XX оьмир савлай элимизге бек коьп янъылыклар алып келди, коьп туьрленислер яшавга кирип, орынласып келедилер. Аьр бир тувган куьн – орысша айтканда «сюрприз».
Янъы технологиялардынъ оьмиринде яшавымызды бардырып келемиз, дуныядынъ бир шетиндеги аьдемди «смартфон», «гаджет» аркалы коьз бе коьз коьрип, аманшылыгын билесинъ, ол яшап турган ерде, баска континентте болса да, кайдай ава ман тыныс алатаганын да «виртуальный» аьлде коьресинъ.
Элбетте, кулланувга да бир аьлемет «виртуальный», «гаджет», «тьютор» эм сондай коьп шет эллер соьзлери кирдилер.
Заман ман бирге баьри билимли аьдемлер де абытлайдылар, сол янъы технологиялардынъ да коьп ийги яклары бар, биз – айлак уьйкен мегаполислерде яшамайтаганлар, солар аркалы «виртуально» болса да, дуныя коьремиз, ама аьдемге ийги болмаган яклары да бар. Тек аьли хабар сол янъы технологиялар акында тувыл. Буь-гуьнлерде савлай дуныямызга келип турган зарарлы авырув – коронавирустынъ «пайдасы» акында.
Элбетте, янъы технологиялар яшавга киритилуьви мен баьри тармакларда да козгалыслар болган эдилер. Янъы техникалык амалламалардынъ билимлендируьв тармагына кируьви мен билимлендируьв иси де тамырыннан туьрленди демеге боламыз, боьтен де, сол туьрленислерди шет эллерде куьшли сезгенлер. Баска Европа эллеринде, белки, окувшылар уьйлериннен де шыкпай, билим алатаган болса да ярайды. Тек бизим россияншыларга сол уьйкен янъылык.
Элимизге буьгуьнги кыйынлы аьллерде балаларды дистанционлы кепте окытпага туьседи. Олай дегенимиз, балалар аьр бириси оьзининъ уьйинде олтырып, сол баягы «гаджетлер» аркалы оьзлерининъ окытувшылары ман соьйлеп, деристи озгарадылар. Мен оьзим, мектебте окыйтаган уьш балалардынъ анасы болып, окувдынъ сондай кебин кабыл этип алып турган йокпан. Окытувшыга да, окувшыга да бу окувдынъ кебининъ кыйынлы болып турганын коьремен. Амал йок, дуныяда болып турган аьллер, кесек замангадыр деп бек сенемен, соьйтип этуьвди талаплайды.
Сондай аьлде балаларды окытув юрип турганда, коьп окытувшылар ман соьйлеймен эм бу окытув методикасы акында кайдай ойлары барын сорайман. Бир окытувшы да уьйкен суьйиниши мен бу окытув методикасын хош коьрип алмайды. Кыйынлыклары акында оьз ойлары ман боьлиседилер.
Район орталыгымызда ис аьрекетин бардыратаганлар Интернет байланысы болмай коьп кыйнала коймайдылар, Терекли-Мектебте кайдай болса да байланыс яман тувыл, тек электроэнергия арада бир болмай калмага болады, авыл ерлеринде Интернет осал. Меним оьзимнинъ балаларымнынъ кайтип окувларын бардыратаганын коьремен, коьбиси окытувшылар ZOOM программасы бойынша савлай класс окувшылары ман бирден байланысады эм дерисин бардырады. Сол байланыска да колларында заьлимдей баасы болган телефонлары, ноутбуклары бар окувшылар шыгадылар, йоклар яде бир телефонга, ноутбукка уьш, доьрт окувшы-бала карап туратаган болса, ол дериске кирмей калады. Солай болганда, янъы темады да анъламайды, класстагы иси де йок… бир дериске бир бала, экиншисине экиншиси… кирген ерде, баьримизге де белгили болганлай, мектебке юрип окыганда дерислерге кирмейтаган окувшылардынъ билими кайдай болатаганы белгили, оьзек те, бек осал.
Россия Федерациясынынъ Билимлендируьв министри Сергей Кравцовтынъ билдируьви мен осал яшайтаган, коьп балалы аьеллер баьриси де янъы технологиялар ман канагатланмага кереклер, тек заман да кетип барады, окув йылы да кутылмага коьп калган йок…
Бизде окытувшылардынъ баьриси де янъы технологиялар заманында тувып-оьскени йок, яс окытувшылар ман бир сырада билимлери бек йогары дережедеги су- лыплы окытувшылар да ис аьрекетлерин бардырадылар. Баьриси де «гаджетлер» мен ювык таныс тувыллар, оларга дистанционлы дерислерди бермеге енъиллерден тувыл.
Кыскаша айтканда, билдируьвлер айлак коьп, тек балалардынъ алатаган билимлери, эш те, билмеймен эм айлак шекленемен, аьдетли окув бардырылып, алынатаганнан артык болаягына.
Окытувшыды да анълайман, оьз окувшысына коьп билим бергиси келеди, ол кайдай туьрли платформада да ис аьрекетин бардырмага шалысады. Аьли уьшин окувшылар Якласс, Учи.ру эм сондай платформаларда борышлар толтырадылар. Тек окувшылар бир-бирисин эм окытувшы да оьз окувшысынынъ борышын кайтип толтыратаганын да коьрмейди.
Бир окытувшыдынъ соьзи эсиме туьсип кетте: «Кайтип окувшыларымды сагынаман эм олардынъ кайдай коьнъил мен ис борышын толтырганын коьргим келеди», – дегени.
Кайсы ерде окувдынъ дистанционлы кебин кайтип хош коьрип алатаганын билмеймен, тек бизим ердинъ окувшыларына эм окытувшыларына уьйкен сынав экенин коьрип турыман. Меним ойым ша, тенъ болган балалар бир-бирисин коьрип, окувын бардырмага керек-лер, окытувшы да оларды коьз бе коьз коьрип, тенълестируьв аьлинде ис аьрекетин бардырмага керек.
Алдымызда не болаягын заман коьрсетер, бу дистанционлы окув методикасы да заманнынъ сынавы болып, тек эскеруьв болып калар, карайык аьли де алдыдагы «сюрпризлерге».
Г.Сагиндикова,
РФ Журналистлер союзынынъ агзасы.
