Эсте-туьсте болмаган ис болган! Терекли-Мектеб авылдынъ паркындагы Уллы Аталык согысыннан кайтпай калган ердеслеримиздинъ эстелиги янындагы согыс ветеранларынынъ баннерлериндеги суьвретлери заяланган. (Сондагы бирер согыс катнасувшыларынынъ суьвретлеринде коьзлери, бурынлары тесилген, бетлери йыртылган). Кайсы ерли вандаллар, туврасын айтсам, неофашистлер (мен оларга соннан ийги соьз таппадым) эткен экенлер бу кыянатлыкты?..

Уллы Аталык согысы. 1945-нши йылдагы Енъуьвимиз. Элимиз бен бирге биз совет йылларыннан бу согысты эм соны ман байланыслы аьр бир затты халкымыздынъ мутылгысыз юрек дерти, киели эстелиги эм айырым оьктемлиги деп баалап келемиз. Согыс – ол сонда ян берген, соннан кайтып келип аьлиги яшавымызды туьзген аталарымыз, тылда кара кыйынын салган аналарымыз. Согыс – ол бизим мектеб йылларында йырлаган йырларымыз, дав ветеранлары ман эстеликли йолыгысларымыз, бизим суьйикли китаплеримиз эм кинофильмлеримиз, Енъуьв куьнинде эстеликлерге салган гуьл байламларымыз.

Дурыс, биз ызгы заманларда авыл ортасында янган электроярыкларды бузатаган, олтыргышларды сындыратаган, аллеяды кокытатаган хулиганларга уьйренип те барамыз. Тек бизим энъ де киели асабалыгымызга кол коьтергенлер бизим арамызда да шыгып баслаганы ол не зат экен? Совет аьскершилери 1944-45-нши йылларда канын-янын берип явдан босаткан Польшада, Румынияда, Болгарияда, Прибалтикада, сол ок Украинада буьгуьнлерде болатаган вандаллы ислерди анълав кыйын. Ама бизде, Енъуьв уьшин 1800 аьдеми ян берген районымызда, бу заттынъ болувын анълав оннан да бек кыйын. Анълав кыйын десек те, ол зат бизим ызгы йылларда ясларымызды тербиялавда йиберген кемшиликлеримиз. Баьримиздинъ де. Аьши, бизим ямагатымыздынъ ишиннен шыкпаса кайдан шыгады сондай аьдем атына тийисли тувыл инсанлар?

Элбетте, суьврет баннерлерди ярастырарлар яде янъыдан ясарлар, неге десе Уллы Енъуьвимиздинъ 75 йыллыгы якынлап келеди. Тек сондай аьр биримизге баалы эм сыйлы болмага тийисли оьзгерис якынлаган сайын оьз-оьзимизге сорав берейик: сондай тийиссизликлер эндиги бир де болмасын уьшин не этпеге керекпиз деп.

М-А.Ханов.