(Эртеги)
Орман сувык эди. Тек туьнегуьнлерде яркын, ама йылытпайтаган ярык пан саргайып турган япыраклар ердей кара болганлар. Бу кара Ерде согыс болаятыр эди.
Япыраклар аста-акырын сыбырдасадылар, олар, мага коьре, янланган кусайды, бирбириси мен соьйлейдилер. Ясыл эм яс болганын олар эсине аладылар. Сонъында келди согыс эм сувык куьз. Япыраклар кирпидинъ аяклары астында шыкырдайдылар. Кишкей заманда анасы ога «юмсагым» деп суьетаган эди, аьли болса ол уьйкен болган. Япыраклардынъ уьстинде кирпи аьдемди коьреди. Ол яп-яс аьскерши эди. Кирпи янасты ога, яс ога карап куьлемсиреди.
– Сен тири ме? тири? – бир неше кере сорады кирпи. – Меним атым Тегенекли. Сенинъ атынъ ким?
– Мен тири, тек юрип болмайман, мен юрермен, оькинишке, сен мага коьмек этип болмайсынъ. Меним атым – Азамат, сен бир аьлемет, мага бек ярайсынъ. Мен аш болдым, – деп соьйлейди аьскерши. Кирпидинъ соьйлеп болатаганына ол сейирсинди, ама ол туьсинде сыхырлы орманга келгенин коьрди.
Тегенекли оьзининъ уьйине карап юрип кетти. Сонда алма бар эди, Азаматтай аьдемлер бар ерден алган эди алмады. Сонда кишкей бала бар эди, ол кирпи мен
ойнады, онынъ янында уьйкен кызыл алма калдырды. Тегенекли ийнесине каптырып, алмады уьйине аькелди. Сол алмады кирпи Азаматка аькелди. Алма аьскершиге анасын, бала шагын эсине туьсирди. Анасы Азаматка бир заттан да коркпайтаган баьтир акында йыр йырлайтаган эди. Анасы айтатаган эди: «Сен оьсерсинъ, сол баьтирдей куьшли эм йигерли боларсынъ».
Ер юзинде баьтир яшаган,
Ол йигерли, куьшли эди.
Танъда атты егип,
Явга карсы баьтир шыкты.
Аьскерши аста-акырын йыр йырлайды. Ел тынды, тынълайды, йылга сувын алып барады, баьтир акында йырды ол да эситеди. Куслар да йырларын токтаттылар, тек бил-бил аьскерши мен бирге йырлайды, коьп кере сол йырды ол тынълаган. Аьскерши алмады алды, ол бек аш болган эди. Кирпи арт аякларына турады эм Азамат кайтип алма ашаятканын карайды.
– Сен яраландынъма? Сенинъ каеринъ
авырыйды? – Тегенекли кан коьрди, ама
ол не зат экенин анъламайтаган эди, тек
аьскершиге коьмек керегин сезеди.
– Мен аягыма яраландым, – деди аьскерши. – Мени «Баба Яга» урды, сондай беспилотник.
– Баба Яга? Ол сени урдыма? Бизим
орманда бар Баба Яга, тек ол яман тувыл,
– деди Тегенекли. Ол сейирсинди, кайтип
Баба Яга-тетей аьскершиди урмага болады оьзининъ сыпыргышы ман? Кайдан билсин, сыхырлы орманда яшаган кирпи коркынышлы «согыс» деген соьзди? Ол оьзининъ кишкей абытлары ман Баба Ягадынъ уьйине карап кетти. Олар бирге Азаматка коьмек этпеге токтастылар. Сыхырлы Баба Ягады коьрип, Азамат
завыкланып куьлди, кирпи оны дрон ман авыстырган. Баба Яга кайдай бавырмалы, ийги куртка эди, эртегилерде ше оны яман деп коьрсетедилер. Ол бир коьп соьйлейди, туьрли хабарлар айтады, соларда бас персонажлар ол эм Кощей боладылар.
