Терекли-Мектеб авылындагы уьлке танув патшалык музейинде Дагестан Халк поэти Расул Гамзатовтынъ 100 йыллыгына эм онынъ Ногай районына келуьвине 40 йыл толувына багысланган амаллама болып оьткен.
Бу шарады ашаятып, музейдинъ етекшиси Каирбек Бальгишиев кыска кепте атаклы поэттинъ яратувшылык асабалыгы акында билдируьв этти. Ол бу кеше музейдинъ филиалына 1983-нши йыл июнь айында, муннан 40 йыл артта, Расул Гамзатовтынъ Ногай районына келуьвинде оны ман болган йолыгыста катнаскан аьдемлер шакыртылганын белгиледи.
Ал деп соьз кешликтинъ ясуьйкени, ис ветераны, ДР ат казанган авыл хозяйство куллыкшысы, ДР ат казанган яслар насихатшысы Зубаир Аджибаевке тапшырылды. Айтувлы поэт пен озгарылган сол йолыгысты онынъ ян косагы, сол замандагы КПСС Ногай район комитетининъ 1-нши секретари Бальбийке Аджибаева (яткан ери ярык болсын) уйгынлаган эди. Зубаир Зиней увылынынъ айтувы ман, Расул Гамзатов Терекли-Мектебке келгенде, ога ерли конак уьйине бармага кенъес эткенлер, ама ол сол ойды макул коьрмеген эм райкомнынъ 1-нши секретарининъ уьйине, (олай дегени, Аджибаевлерге) бараягын билдирген. «Биз, элбетте, оны уьйимизге ювык эттик, айырым боьлме де бердик. Ол сонда ок аьр кимге де йылы кепте каравы ман эсимизде сакланды. Мага эм бизим баьримизге де оьзининъ китаплерин, суьвретлерин савкатлады. Таза ак юрегиннен бизим халкымыз авыр табиат аьллеринде яшаганына да карамастан, Тувган Элимиз уьшин кайратланып ислейтаганын билдирип, ногайлар баьтир халк деп белгиледи», – деди оьз эскеруьвлеринде З.Аджибаев.
Гамзатовтынъ поэзиясынынъ алал окувшыларынынъ бириси, юрист Боранали Азимов оьз кезуьви мен 1966-ншы йыл Терекли-Мектеб авылдынъ А-Х.Джанибеков атындагы орта мектебинде (ол сол йыл бу мектебтинъ 10-ншы классында окыган) айтылган окытувшы, Уллы Аталык согысынынъ белсенли катнасувшысы Василий Мокринский оьткерген бир мутылмас дерис акында хабарлады. Сол деристе Мокринский окувшыларга Расул Гамзатовтынъ янъы китабиннен бир неше ятлавлар окыган. «Сол ятлавлар сонда ок та меним юрегиме кирдилер эм мен дайымга Расулдынъ яратувшылыгын яныма якын алдым», – деди Б.Азимов.
1983-нши йылдынъ сол шуваклы эм эстеликли куьни акында йылы эскеруьвлери мен солай ок айтувлы ногай поэти Мурат Авезов та боьлисти. Ога дейим ол сол замандагы Дагестан Язувшылар союзынынъ правлениесининъ председатели Расул Гамзатов пан биринши йолыгысы акында хабарлады. «Сол 1983-нши йыл поэт районга келгенде ок айткан соьзлери эсимде сакланган. Расул оьзининъ ойын булай деп билдирген: «Яман дослар, эгер сизди ийги йоллар ман оьзлерине конакка шакырса, бармага тарык тувыл. Ама яхшы дослар сизди осал йоллар ман оьзлерине шакырса, оларга бир шексиз бармага керек». Соьйтип ол сол замандагы бизим йоллардынъ аьллерине эм халкымыздынъ конакбайлыгына оьзининъ тувра белгисин берген», – деди М.Авезов. Поэт оьзининъ СССР Язувшылар союзынынъ билетин кезекли дагестан язувшыларынынъ курултайында Гамзатовтынъ колыннан алганын бек баалайтаганын айтып билдирди. М.Авезов Владимир Солоухиннинъ коьшируьвинде Расулдынъ «Самолетлерды акашув» деген ятлавын яттан окыды.
Данъклы поэтти яшавдан замансыз кеткен оьнерли ногай поэтессасы Кадрия ман ювык яратувшылык дослыгы байланыстырып келген. Сол себептен Расул Гамзатов Терекли-Мектебке келгенде ал деп Кадриядынъ ата-анасын коьрмеге барган. Сонынъ акында кешликте Кадриядынъ тувган аданасы Солтан Темирбулатов хабарлады.
Уллы дагестан поэти мен 40 йыл артта болган йолыгыс акында солай ок миллет маданиятынынъ белгили аьрекетшилери Оразбийке Кокоева, Сакинат Аблемитова, район хатын-кызлар советининъ председатели Асият Манкаева, Калинин авыл орта мектебининъ окытувшысы Гульфира Биякаева, район орталык китапханасынынъ куллыкшысы Сапихан Курпаева эскеруьвлери мен боьлистилер. Поэт Магомет-Али Ханов Р.Гамзатовтынъ ногай тилине авдарган бир неше ятлавларын окыды. Патшалык ногай халк саз алатлар оркестрининъ солисти Эльмурза Янакаев поэттинъ соьзлерине язылган эл арасында белгили йырларды йырлады.
М.Юнусов.
Суьвретте: Р.Гамзатовка багысланган кешликте.
