Токтас Эрежеп улы Самединов Карагас орта мектебинде отыз бес йылдан артык физкультура дерислерин юритти. Оьнерли окытувшыдынъ акында йылы эскередилер окувшылары, ис йолдаслары, таныслары эм кардашлары. Кишкей заманнан алып Токтас Эрежепович ювырувга, куьресуьвге, топ тебуьв ойынга айлак авас болган. Мектеб эм студент йылларында да спорт бойынша бийик етимислерге етисип турган. 1964-нши йылда Махачкалада студентлер арасында гимнастика бойынша озган ярыста биринши орынга тийисли болган.

1970-нши йылда Хасавюрт калада озган спартакиадада Ногай район куьбининъ сырасында катнасып, 100 метр узаклыгы болган ерди оьтуьвде ювырады эм енъеди. Буьгуьнлерде сол рекордты бирев де бузганы йок.

Бу йыл Токтас Эрежепович етпис бес йыллык мерекесин белгилеек эди… Абырайлы Эрежеп молла эм тандыр иеси Сайдат Самединовлар бес балады тербияладылар. Кызлары Курасхан ман Саниетти «Кыз хаьтери – ак хаьтер», баска уьйге кетееклер деп, коьп акырмай, эркелетип оьстирдилер. Кеделери Токтаска, Таймасханга, Амирханга эр йигитке тийисли тербияды бердилер.

Токтас Самединов баслап сегиз йыллык авыл мектебин кутарады, сонъ эки йылды Терекли -Мектебте окыйды. 1963-нши йылда мектебти кутарганнан сонъ, Дагестан патшалык университетининъ физкультура факультетине туьседи.

Тек аьскер сырасында эр борышын толтырмага кетпеге заманы келеди. Уьш йылдан, оьзининъ эр борышын толтырып, кайтып келип, авылда интернатта тербиялавшы эм мектебте окытувшы да болып куллык этеди.

Коьплеген йыллардынъ узагына онынъ окувшылары футбол, волейбол турнирлерде, туьрли спартакиадаларда, ярысларда тек баргылы орынларды алатаган эдилер. Боьтен де, Токтас Эрежепович оьз куллыгында енъил атлетикага эм гимнастикага айырым эс берген.

Алтын Караева, Зульфия Салимова, Курас Канмурзаева коьрсеткен гимнастикалык ойынлар олтырган тоьрешилерди сейирге калдыратаган эдилер.

Ол гимнастика куьптен баска биюв куьбин де етекшилеген. Оьзи ярасык бийип болганлай, балаларга да сол оьнерининъ бирисин коьрсетпеге эм уьйретпеге суьйген.

Окувшысы Темирбек Байманбетов онынъ акында бек кызыклы этип эскереди:
– «Токтас Эрежепович оьз исин юреги мен суьетаган эди. Футбол ойнасак, бизи мен бирге стадионнынъ шети мен ювыратаган эди. Айлак куьшли тренер эди. Спортка суьйимди мага окытувшым эндирди». Токтас Самединов волейбол айлак куьшли ойнайтаган эди, гиряды куьшли коьтеретаган эди. Авыл байрамларда озатаган «Ак билек» куьресте неше кере де енъуьвши болган.

Йырав кызымыз, Дагестан Республикасынынъ ат казанган артисти Зульфия Аджигеримова да оьз ойлары ман боьлиседи:
«Токсаныншы йылларда авылдынъ маданият уьйинде агитбригадалар уйгынландылар. Сонда Токтас Эрежепович белсен катнасты. «Авыл яшавыннан» деген сценкада бас келбетти бек усташа ойнады. Йырав куьбимиз де бар эди. Онда авылымыздынъ йигитлери Сейпудин эм Сраждин Карагуловлар, Алик Ваисов, Сеперали Шураев, Зиявдин Кидирниязов, Токтас Самединов бек ярасык этип йырлайтаган эдилер».

Оьзининъ бактысын Токтас Эрежепович Канитат Ажахмедовна ман байлаган. Олар уьйкен, татым аьел курдылар. Кызлары Аминат, Гульминат, Увылхан аьелли болдылар, увылы Даниял болса, ата юрттынъ иеси.

Тенъ кыймасым, кызы Гульминат атасын эсине алганда, коьзи яска толады: «Эрте кетти атамыз бу яшавдан. Тек ол Алладынъ иши. Бек юреги яланъаш, танъ аьдем эди. Бизди, балаларын бек суьетаган эди. Яз мезгилде туьрли ерлерге тыншаймага аькетип, сувда юзип уьйрететаган эди. От ягып, ералма писирип, ата- анамыздынъ тоьгерегинде наьсипли бала шагымыз озды. Атамыз йырламага, балык ысламага, анъшыламага бек суьетаган эди», – дейди ол.

«Яхшы аьдемнен ат калар…», – дейди атайлар. Токтас Эрежеп увылы Самединовтынъ аты калды мектеб, авыл, район тарихинде.

Н.Зарманбетова,
окытувшы.
Суьвретте: Т.Самединов окувшылары ман.