Муннан 105 йыл артта, 1918-нши йылдынъ 23-нши февраль куьни элимизде Кызыл Аьскер туьзилген куьн деп белгиленген эди. Йыллар оьтип, сол куьн Совет Армиясынынъ эм Согыс-Тенъиз флотынынъ куьни, сонъында Аталыкты саклавшылар куьни деп туьрлентилген. Болса да, аты туьрленуьвине карамастан, бу эстеликли куьн элимизде кайсы заманларда да Тувган Элимизди саклавшылар куьни болып, халкымыз бан аьскершилерге уьйкен сый этилинеди. Сол куьн биз Кызыл Аьскер сырасында Граждан, Уллы Аталык согысларында, оннан сонъгы тынышлык йылларында эм аьлиги заманда Украинада нацизмди тайдырув ниет пен согысатаган авылдасларымызды атлы-аты ман эскеремиз.
Уллы Аталык согыс йыллары бизден эрекке кетедилер, солар ман бирге арамыздан сонынъ катнасувшылары да тая бередилер. Болса да, олардынъ атлары халк арасында мутылмайды. Ондайлардынъ бириси Казбий Койбагар увылы Ярлыкапов акында хабарлайман. Ол 1925-нши йылдынъ 25-нши январинде Нариман авылында ярлы эгинши аьелинде тувган. Атасы Койбагар оьз заманында районда, авылында етекши аьдемлердинъ бириси болып ислеген эм белгили аьдемлер санында аталган. Ол авылында колхоз курув ислеринде белсен катнаскан, бек намыслы аьдем болган. Авылымыздынъ ясуьйкенлерининъ эсинде буьгуьнге дейим де таза намыслы аьдем акында айтылса: «Туп-тувра Койбагар», – деген соьз бар.
1941-нши йыл. Согыс басланганда Казбий Ярлыкаповка 16 яс толган эди, ол колхозда ислейтаган болган. Сога карамастан, ол оьз ыхтыяры ман согыска кетпеге деп тилеген. Ога: «Алгасама, ясынъ еткенде кетерсинъ», – дегенлер.
Казбий-агай яслай куллыкка коьнген, ол бир истен де тартынмай, алдына салган тапшырувларды толтырган. Болса да, ястынъ юреги оьзине тынышлык таппаган. Ол Тувган Эли уьстинде давдынъ кара туьтини яйылып турганда, согыска кетпеге борышлыман деп оьзин кайрап турган. 1943-нши йыл онынъ сондай мырады яшавга шыгады.
Казбий Ярлыкаповтынъ аьскершилик йолы Украина фронтынынъ 153-нши гвардиялы армиясынынъ 659-ншы полкынынъ сырасында басланады. Ол давдынъ кыйынлы йоллары ман коьп юрип, коьпти коьрди, коьп согыс йолдасларын йойды, оьзине алал дослар да тапты. Казбий-авылдасымыз Киев калады душпаннан босатувда, Корсунь-Шевченковский согыс операциясында белсенли ортакшылык эткен. 1944-нши йылдагы согыслардынъ бирисинде онынъ аягына явдынъ куьллеси тиеди. Казбийди госпитальге йибередилер. Мунда онынъ аягын кеспесе, болмайды дейдилер. Болса да, ол аягын кеспеге ыхтыяр бермеген. Госпитальден шыккан сонъ, аьскер борышын армаган толтырып болмаганга, оны сакатлыкка шыгарадылар эм уьйине кайтарадылар. Сога карамастан, Казбий куллыксыз турып болмаган, ол Донбасста бузылган шахталарды курув ислеринде белсенли катнасады.
Давдан сонъ тувган шоьллигине кайтады эм кесек заман койшылыкта ислейди. Казбий-авылдасымыз билимин оьстируьв ниети мен 1950-нши йылда Серноводск каласында ерлескен авыл хозяйство техникумын окып битиреди. Муннан сонъ ол авыл хозяйстводынъ туьрли тармакларында бригадир, управляющий, техника кавыфсызлыгы бойынша инженер болып куллык этеди.
Казбий Койбагар улы согыста катнасканы уьшин Аталык согысы орденининъ 1-нши дережеси, коьп медальлер мен савгаланган. Давдан сонъ да тынышлы йылларда кайратлы куллыгы уьшин элимизден В.И.Лениннинъ 100 йыллыгына «Данъклы иси уьшин» мерекели медаль мен савгаланган.
Казбий-агайымыз аьли арамызда йок, биз оны эм баска согыс ветеранларын бир де мутпаймыз, олардынъ атлары ман Нариман авылдынъ орамлары аталган. А.Асанов атындагы ерли мектебте согыс йигитлердинъ акында балалар ман хабарласувлар юритиледи. Олардынъ суьвретлери мектебте, авыл администрациясында илинуьвли. Авылымыздынъ ортасында эстеликте баьри де согыс ортакшыларынынъ атлары эм тукымлары язылган, оьзлери яшаган уьйлерде мемориал плиталары салынган.
А.Сангишиев,
Ногай районынынъ Савытлы куьшлер, ис эм ыхтыяр саклавшы органларынынъ ветеранлар советининъ председатели.
Суьвретте: Казбий Ярлыкапов
