Дагестан Республикасынынъ Ногай районында коллективли мавлид озгардылар. Ызгы заманда Ногай районында яман коронавирус мараздан эм йол-юрис авариялардан коьп оьлимлер болып туры. Соны ман байланыста район дин аьрекетшилери, ясуьйкенлер, Ногай районы бойынша правосаклав органларынынъ, район орталык больницасынынъ эм муниципалитет администрациясынынъ ваькиллери янъы курылаятырган Эдиге атындагы межигитте йыйын озгардылар, йыйылганлардынъ аьр бириси район яшавшыларын коронавируслы инфекциядан сакланув уьшин керекли амалларды эм йол-юрис йорыкларды тутпага шакырдылар. Энъ басында моллалар дува окыдылар.
Шарада «Ногайский район» МР администрациясынынъ аькимбасы Мухтарбий Кошманбет увылы Аджеков шыгып соьйледи. Ол аьлиги заманда районда коронавирус мараздан эм йол-юрис авариялардан оьлимлер айлак коьп болганын белгиледи. Район басшысы яшавшыларды тойларга, мерекелерге, яназыларга барувды бираз токтатпага керек деп шакырды, неге десе аьдемлер коьп ерде мараз юкпага болады. Аьлиги заманда авырувдынъ оьлимге аькелетаган янъы штаммлары шыккан, соларды яслар да, ясуьйкенлер де шыдамайдылар.
– Тарихтинъ билдируьвлерине коьре, узактагы 1658-нши йыл чума маразыннан коьплеген аьдемлер оьлген, яшавшылардынъ 60-70 проценти болады. Сол заманда больницалар да болмаган, ама аьли бар ша больницалар да, коронавирустан янъы вакцина да. Мага район больницасынынъ бас врачы Фаризат Янибек кызы Межитова оьлгенлердинъ арасында вакцинация оьткен бир аьдем де йок деп айтты. Эгер биз басыннан алып баьри халк болып вакцинация эткен болсак, буьгуьнлерде кардаш-тувганларымызды, авылдасларымызды, ердеслеримизди йоймаяк эдик. Мен мунда йыйналганларга коллективлеринъизде, уьйлеринъизде, аьр бир авылда халкты вакцинация оьтпеге шакырынъыз деп тилек саламан. Бир-биримизди саклайык, аьдем коьп ерлерге бармайык, – деп соьйледи район басшысы.
Ногай районынынъ имамы Алимбек Арсланов йыйылганларга дувасларга барманъыз деп шакырув этти.
– Сыйлы ердеслерим, яназыларга, дувасларга тек ювык аьдемлер барсынлар. Тойлар да тек ювыклар ман ойналса экен. Заман аьли кыйынлы болды, бир тойда шакырылганлардынъ 10 проценти авырымага болады, сонъ калганларга да мараз юкпага болады. Биз оьлим аькелетаган йипти уьзбеге керекпиз, – деди ол.
Ногай район ЦРБ бас врачынынъ орынбасары Зафира Куруптурсуновадынъ айтувына коьре, районда 4500 вакцинация оьткенлердинъ ишиннен бирев де коронавирустынъ авыр кеби мен авырымады, биринши ийнеди алганлардынъ бир нешеви авырыдылар, олар да аьдем коьп ерлерге барганлар, сога коьре организм антитела туьзбеге уьлгирмеген.
– Эгер озган йыл коронавируслы инфекциядан ясуьйкенлер оьлген болса, аьлиги заманда яслар да оьледилер. Аьллер авыр болды, оны баьриси де шыдамайдылар. Больница аьли толы, аьр куьн сайын авырувлылар туьседилер. Тарумов районы ман тенълестиргенде, бизим районда авырувлылар айлак коьп, конъысы районында 25 мынъ яшавшылар бар, олардынъ 40 аьдемге ашылган ковид-госпитали толмаган. Бизде болса, больницада 85-90 аьдемлер ятыр, олардынъ 10-ы авыр авырувлылар. Тарумов районында яназыга, тойларга коьп аьдемлер бармайдылар, – деп соьйледи врач.
Ногай районынынъ Ямагат палатасынынъ председатели Эльмурза Саитов тезден мектебке биринши класска балалар бараяк, ата-аналар кардаш-тувганларын шакырып, шатлык этерлер деп айтты.
– Меним уныгым да быйыл мектебке биринши класска бараяк, мен ювыкларыма келменъиз деп айттым. Мен айырым кепте авыл администрациялар аькимбасларына яшавшылар вакцинация этуьв уьстинде исинъизди белсен юритинъиз деп айтпага суьемен, – деди Эльмурза Союн увылы.
Терекли-Мектеб авылынынъ ясуьйкени Зубаир Аджибаев коьликлерди балалар айдап коьретаганын айтты.
– Балаларга коьлик айдатпага ярамас! ГИБДД куллыкшыларын коьргенде, аталары оьзлери айдамага олтырадылар, сонъ кайтадан рульди балалар аладылар. Сиз не затка уьйретесиз балаларды? – деп соьйледи ясуьйкенимиз.
Шара тамамында правосаклав органларынынъ куллыкшылары йыйылганларды йол-юрис йорыкларын бузувшылар ман куьрести бирге юритейик деп шакырдылар. Солай ок вакцинациядынъ пайдасы акында район яшавшыларына анълатув кереги акында айтылды.
Э.Кожаева, «Шоьл тавысы» республикалык газетасынынъ бас редакторы.
