2024 йыл-Аьел йылы
Автор Нурият Кожаева
Аьел – яшавда энъ де маьнели эм баалы, баслап аьдем тувган, сонъ оьзинъ курган. Шынты аьел туьзип болув – энъ де уьйкен наьсип. Олай дегеним, аьел агзалары аьр дайым да бир-бирин анълап, коьтергишлеп, тирев болып бажарувы. Биз, аьдетинше, коьп йыллар узагына суьйинишли эм кайгылы куьнлеринде де бирге болган, кайдай да бир сынавлар да оларды айырып болмаган аьеллерге карап сукланамыз. Олардынъ бирге ийги тербия берип, яшав йолына салган уьйкен балаларына да карап куьезленемиз. Меним бу куьнги хабарым болса, яс аьелдинъ акында. Бу аьел яс болса да, уьйлеринде йылы, шарт, суьйим бийлеген аьллерди туьзип болувы ман, коьп йылларын бирге озгарган аьел агзаларына да коьрим эм уьйкен куьез болып болаяклар.
Руслан эм Марина Исрапиловлар аьел курганлы 13 йыл болады. Олар экевлери доьрт увыл тербиялайдылар. Бу аьелге карап меним эсиме В. Сухомлинскийдинъ булай соьзлери келеди: «Аьлемет балалар атасы ман анасы бир -бирин шынтылайын суьйген аьеллерде оьседилер. Соны ман бирге аьел басы ман бийкеси баска аьдемлерди де сыйлап эм суьйип боладылар». Акыйкатлай да, бу яс коьп балалы аьелде баьри зат та суьйим негизинде туьзиледи. Онынъ аьр бир агзасы экиншисине оьз коьмегин, кайдай болса да оьз пайдасын этпеге шалысады, уьстинликлерге де тек оьзи уьшин тувыл, ювык- тувган аьдемин суьйиндирер уьшин етиспеге шалысатагандай болып сезиледи. Руслан ман Марина оьз увылларын ястан алып наьсипли яшавда керекли касиетлерин тербиялайдылар. Балалардынъ бир-бирине ювыклыгы ман алаллыгын да белгилемей болмайсынъ. Оннан оьзгелей, кеделерди атасы кишкейлей куллыкка шыныктырады. Шоьл еринде оьскен эр балалар уьйиндеги малды да, анъды да карайдылар. Оннан оьзгелей, окувында да артта калмай, ийгилердинъ сырасында турадылар. Аьр бирисининъ оьз кызыксынувы да бар. Эки уьйкен эгиз увыллары Исмаил ман Исраил эркин куьрес пен кызыксынадылар, олардынъ тренери Азамат Кокоев, экинши класста окыйтаган Ибрахим Тимур Елакаевтинъ колында шахмат ойынынынъ сырларына уьйренеди. Али увыллары аьли де кишкей, ога тек бир яс. Ата-аналары аьр бир баласына сизинъ аранъызда врач, окытувшы, полиция куллыкшысы болмага керек деп уьйретедилер. Сол да балалардынъ билимге ымтылысын оьстируьвге себеплик этеди.
«Балалар – бизим келеектегимиз» деп белгили болганлай, бас деп балалар акында хабар бардырдым.
Ата-анасында ялгыз кыз болып оьскен Марина сырлары ман боьлискен синълиси, тирев болган аданасы акында коьп мырат эткен. Ама оькинишке, бир-бирде мыратлар яшавга айланмай каладылар. Сонынъ уьшин Марина Шарапудиновна оьзи курган аьелде балалардынъ занъыраган куьлкиси шалынар, кышкырысып ойнавы эситилер, тизилисип бирге дерислерин аьзирлерлер деп коьп ойланган. Юзи де, юреги де ярасык яс кыскаяклы ийги тандыр саклавшы, ана эм хатын болып билди. Ога ян йолдасы дайым тирев болады, аяйды эм саклайды.
–Яшавымда мен эм балаларымыз уьшин каьр шегип билген, бизге сондай онъайлыклар савкатлап турган ийги аьдем мен расканыма бактыма бек разыман, – дейди Марина.
Аьел басы Руслан Муратханович Кисловодск каласындагы юридический колледжде окыган. Эр кисиге тийислисинше Эл алдында киели борышын Чита каласында толтырган. Бу куьнлерде Черномор Транснефть АО-да куллык этеди. Оннан оьзгелей онынъ байыр «автомойкасы» да аьрекетлейди.
Марина Махачкаладагы пединститутынынъ психология эм педагогика факультетинде окыган. Он йылдан бери «Ногай Эл» балалар бавында психолог куллыгын бардырады. Оьзининъ куллыгына уьйкен суьйими акында да ол боьлиседи. Бу кыскаяклыдынъ тагы да бир оьнерин белгилев керек. Ол уста коллары ман аьдем шырайын ярасыклайды, бир неше йылларга хатынларды ясартып, олардынъ коьнъиллерин коьтерип болады. Марина Шарапудиновна Махачкалада мастер Элла Борцуевадынъ колында хатын-кызларды ярасыклав сырларына уьйренген. 2018-нши йылдан алып ол салонда да ислейди. Яс мастерге биринши куьнлерден алып аьдемлер, уьйкен сенимлик этип, йыйы келип басладылар. Келгенлер сырасында тойын ойнаяк яс келинлер, мектебти тамамлаган кызлар эм орта ясындагы хатынлар. Мага коьре, Марина ис сулыбы ман бирге оьзининъ турысы, ярасыклыгы ман, ийги соьзи мен оьзине аьдемлерди тартады. Маринага караган яс кызлар, бир соьзсиз, ога усамага суьйип, яс хатынга тартынатаган боларлар.
Кайтип сукланмайсынъ мундай ясларга? Куьннен-куьнге артып барсын сизинъ наьсип. Сосындай йылы катнаслар дайым аранъызда саклансын. Хабарымды Исрапиловларга бек келисли болган шаир Сергей Есениннинъ ийги соьзлери мен тамамламага суьемен: «Наьсип – ол ювык эм йылы коллар, савлай дуныя асты уьсти мен авдарылса да, олар сеннен бир де айырылмас, бир де тасламас».
Нурият Кожаева,
РФ Журналистлер Союзынынъ агзасы.
Суьвретте: Исрапиловлардынъ аьели.
