Оьткен йылларда «согыс балалары» деген статус акында сорав коьтерилгенде, бизим Куьнбатар авылда соны алмага болаяк 91 аьдем бар эди. Аьли 33 аьдем калган. Олар, картлыгына, авырув-сыркавына карамастан, оьз элине эндиги де колыннан келген коьмегин этедилер. Яшав сулыбы ман боьлиседилер, яс-явкады иманга, икрамлык басамагына ымтылувга коьмек этедилер. Солардынъ бириси янъыларда 80 ясына толган Анвар Шавдир улы Джумаев болады.
Онынъ яшав йолы кыйынлы заманларда басланган. Атасы Шавдир биздеги Кара-Тоьбеде, сонъында Ашшыкулак районынынъ Махмуд-Мектеб, Кара-Тоьбе авылларында окытувшы болып ислеген. Анвар-агавымыз Кара-Тоьбе авылында 1940-ншы йылдынъ 15-нши канътар айында тувган. 1941-нши отлы йылында атасы Шавдир уьйиндеги аьлейин, 6 балады, яс карындасын калдырып кайнаган согыс майданына шакыртылады.
Уьйкен увылы Залимхан эртерек уьйленип, анасы ман балаларды йыйып, биздеги Кара-Тоьбе авылына аькеледи. «Кадамсыздынъ йолы каты» дегенге усап, 1946-ншы йыл анасы Айшат топырак болады. Балаларды кешеги Муьтли колы астына йыйнаган. Анвар ога юрек разылыгын билдирип, эсинде саклайды. Ашлыкка да, яланъашлыкка да карамастан, енъгелери оларды балалар уьйине бермеген, кыйналып болса да, оьстирген.
1946-ншы йыл атасы Шавдир давдан кайтады. Халк басына туьскен айлак та авыр йыллар. Район еринде ашлык, сол йылларда коьп аьдемлер кесек оьтпек таппай кырылган. Шоьлдеги ногайлар Астраханьге, Моздок, Малгобек, Грозный калалары бетлерге басын аман саклав ниети мен кеткенлер. Куьнбатар авылдан Амитовлар, Нургишиевлер, Индирбаевлер, Аджигеримовлар (Джумаевлердинъ нагаш юрты) Моздок бетке барганлар. Шавдир де янъы аьлейи Хамсият пан «Конный завод» деген ерге 5 балады эм карындасын алып кетеди. Мунда койшы, туваршы болып ислейди. Анвар кошардан 9 шакырым эректеги Инал-Аьжи деген авылдагы мектебке ясы озып окувга барган. Мунда шеркешлер, эрмелилер, ногайлар яшаганлар. Соннан олар Караногайдагы Кара-Тоьбе авылына 1953-нши йылда кайтып келгенлер. Анвар Куьнбатар авыл мектебинде 7 классты окып битип, сонъ Червленные Буруны авыл интернатында турып, 8 классты окып кутарады.
Ясы еткенде, 1959-ншы йылда, Совет Аьскер сырасына шакыртылган. Эр борышын элдинъ шетиндеги Камчаткада, Курил ерлериндеги пограничниклер заставаларында намыслы кепте толтырган. Бу якларда сол йылларда кыс айлары бек сувык болган, куьшли еллер эсетаган эди. Каравыл исин толтырувга заставадан байланып созылган арканнан ыслап барадылар. Арканнан айырылсанъ ок, ерди-коькти бийлеген боран ишинде адасып кетеексинъ. Армиядан А.Джумаев 1963-нши йыл тувган ерине кайтады. Нариман авылында 3 айлык тракторист курсын окып кутарып, районга йиберилген биринши «ДТ-54» маркалы куватлы тракторда ислеп баслаган.
Ис йыллары ишинде Анвардынъ аты да. суьв- рети де авылдынъ Сый тактасыннан туьспеген, йыл сайын Социалист базластынъ енъуьвшиси болып, туьрли баргылар алган: разылык хатлар, акшалар, кийимлер. Ол «Коммунист исининъ ударниги» деген вымпел мен, «Кайратлы куллыгы уьшин», «Ис ветераны» медальлер, 1978-нши йылда ис планларын 170 процентке толтырганы уьшин «Сый белгиси» ордени мен савгаланган. 1981-нши, 1982-нши йылларда ога «Ийги трактористке» деген Сый грамоталары тапшырылган. Онынъ тракторынынъ тазалыгы, иркуьвсиз ислейтаганы акында ис йолдаслары коьп аьруьв соьзлерин айтадылар. Анвар дайым да ясларга ийги коьрим болган. Кешки мектебти окып кутарып, толы орта билимин алган. 1973-нши йылда белсенли механизаторды КПСС сырасына алганлар. Ямагат куллыкларыннан да эрек кажымаган, кыр бригадада агитатор, халк тергев комитетининъ агзасы, авыл Советининъ депутаты болган.
Анвар Шавдир улы ти- йисли тыншаювында болса да, авыл яслары ман оьзининъ бай ис эм яшав сулыбы ман боьлиседи. Мектебте, авыл ериндеги шараларда ортакшылык этеди.
Аьлейи Дертлихан ман бирге 1964-нши йылдан алып 5 бала асырап оьстиргенлер. Кызлары Эльмира МГУ-дынъ филиалында, Залина КЧГПУ-ды кутарып, Сургутта, кеделери Арифулла район участковыйларынынъ етекшиси, полиция майоры, Рахмет полиция прапорщиги, Ибадулла уьй балтасы, курувшы болып ислейдилер. Анвардынъ аьели бек конаксуьер, оларга тек ногайлар тувыл, даргинлер, аварлар да конакка келедилер. Шумлелик авылдынъ ясуьйкени Гаджи Раджабов (Алла ога тынышлык берсин): «Мен «Кунбатарский» совхозына ислемеге келгенде, энъ биринши болып уьйине Анвар шакырды эм тургызды», – деген.
Ямагат йыйылган ерде онынъ тоьгерегинде ясларды коьресинъ. «Эй, кеделер, «Конак келгенде бирев таппай, экев сойдым» яде «Экевим уьшев болды, узагым ювык болды», – деп аьр йол бир неше юмаклар айтып оьзине каратар.
Буьгуьнлерде намазын кылып, Аллага разылыгын билдирип, берекетин оьстирсин деп тилек салып, коьплеген уныкларына, йиенлерине, йиеншерлерине, немерелерине куьезленип яшайды.
С.Межитов,
Куьнбатар авылы.
