Йыл басыннан алып айтылатаган коронавирус COVID-19 юкпалы маразы бизим элимизге эм республикамызга да келип етти. Соны ман байланыста патшалыгымызда РФ Президенти В.Путиннинъ Указы ман киргистилген тыюв шараларына да тезден бир ай толады. Болса да арамызда «Сондай мараз йок, халкты алдатадылар. Биз уьйде капалып турувдан бездик», – деген аьдемлер табыладылар. Социаллык тармаклары да сондай коьп видеоматериаллары ман толыскан. Орамларда да коьремиз, аьдемлердинъ яртысы бетлерине маскалар, колларына колгаплар кийип, калган яртысы бир зат та киймей, «мен баьтирге ким батар» дегенлей парахат юредилер.
Ал деп «сондай мараз йок» деп айтатаганлар олар аьли де сонынъ не экенин коьрмеген, оьзлери де аьли уьшин коронавирус тувыл, сувык тийип те авырымайтаган денлери сав аьдемлер экенин белгилемеге туьседи.
Экиншилей, эгер бу мараздынъ акында буьгуьнлерде сав дуныя айтып турганда, соннан оьлгенлер де бар болса, кайтип «авырув йок, бизди алдатадылар» демеге болады? Ызгы билдируьвлерге коьре, Россияда авырыганлар саны 50 мынънан артты, Дагестанда – 300-ден. Дурыс, буьгуьн уьшин, Аллага шуькир, бу зарар бизим районга етпеген эм еткени биревимизге де керек тувыл. Болса да, «Яманлыкка мукаят болсанъ, яхшылык бир якка да кашпас» деп атайларымыз айтканлай, кайсы бир яманлыктан да сак болув керек бизге. Бу ерде, эгер биз саклыкты соьйтип сав элимиз бен бирге тийисли кепте тутсак, карантин шаралары да эрте кутылаягын, аьр биримиз де уьйлеримизден орамга, баска ерлерге эркин шыгаямыз акында ойланмага керекпиз. Сол саялы ямагатымыз бан бирге ала-кула болмай, бир тилде эм бир ниетте болайык.
Коьп соьзли болмай, бу юкпалы коронавирус не уьшин врачлардынъ авызында «янъы коронавирус» деп аталувына эс этейик. Биз аьли мектеб йылларыннан билгенлей, тоьгеремиз савлайы да микробларга, вирусларга, бактерияларга толы. Солардынъ ишинде аьдемге зарарлылары да бар. Биз, элбетте, тоьгерегимизге микроскоп пан карамаймыз, эки коьзимиздинъ куьши мен караймыз эм янымызда баьри зат та тегистей болып коьринеди.
Оннан сонъ, биз аьвелде бир неше йыллар артта авырыган ОРЗ яде ОРВИ вируслары сол ок кепте калмай, йылдан-йылга туьрленип, биз ишетаган дарманларга уьйренип, коьнип, оьрленуьви акында да эситкенмиз. Ол ушыныман да солай. Сол себептен, янъы коронавирус маразы – ол янъы аьллерге уьйренген, коьнген вирус. Соны ман байланыста буьгуьн уьшин ога карсы вакцина йок.
Уьшиншилей, коронавирус булай ОРЗ яде грипп авырувына усап басланып, сонъында аьдемнинъ оькпелерине дейим етип, вируслы пневмонияга айланып, соларды заялайды. Мине сол заты ман кавыфлы бу мараз! Тенълестируьв уьшин, эгер бизге коьптен белгили туберкулез маразы оькпелерди бир неше йыллап ширитсе, коронавирус 1-2 юмадан соларды заялайды. Рактынъ оьзи де сол шаклы кыска заман ишинде сондай затты этип болмайды. А коронавирус болады эм сога аян мысаллар бар!
Сол себептен, районымызда буьгуьнлерде бу ягыннан аьллер ийги экенин туьз баалап, соларды оьзимиздинъ вайымсызлыгымыз, явапсызлыгымыз бан бузбаска шалысайык.
М.Юнусов.
