Ногай шоьллигининъ кенъ баврайында мынълаган йыллардан алып ер-ерге шашырап конган бурынгы ногай авыллары коьп болган. Сол авыллар, аьли оьзлери йок болса да, кырда орынлары, ата-бабаларымыз коьмилген тоьбелер калганлар. Сол себептен тоьбе мен атлары байланыслы бизде авыллар аз болмаган: Коьк-Тоьбе, Кара-Тоьбе, Орта-Тоьбе, Эгиз-Тоьбе, Айгыр-Тоьбе эм баскалары. Солардынъ арасында Сылув-Тоьбе деген аты ман белгили болган бурынгы ногай авылы буьгуьнге дейим сакланып еткен. Янъыларда сырасына бу авыл киретаган Кара-Су авыл администрациясында Сылув-Тоьбеге эм сонда тувган-оьскен, яшаган аьдемлерге сый-оьрмет этип, Авыл куьнин белгилев акында карар алынды. Соны ман байланыста бу авыл акында Кара-Су авыл яшавшысы, алдынгысы окытувшы Фанир Джумагишиевтинъ (Алла ога тынышлык берсин) эскеруьвлерин беремиз. Октябрь революциясы ман бирге, баска аз санлы халклардай болып, каранъалыкта, наданлыкта калган ногай халкына да ян энди. Ярлы халк ишиннен Караногай волостинде ерли Совет исполкомлары курылып басланады. 1926-27-нши йылларда Коьгелли авылында (аьли Коьгелли оьлик орынласкан ердинъ ювыгында) ерли Совет эм артель туьзиледи. Артельдей янъы хозяйство туьзилисин курув уьшин халк арасында уьйкен анълатув ислер юритпеге туьседи. Коьгелли авылындагы Советтинъ председатели этип Алим-агайдынъ уьйкен увылы Адильди айырадылар. Совет властин токтастырувда эм соны беркитуьвде Адиль Алимов, Толубай Бошанов, Шутий-молла Маушевтинъ иниси коьп куьш салдылар.
1920-ншы йыллардынъ басында Граждан согысында Кызыл Аьскерге енъилген ак аьскердинъ офицерлери сол йылларда абреклик пен каьр шегип басладылар. Олар ян-яктан, бас тасалар ер бар деп, бизим шоьлге кашып келген байлар эм кулаклар ман косылып ерли ногай халкына коьп эзиет бердилер. Бандитлер янъы властьти коьтергишлейтаганларды коркытпага талап эткенлер. Боьтен де бандит атаманлары Ващенко, Конарь, Овчинниковтынъ куьплери куьшли еликкенлер. Олар айлак та Адиль мен хас болганлар. Болса да, авыл Советининъ етекшиси оларга енъ бермеди, душпанларга сатылмады. Адильдинъ инилери Карасай, Казгерей, Абу, онынъ карындасы Кадырбийке агасына яхшы коьмек этетаган эдилер. Соны олардынъ душпанлары коьтерип болмаганлар, ашувын алаяк болып юргенлер. Адильдинъ эм онынъ ювыкларынынъ явлардан кавыфы болмаган, олар саклык тутпаганлар.

Бир яз куьнининъ аксамында булардынъ уьйининъ янына уьш атлы келип токтайды. Олар атларыннан туьсип уьйге киредилер. Сол аьсерде уьйде болганлар кешки «конаклардан» бир яманлык та куьтпегенлер. Абреклер энъ баслап Адильдинъ басын шавып аладылар. Муннан сонъ сол ерде увылынынъ эм кызынынъ басларын да шабадылар. Кырда сыйыр савып турган, «бу не кышкырык, аьши» деп уьйге кирген Адильдинъ хатынын да бандитлер аямайдылар. Сол ерде, кайтип болса да бир амал тавып, Адильдинъ келини терезеден шыгып кашады. Ясырынмага ер табалмай, ол уьй артындагы котандагы койлардынъ арасына барып тыгылады.
Абреклер уьйден кеткенде, келин кышкырык салып, авыл халкын аягына тургызады.
Абреклердинъ яманлыгы соны ман таьвесилип калмаган. Олар Коьгеллидеги мектебке от салганлар, Толубай Бошановты оьлтиргенлер. Тек кайтип кутырынса да, бандитлер халкты коркытып болмадылар. Яс Советлер власти беркий береди, шоьлде колхозлар уйгынланып басланады. 1933-нши йыл Коьгеллиде колхоз курылады, сога бириншилерден болып 12 казан уьй косылады. Коьгелли авылы сол заманларда камыс биткен эки коьлдинъ арасында орынласкан болган. Сол йылларда сокыршыбыннан, наслыктан кыздырма авырувы куьшли эди.

