«Меним шоьлимнинъ палитрасы».
«Палитра» деген соьздинъ маьнеси бир яклы тувыл. Суьвретшилер палитрага боякларды салып, оларды катыстырып, ясайдылар, ол – агаш яде фарфор алат. Тек суьвретшидинъ айырым картинасы, савлай яратувшылыгы акында соьйлегенде, палитра баска маьнеди алады. Соьйтип, Дагестан Республикасынынъ ат казанган маданият куллыкшысы, талаплы суьвретши Мукминат Нурадил кызы Отевалиева оьзининъ яратувшылыгы ман шоьлимиздинъ ярасыклыгын коьрсетеди. Янъыларда Дагестан Республикасынынъ
Ногай районынынъ Терекли-Мектеб авылында суьвретшидинъ выставкасы ашылды. – Саният – аьдем мен туьзилген сыхырлык. Мага коьре, сол дуныяга айырым карас, баскалардан бираз терен, бираз узак коьрип болув, тоьгеректегиди баскалай танув. Тек бай ишки дуныясы эм яны болган инсан бизим яшавымыздынъ ярасыклыгын коьрип, юреги мен, яны ман етип болады. Сондай инсан – бизим Мукминат Нурадил кызы Отевалиева, – деп баслады шарады ДР ат казанган маданият куллыкшысы, юритуьвши Сабират Казгерей кызы Абубекерова. Биринши соьзди «Ногайский район» МР аькимбасынынъ орынбасары М.Шадиев алды. Солай ок кутлав соьзи мен Терекли-Мектеб авылынынъ аькимбасы М.Кулунчаков, ДР Ямагат палатасынынъ агзасы, Ногай районынынъ Хатын-кызлар Советининъ председатели А.Манкаева, С.Батыров атындагы саниятлар мектебининъ директоры А.Аджибаев, Ногай районынынъ Билимлендируьв управлениесининъ етекшиси А.Межитов, Россия Язувшылар союзынынъ агзасы С.Майлыбаева, Кадрия атындагы мектебтинъ директоры А.Акимова, Россия Журналистлер союзынынъ агзасы Е.Жукова, бирге окыган тенълери, ис йолдаслары шыгып соьйледилер.
Мукминат Нурадил кызына ДР маданият министри З.Бутаевадан, ДР Хатын-кызлар советининъ председатели И.Мамутаевадан, район, Терекли-Мектеб авылынынъ аькимбаслары атыннан Сый грамоталар тапшырылды. Коьп гуьл байламлар, коьп ийги йоравлар айтылды кыскаяклыга бу куьн. Сол куьн суьвретши мерекесин де белгиледи. Ис йолдасына музыкалык савкат этип, А.Аджибаев эм К.Куруптурсунов кобызда ярасыклы анъ шалдылар. Сонъында Мукминат Нурадил кызы
Отевалиева келгенлерди картиналары ман таныстырды. Меним шоьлимнинъ палитрасы. Сол куьн шарадынъ бас конагы Шоьл эди. Ол баьри ерде де – аьвелгидинъ, аьлигидинъ картиналарында. Бизим юреклеримизге де, янларымызга да энди сол куьн, баьримиз де суьвретшиди сондай ярасык суьвретлер язбага даьвлендирген шоьл касымызда экенин, онынъ тынысын аян сездик. Мага бек ярады «Карт анъшы» деген картина. Тап бурынъгыдан алдыма келип калгандай болады эсли эр киси. Эм кулагыма Шал Кийиз Тиленши улынынъ соьзлери шалынып кетеди. Лашын кус ийги кус, Канаты кыска болса, не болды? Катар бузып ол айван Каз тоьнътерип алган сонъ, Каркырасы кишкей болса, не болды?
Оьктем лашын кусты оьзине караткан, бетиндеги яшав сызыклары бактысынынъ авырлыгы акында айтып турган карт анъшы юректе коьп сезимлер тувдырады. Не ярасык шоьлимиз, табиат пан ясалган боякларын кулланып, талаплы суьвретши янымыздынъ туьбине тиеди.
– Мен картинады «Карт анъшы» деп атадым. Бу суьвретте мен анъшыдынъ бир куьнин коьрсеттим. Колында – лашын кус, оны карт анъшылап уьйреткен. Карт куска карайды, оны суьеди, олар бир-бирисин ийги этип сезедилер. Меним суьвретимде янъы келип турган язлык. Артта койлар отлайдылар, иесин коьрип, ийт келеди ювырып, кесек заманга отарды калдырып. Койлардынъ биревлерининъ куйрыклары авыр, сога коьре оларга кишкей арбалар байланган. Сувга тойып, олар куйыдан армаган кетип барадылар. Койлар оьлен таптаганы коьринеди, куйыдынъ тоьгерегинде олар коьплесип турганлар. Узакта термелер коьринедилер. Алдынгы заманда ногайлар коьшпели халк болган, – деп хабарлайды картинасы акында суьвретши. Выставкада юннен этилген ислер де бар. Мукминат Отевалиева солардынъ биреви
акында хабарлады. «Косылув» деген исинде кыскаяклы эки тамга косылганын коьрсетеди – мойнапа эм костамгалы (оьзи эм эри). Алты ушлы юлдыз – косылувдынъ белгиси. Эки якта баьтирлердинъ куьшин коьрсететаган оьрнеклер – олардынъ эки увылы. Тоьгеректе юлдызлар, ай, соьйтип суьвретши оьз аьелине наьсип, ийгилик йорайды. Бек маьнели эм ярасык суьвретшидинъ бу иси.
Шоьлден баска бу картиналарда Аталыкка, тувган ерге, аьелге суьйим эм таьвесилмес талап, яратувшылык, юреклерди сукландыратаган саният бар.
Гульфира абдулакимова.
Суьвретте: М.Отевалиева.