– Мен билемен, кайтип сага коьмек этуьв керегин. Бу сыхырлы орманда яшайтаганларда оьз саклавшы-маьлиеги бар. Сенде де бар болар, ол коьмек этер сага,
– деп тез-тез соьйлейди Баба Яга. Ол Азаматтынъ аягын сыйпайды. Бирден Азаматтынъ касында ап-ак Саклавшы-маьлиек шыгып калды.
– Анам, анам, – деп сыбырдайды Азамат. Оны анасы кушаклагандай болды.
Меним баьтирим, йигерлим,
Сени каты кушаклайман.
Кудайым сени сакласын,
Сага йырымды йырлайман.
Азамат анасынынъ йырын эситти, сагынышта оны туьсинде коьретаган эди. Аьскерши уянды эм ап-ак канатлар коьрди, олар ясты кушаклайдылар, сонъ
алып, оьрге коьтердилер. Коьп заманларда анасы ога Саклавшы-маьлиек акында хабарлаган эди, ол аьр заман саклайды, суьйинеди.
Бир куьн инсан тенъиздинъ ягасында
уйклап калады. Ол туьс коьреди. Ягадынъ
бойы ман барады инсан, онынъ касында
Саклавшы-маьлиеги. Коьз алдында яшавдан коьринислер оьтедилер, караса, кумнынъ уьстинде ызлар коьринеди. Караса, ызлар экев экен – бириси оныкы, баскасы –маьлиектики. Яшавынынъ коьринислерин коьрген инсан сезеди, коьбисинше, кумнынъ уьстинде бир ыз оьтеди. Мунъаяды аьдем. Сол заманлар онынъ яшавында энъ де авыр болганлар. Ол маьлиектен сорайды, тоьмен салып басын.
– Сен мага айткансынъ, бир де калдырмассым деп. Аьши мага кыйынлык туьскенде, неге бир аьдемнинъ ызы кумда коьринеди. Мага кыйын болганда, не уьшин сен мени калдырып кеткенсинъ?
Маьлиек явап береди ога.
– Меним балам. Мен сени суьемен, бир
де сени калдырмассым. Сенинъ яшавынъда сынавлар эм кыйынлыклар болганда, мен сени колыма коьтерип юретаган эдим. Эм буьгуьн Азамат анълады, сол таварыхтадай, маьлиек оны колына коьтерип барады. Уйклайды авыл. Тек Куьн нурлары ман уьйлердинъ терезелерине кагады. Тезден басланады янъы куьн. Азамат коьзин ашты эм анасын коьрди. Ол бесикте уныгын шайкайды.
Меним баьтирим, уйкла
Ок та, кылыш та сеники.
Сен мергин боларсынъ,
Уйкла, баьтирим,
Сени танъда бозторгай тургызар.
Азамат туьс коьреди. Кайзаманда биткен согысты. Быйыл куьз кайдай ярасык, алтын. Алмалар пискен, олар саргайып яйраган япыракларга туьседилер. Олардынъ уьстиннен орманга карап кирпи шабады.
– Тегенекли, Тегенекли, Баба Ягага салам айтарсынъ, – деп кышкырады Азамат.
Азамат коьзин юмады эм анасынынъ касында, увылынынъ бесигининъ йогарында Саклавшы-маьлиекти коьреди. Ол балады оьзининъ ак канатлары ман кушаклайды.
– Меним баламнынъ яшав йолында кумнынъ уьстинде аьр заманда да эки инсаннынъ ызлары болсыншы. Онынъ касында дайым да маьлиеги болсын, – деп сыбырдайды Азамат.
Азамат – баьтир, ол дуныяга тынышлык аькелген.
Азамат – куьшли баьтир,
Он явга карсы шыккан.
Бизим касымызда йигит,
Аталыкты саклаган.
Наьсипли Уразаева, Кадрия атындагы мектебтинъ 8-нши классынынъ окувшысы.