1934-нши йылда Караногай район исполкомынынъ карары ман Коьгелли авылды Сылув-Тоьбе деп атаганлар. Сонда уйгынланган колхозга «Коммунист» деп ат бергенлер (сол себептен район яшавшылары авылдынъ атын сийрек атаганлар, коьбисинше, Коммунист авылы дегенлер).
Коьгеллидинъ кубыла бетинде Кайка деген кишкей авыл болган. Сонъында артель мунда коьшеди эм Сылув-Тоьбе деген атты бу авыл юритип баслайды.
Сылув-Тоьбе деп авылды не уьшин атаганлар? Мен сизге Явуш-атамнынъ бир хабарын айтайым. Колхоз курылганша бир-эки йыл алдын Кайкада яшайтаган алпыс ясындагы бир бай оьзининъ уьш хатынынынъ уьстине доьртинши пише алаяк болып той этипти. Ол оьзине Кулшык кыславдагы коьп туьели бир байдынъ Сылув деген 12-14 ясындагы кызын айттырады экен. Той яздынъ исси туншык куьнинде болады. Оьзек те, 60 ясындагы картка Сылув суьйип бармаган. Ян-ягы ябылган куьйме арбада йылап-сыклап келеятырган келин тоьбеге янасканда туншыгып оьледи. Онынъ ювыклары экинши куьн яназы кылып, сол тоьбединъ басына Сылувды коядылар.
Сол авылдынъ негизинде туьзилген «Коммунист» колхозы тез арада байып кетти, 1936-37-нши йылларда колхоз миллионер болыпты. 1940-ншы йылларда колхозда 12500 койлар, 600 тувар мал, 360 йылкы болган. Оннан баскалай, колхоз тавык та саклайтаган эди. Авыл хозяйство артелинде тары, арпа бек онъ болып оьскени белгили. Ол заманларда автомобиль коьлиги районда бек сийрек болган. Болса да, сога карамастан, «Коммунист» колхозы оьзинде эки автомашина кулланатаган эди. Сол замандагы колхозшылардан халк эсинде сакланган Магомед Отаровты, Кулшык Аллагуловты, Оспан Байрамалиевти, Оспан Шомпаловты, эсапшы Равшан Мурзаевти, бригадир Явуш-мырза Джумагишиевти (Емагиси увылы), Коьгелли артелининъ председатели Салим Бекмурзаевти, сонъында йогары партия мектебин окып кутарган Баймурза Етмишевти, Шатемир Ахмедьяевти, Авез Аджатаевти эм баскаларды айтпага боламан.
«Коммунист» колхоздынъ уьстинликлери, бу хозяйстводынъ негизин туьзген куллыксуьер аьдемлери акында не шаклы да айтпага болады.
Мен Караногай еринде Совет властин бириншилерден болып туьзгенлердинъ бириси Фатимат Умар кызы Хайбуллинадынъ акында бир-эки авыз соьз айткым келеди. Ол оьзи башкир миллетли кыскаяклы болган. Фатимат оьзининъ эри мен бирге Кизляр – Сарафан (Шелковской) темир йолын бандитлерден эм ак аьскерлерден калган бандалардан сакламага деп йиберилген болган (Ногай район музейинде онынъ М.Калинин колын баскан мандаты бар). Фатиматтынъ эри Сарафан госпиталинде авыр ярадан оьледи. Ялгыз калган сонъ, бу кыскаяклы оьзининъ кызы Хатирады алып, Караногай бетке карап йолланады. 1933-41-нши йылларда Фатимат Умар кызын Сылув-Тоьбе авылындагы Адиль авыл Советининъ председатели этип сайлаптылар. Караногайда Фатимат Шутий-молла Маушевтинъ иниси Байназарга эрге шыккан. Ясуьйкенлердинъ айтувлары ман, Фатимат бек синъмели, оьткир, арув-талувды, коркув-ийменуьвди билмейтаган йигерли кыскаяклы болган. Ол эрдей болып кийинип, ылав атка минип юрген, белинде онынъ аьр заман да савыты болганы белгили.
Ф.Джумагишиев, окытувшы, насихатшы.
Суьвретлерде: «Коммунист» колхозынынъ алдышы бас койшысы, Караногайда бириншилерден Ленин ордени мен савгаланганлардынъ бириси Исмаил Амзат увылы Шатомиров; (солдан онъга, йогары сырада) Каирбек Солтанов, Сеперхан Сабитова, Патимат Джумагельдиева, Канбийке Бекмурзаева, Саид Динакаев; (ортадагы сырада) Емис Амитова, Мукминат Сабитова, Ийсиндик Шомаева; (тоьмендеги сырада) Багат Аджиманбетов, Аккувай Манапова, Танъбийке Атшетирова, Кусеп Джумагельдиев; Алимурза Шураевтинъ аьели эм онынъ йиенлери.