалакты бюджет боьлигине окувга коьширеди. Жанна бизден ясырса да, сол куьннен баслап ол сосы йогары окув ошагынынъ коьримли студентлерининъ бириси болганын анъладык.

  Экинши курста, ол 2001-нши йылдынъ 7-нши канътар айы эди, Ж.Мусаева Иваново каласында оьткерилген «Серебряные голоса России» деген оьзининъ яшавындагы биринши йыр конкурсында катнасады эм сонынъ енъуьвшиси болып, 1-нши орынды казанады.

  Соннан Пятигорскка кайтып келгенде, оны тагы да бир куванышлы оьзгерис куьтип туры эди. Университеттинъ ортак йыйынында ректор куванышы койынына сыймай, студентлерге эм окытувшыларга Иваново каласындагы оьткерилген йыр конкурсынынъ уйгынлав комитетининъ председатели И.Г.Калмыкаевадынъ язган сыйлы хатын окып эситтиреди. Сол куьн оьз тенълериннен, окытувшыларыннан Жанна коьп йылы соьзлер эситеди.

 Кызалактынъ юрегинде оны доьртинши курста окыганда, Махмуд Эсамбаев атындагы йыр эм биюв патшалык ансамблининъ солисткасы болмага шакырганы энъ де ярык ыз калдырды. Сол йыл кызды Болгарияга да шакырадылар. Яс йырлавшы кайдай яваплы сынасувда катнасаягын анълап, сога белсенли кепте аьзирлик коьреди. Ол бу конкурска бир неше йырларды аьзирлейди. Юрегин сенимликке толтырып Болгарияга йол алады. «Коьз коркак та, кол баьтир» дегенге усап, соннан да енъуьвши болып кайтады.

Буьгуьнлерде Жанна Мусаева Пятигорсктагы патшалык университетининъ ректоры Виктор Казначеевке оз разылыгын билдиреди. Оьнерли ногай кыз йыр йырлавга бет берген болса да, университетти кызыл дипломга окып кутарады. Ректор оны аспирантурага окымага шакырады. Тек Жанна университетте окый келип, тагы да бизнес окув мектебинде билим алады, оны да етимисли окып кутарады.

                                                                                                                                                           (Ызы болаяк).

                                                                                                                                                   А.Тамакаев, РФ Журналистлер союзынынъ агзасы.