Коькек айынынъ 26-сы. Табиат шагынынъ аьлемет ыспайы эм йылы куьнлерининъ бириси. Сол куьн муннан 34 йыл артта элимизге, сав дуныяга оннан сонъгы онлаган йылларга болгандай баьле-каза аькелген деп ойлагынъ да келмейди. Тек тарих, архив документлери эм фотосуьвретлери, аьдемлер эси бир кепте беркитедилер: сол куьн туьнде Чернобыль атомлы электростанциясынынъ 4-нши реакторы атылган эм аьдем колыннан шыккан радиация тоьгерегинде бир затты калдырмай заялаган… Бу атылувдынъ зарары 1945-нши йылдагы Япониядагы Хиросима эм Нагасаки калаларына США таслаган атомлы бомбалардан 90 кереге куьшли болган.
Интернет аркасы ман сол куьнлердеги кадрларды караймыз. Рахатлы авыл-калалар, аллы-ясыл кырлар, орманлар, сувлар санавлы секундалар ишинде яравсызлыкка шыктылар. Тыныш яшап эм ислеп келген совет аьдемлерининъ навасы бузылды.
Болса да бу хаьтединъ зарары соннан да уьйкен болаяк эди, эгер сол замандагы СССР элимиздинъ айырым гражданларынынъ йигитлиги эм эрлиги болмаган болса. Оьзлерининъ савлыгын, яшавын аямай, олар бизди, сав дуныяды радиациядынъ армаган яйылувыннан коршаладылар.
Баьриси радиация ман куьресте сол йылларда 600 мынъ аьдем катнаскан. Олардынъ арасында Дагестаннан юзлеген эм Ногай районыннан 30-дан артык аьдем ортакшылык эткен. Олар: Руслан Кунтувганов, Руслан Дильманбетов, Вазирхан Сапарчаев, Тойманбет Садыков, Ислам Индирбаев, Магомед-Расул Мирзаев, Исмаил Мусабеков эм коьп баскалар.
Чернобыльде алган радиация зарарыннан савлыгын йойып, арамыздан замансыз тайганлардынъ эстелиги алдында айырым кепте басымызды иемиз. Оларды атлы-аты ман эскеремиз: Назир Исакаев, Мавли Бекбавов, Алибий Кульгишиев, Амангельди Кошербаев, Асанбий Тилеков, Дуйсенби Шамаров, Эримбет Джумагельдиев, Байрам Эрежепов, Бийсолтан Сарыбасов, Янибек Шандиев, Муратхан Ваисов, баьриси 11 аьдем.
Радиация баьле-казаларынынъ ызларын тайдырувда катнасканлардынъ эстеликли куьни мен байланыста арамыздан кеткенлерге оьмирлик сый эм муьсирев, аьли яшап турганларга берк ден савлык, узак оьмир, эмишлик эм наьсип йораймыз.
М.Юнусов.
Суьвретте: Ногай район чернобыльшилердинъ куьби эстеликтинъ касында.
