Яратувшылык дуныяга йол ашкан

Рамазан Керейтовтынъ меним оьнершилик бактыма коскан бек уьйкен уьлиси бар. Ол мага энъ биринши болып, Черкесскке йол ашкан.1985-нши йылда мен Гудермес каласындагы окытувшылар училищесин кутарып, уьйге, Нефтекум районына кайттым. Дипломым кызыл болганнан себеп, менде уьш йыл Шешен Республикасында ислеп калмай, тувган еримде куллык этпеге ыхтыярым бар эди. 1983-нши йылдан алып меним орыс тилинде биринши язган ятлавларым Гудермес каласынынъ район газетасынынъ бетлеринде шыгып турдылар, мени окувдан сонъ газетада куллык этпеге де калдырмага суьйген эдилер. Сынавларсыз Грозныйда университетке де туьспеге болаяк эдим, ама тувган ерлерди бек сагынганнан, уьйге кайттым. Ол заманда Карашай-Шеркеш автоном области Ставрополь крайына киретаган эди.

Биз уьйде «Ставропольская правда» край газетасын алатаган эдик. Сол яздынъ бир куьнинде край газетасынынъ бетинде «Р.Керейтов, КЧНИИ тамада илми куллыкшысы» деп кол басылган бир макалады окыдым. Бу макалада ногай язувшы Валерий Казаковтынъ «Тогыз каптал» деген янъы китаби шыккан эм онда ногай аьдетлери, аьдемлери акында хабарлар киргенлер деп язылган эди. Мен де ойландым: «Эгер бу аьдем ногай язувшы акында язган болса, оьзи де ногай болар», – деп. Яс болганнан себеп, мен Кобанда яшайтаган ногайлар акында бек аз билетаган эдим, ама эситкенмен. Йигерленип, мен, «КЧНИИ институтка, Р.Керейтовка» деген адреси бойынша хат язып йибердим, атын да билмеймен. Хатымда «Мен ятлавлар тек орыс тилинде язаман, ногайша окыган йокпан» деп язаман эм оьз суьвретимди, газетадынъ бетлеринде баспаланган ятлавларымды йибердим.
Кайдан келди сол заманда йигерим, билмеймен, ама бу зат меним бактымды туьрлендирди. Бир юмадан мага Черкессктен хат келди. Рамазан Хусин улы мага оны ногай тилинде языпты. «Эгер сен орыс тилде сондай да ийги ятлавлар язатаган болсанъ, ногайша да язып уьйренерсинъ. Мен сенинъ ятлавларынъды бизим айтувлы ногай шаиримиз Келдихан Кумратовага коьрсеттим. Ол сага оьзи язар» деген соьзлер бар эди бу хатта.
Сонъ бир юмадан бизим уьйге « Ленин йолы» газетасынынъ корреспонденти Тахир Карасов келди. Ол мага аявлы Келдиханымнан (яткан ери ярык болсын) эки китап эм хат аькелди. Хатында Келдихан мени Черкесскке шакырды. Коьп ойланмай, мен Черкесскке йол алдым. Соьйтип, Рамазан-акамнынъ енъил аягы ман мен ногай шаири болдым. 1988-нши йыл мен Черкесскке коьшип кеттим эм Рамазан Керейтов меним энъ таза, биринши маслагатшым болды. Оны отыз йылдан артык таныганыма, ювык катысканыма Алла-Таалага мынъ кере разыман.
Тагы да бир зат эсиме туьсип кетти.1995-нши йылда Дагестан Республикасынынъ Ногай районында бир уьйкен шара болаяк эди. Мен ногай радиода куллык этемен. Ол замандагы ян косагым, шаир Юсуп Созаруков бек каты аьдем эди, ялгыз мени бир якка да йибермейтаган эди. Рамазан радиога йыйы келетаган эди, мен де айттым, бараяк эдим Тереклиге, тек Юсуп йибермейди. Рамазан Юсуптынъ тек досы болып калмай, ездеси де болатаган эди. Ол бизге уьйге келип, Фаридады йибер, мен оны оьзим аькетип, оьзим аькелермен деп, соьйтип мени алып кетти. Сондай да ювык эди ол мага. Ярык, акылбалык, таза аьдем эди Рамазан Керейтов, яткан еринде Еннетли болсын!
Ф.Сидахметова,
КЧР халк шаири.
Суьвретте: (йогарыда) А.Атуова, Р.Керейтов, Ф.Сидахметова, (тоьменде) А.Киреев, С.Капаев, К.Челомбитько. 1994-нши йыл.