Аьр бир аьдемнинъ суьйип ашайтаган аслары бар. Емис, ясылша да солай. Болса да, солардынъ ишиндеги пайдалыларды биз боьтен де суьйип ашаймыз.
Курмаларды (финиклерди) баьримиз де суьемиз. Бу емисте углеводлар коьп, сога коьре ол аьдемге куьш береди, курмады спортсменлер эм тез арыйтаганлар ашайдылар. Курмада глюкоза, фруктоза, сахароза коьп, сога коьре аьдемге тез куьш йыйнамага амал береди. Калий де бар бу емисте, сол артериальли давлениеди ерине келтиреди, юрек авырувлардан саклайды. Магний юрек урувын, кан тамырларын ийги ислетеди. Курмалар секерге тенъ. Эгер бир асты таьтли этпеге керек болса, олар ман пайдаланадылар. Ислам бойынша да курмадынъ пайдасы акында хадислерде язылады. Олар ден савлыкка бек пайдалы. Хадислердинъ биревинде булай айтылады: «Аягы авыр хатынларынъызга курма ашатынъыз, янъы тувган баладынъ касиети юмсак, тынълавлы болар». Ораза айы барысында бу емис аьр аьдемнинъ ас ашавында маьнели орынды тутады. Авызды курма эм сув ман ашадылар. Муххамад Пайхамбар (Алла-Таала оны сыйласын эм саламласын) айткан: «Авызынъызды, бар болса, курма ман ашынъыз, йок болса, сув ишинъиз». Араб эллеринде бу емисти «кумлактынъ оьтпеги» деп айтадылар, неге десе аьдемге керек баьри затлар бар бу емисте.
Аьр бир уьйде сыпырада курма болмага керек деп айтадылар. Хадислердинъ бирисинде айтылады: «Курмалар йок уьйдинъ иелери аш калар». Олай деген, уьйде берекет болмас. Курытылган курмадынъ да пайдасы уьйкен. Олар ас казанга, шеклерге, бавырга пайдалы боладылар. Болса да, курмады коьньюктивит эм коьздинъ баска авырувларында ашамага ярамайды деп айтадылар. Курмады так этип ашав керек: 7, 11 яде 21. Соны ман бирге олар тислерге зарарлы, басты авыртадылар, сога коьре оларды бадам ман (миндаль) эм майталкан урлыклары ман ашав керек. Ийги этип уйкламага уьшин курма ашамага керек. Эгер йоьткирик кыйнаса, ярты литр сувда 10 курмады ярым саьат кайнатып, иссилей ишуьв керек. Куьнде неше курма ашамага керегин аьдем оьзи карайды. Эгер онынъ ден савлыгына зарар болмаса, емистен нешев де ашамага болады. Курма зарардан коьп аьдемге пайда аькеледи.
Аьзирлеген Г.Бекмуратова.