Сорав: Карашай-Шеркеш Республикасынынъ Ногай районында яшайтаган халкымыздынъ яшав аьли кайдай экен?

Явап: Республика Аькимбасынынъ демевлик этуьви мен районымыз алдыга оьрленип баратаганын белгилегим келеди.  Мысалы, буьгуьнлерде бизде  «Россия» деген аьлиги заманнынъ физкультуралык, савландырув комплекси аьрекет этеди. Онда спорттынъ айтпага, футбол, волейбол, баскетбол, настольный эм уьйкен теннис кеплери кенъ оьрленедилер. Баска болып, тренажерлык эм фитнес заллары, душевой кабиналары да орын тапканлар. 200 орынлы балалар бавы, Эркин-Шахар авыл маданият уьйи салынганлар. Адил-Халк авылында да сондай маданият уьйи кереги акында сорав да шешилгенге эсап. Ювык арада биз онынъ курылысын баслаякпыз. Икон-Халк авылында эркеклерге эм кыскаяклыларга айырым зоналы эки фельдшер-акушерлиик пунктлары ашылганлар. Сол заманга дейим мундай боьлинуьв йок эди. Сол затлар яшавшыларга онъайсызлык тувдыратаган эди. Куьресуьв уьшин эки залларынынъ да курылысы бардырылады. Сувдынъ толув шагында Уьйкен эм Кишкей Зеленчук, Кобан йылгаларынынъ тоьгерегин коршалавга каратылган эки дамбалар салынган. 

Сорав: Буьгуьнлерге дейим сиз Дагестан Республикасынынъ Ногай районында болгансыз ба?

Явап: Дагестанга, оькинишке, биринши кере келдим. Буьгуьн оьз ис йолдасымды кутламага деп, келгенмен. Буьгуьн официаллык йолыгыска деп, Ногай районына Карашай-Шеркеш Республикасында яшайтаган ногайлардан туьзилген делегациядынъ сырасында Ставрополь крайыннан Карамурзинский, Канглы авылларыннан эм Нефтекум районыннан ваькиллери болып келдик. 

Сорав: Савлай районларымыз ара куллык этуьв бойынша кайдай оьрленуьвлер болаягын коьресиз?

Явап: Биз маданият, спорт, экономика ягыннан аьрекет этуьв бойынша проектлерди караймыз. Мунда шыгарылатаган затларды, биз оьзимизде яшавга айландырып, яйылдырып бараякпыз. Солай этип, биз спортсменлер, маданият аьрекетшилер, бизнесменлер ара катнасувларды беркитермиз, олар бир-бириси мен тар байланыс тутпага амал табаяклар. Интернетте аьллесуьв бизге бек аз болады. Биз бир—биримиздинъ кайтип яшайтаганымызды коьрмеге, баьри регионлардагы ногайлар ара катнасты ийгилендирмеге, бай этпеге керекпиз. Маданиятымызды мутпага керек тувылмыз. 

Сорав: Караногай еринде ногайлар ман хабарласувдан, аьллесуьвден сонъ, кайдай баскалыклар эм усасувлар аранъызда бар экенин коьресиз?

Явап: Бизди хабарласпага суьювимиз эм билмеге ымтылувымыз ювыкластырады. Ногайлар бек куллыксуьер халк болады. Бизде тавлар, алыска да карап болмайман, карасым тавда токтайды. Мунда мен шет-кырыйсыз шоьлдинъ кенълигин коьремен. Шоьлге суьйим менде канымда бар экенин, оьзимди шоьл аьдеми этип сеземен. Шынты ногай еримде болувым, менде оьктемлик тувдырады. 

Сорав: Солай болып сиз оьзинъизди Кобанда да, Караногайда да ийги этип сезесиз бе? 

Явап: Ногай шоьлде мен оьзимди уьйимдедей этип сеземен. Аьдемлердинъ юзлеринде куьлки барын, мени уьйкен конаксуьерлиги мен йолыгатаганын, конакка йылы шакыратаганын коьремен.  Сол зат бек суьйиндиреди, мени соьйтип йолыкканларына мен бек разыман. 

Сорав: Район етекшиси болып яшавда сиз кайдай ойларды демевлейсиз?

Явап: Бас деп оьз соьзинъе алаллык. Эгер сен биревге соьз берсенъ, оны толтырмага яваплысынъ. Бизде, ногайларда, «Оьзим оьлсем де, соьзим оьлмесин» деген такпак та бар. Экиншилей, сен сенген халктынъ сенимин акламага керексинъ. Район аькимбасынынъ сенимин аклап, Ногай районынынъ оьрленуьвине колыннан келген баьри затты да этпеге –  меним борышым болады. 

Сорав: Сизинъ атанъыз сыйлы илми куллыкшысы Рамазан Керейтов сизге кайтип коьрим болган?

Явап: Сен кайтип оьзинъе караганын суьйсенъ, соьйтип аьдемлерге де карап бил, деп уьйреткен. «Бирев мен хабарласанъ, туьрли яшав аьллеринде бола калсанъ, оьзинъди онынъ орынына салып кара, сога карап токтас шыгар, деп айтатаган эди. Буьгуьнге дейим де баска ман хабарласканда, мен сол аьдемде оьзимди коьремен. Сонынъ уьшин, сол баска аьдемдей болып, мен де оьзиме бир де яман зат йорамайман. 

Сорав: Мухтарбий Кошманбетович — политикада яс аьдем. Сулыплы политик болган сонъ, сиз ога кайдай йоравлар айтарсыз, маслагатлар берерсиз?

 Явап: Ол онъайлы предприниматель, коммерсант болады, ама районды етекшилев – ол баска зат. Мунда аьдемлер мен ортак тил тавып билмеге керексинъ. Ол баьри уьшин де, айтпага, янъы тувган баладан алып, ясуьйкенге дейим яваплы болады. Бир кыйынлыкка да карамай, алдыга барув керек. Оьзинънен уьйкен, сулыбы болганлар ман маслагатласпага керек. Эгер сенде сондай уьйкен демевлик болса, олардынъ сулыбы туьрли аьллерде коьмек этип, ярдам болаягына соьз йок. Властьке келген кесек болжал ишинде, районда коьп зат этилгени акында коьлемлик билдируьвлер амалларыннан билмеге амалымыз да болды. Биринши емислери барын да коьремиз. Бас деп, онда кенъ яшав сулыбы бар. Ол етекшилик исине келген окув ошагынынъ туьнегуьнги студенти тувыл, онынъ иштелик куьши бар. Эм буьгуьнлерде онда баьри зат та болып келеятыр. 

Хабарласувды Эмир Отевалиев юриткен.

Суьвретте: КЧР Ногай районынынъ аькимбасы Энвер Керейтов (солдан экинши).