*Ногай районында энъ баслап биринши энъ уьйкен эки авыл Советлери 1922-нши йылда туьзилген. Олардынъ бириси – Куьнбатар авыл Совети, экиншиси – Куьнтувар авыл Совети деп аталганлар. Куьнбатар авыл Советине районнынъ куьнбатар ягындагы, Куьнтувар авыл Советине – куьнтувар беттеги авыллар киргенлер. Район орталыгы Терекли-Мектеб авылы Куьнтувар авыл Советининъ сырасында болган. Сонъында солардынъ негизинде баска авыл Советлери куралган.
*Ногай районында, дурысында сав Дагестанда бир ис коллективинде энъ де коьп ис баьтирлери тек ялгыз бир Ленин орденли «Червленые буруны» патшалык заводында болган. Олар: Батир Карагулов, Туркманбет Ажманбетов, Ярыкбай Абдулкадыров, агалы-инили Камо эм Кадыр Сабутовлар, ис «Данък» орденининъ толы иеси Зекарья Шомаров.
*Ногайлардан биринши болып, 1939-ншы йылда Халхин-Голда япон аьскерлери мен согыста окоп ишиннен туьбеги мен… япон самолетын урып туьсирген ногай йигити Калиш Толубаев болады. Ол Ногай районында энъ биринши болып согыс «Кызыл Байрак» орденин сол йыл командарм Георгий Жуковтынъ колыннан алган.
*Ногай районында энъ де коьп согыс ветеранлары бирге яшаган орам деп Терекли-Мектеб авылынынъ Победа орамы саналган. Орам 1944-45-нши йылларда басында айырым авыл статусы ман куралган. 1960-ншы йыллардынъ басында район орталыгы ман косылыскан. Бир орамда 20-дан артык согыс ветеранлары саналган.
*Ногай районынынъ энъ ызгы яшап турган Уллы Аталык согысынынъ ветераны деп 97 ясындагы Куьнбатар авыл яшавшысы Шамшид Шуваков саналады.
*Ногай шоьллигининъ энъ ызгы айтылган атаклы йыравы деп Аьжи Молла Ногман улы саналады. Ол 1930-ншы йылларда Совет властининъ явлары колларыннан оьлтирилген.
*Ногай районында энъ де коьп кийгиз аьзирлевши усталар авылы деп Куьнбатар авылы саналган. Сонъында ол сав ногай халкында миллет кийгиз басув эм аьзирлев ис аьдети сакланган ялгыз бир авыл болып калган.
*Ногай районында энъ де уьйкен эм баьриннен де эсли терек Терекли-Мектеб авылындагы Ф.Капельгородский атындагы парк ишинде оьседи.
*Ногай шоьллигинде энъ де бир ялгыз арша (реликтовый можжевельник) орманлыгы тек Ногай районы ериндеги Червленные Буруны авылынынъ кубыласында орынласкан.
*Ногай районында эм халкымызда энъ бириншилерден болып Москвадагы М.Горький атындагы Адабиат институтын кызыл дипломына атаклы ногай шаири Гамзат Аджигельдиев окып кутарган.
Аьзирлеген М.-А.Ханов.
