Олардынъ бизим районга келуьви белгили фольклоршы Тагир Акманбетовтынъ мерекеси мен байланыслы болды, эм олар сол шараларда кызыклы катнастылар: Давид тап-таза ногайша соьйледи, а Агоч Гергели венгер саз алатында ойнап коьрсетти.
Давид Шомфаи Кара – бизим Ногай район, Казахстан, Кыргызстан, Узбекистан, Туркменистан, Башкортостан, Сибирьде – Алтай, Тува, Хакасия ерлеринде оьз илми ислерин 2013-нши йылдан алып юритеди. 1990-ншы йылдан алып кыпшаклар тиллерине уьйренеди эм тешкерип тарихти карайды. Давид тюрк тарихи эм маданияты акында коьп илми ислер язган, «Куьнтувардан коьшкенлер» деген тюрк дуныясында белгили документаллык фильмди шыгарган. Сол фильмде кыпшаклардынъ Венгрияга коьшкени акында хабар юритеди. Онынъ 2016-ншы  йылда шыккан документаллык фильм аты «Азия юрегине сепер этуьв». Доьрт ай ишинде Давид – Семиречье, Иссыкуль ягы эм Хан-Тенгри мажасын айланып шыккан. 

Янъыларда, Даут Шомфаи Кара «Манас» эпосын кыргыз тилиннен венгер тилине коьширген. «Манас» 1979-ншы йылда коьширилген эди.
Давид Шомфаи Кара – белгили венгер аьлим-востоковеды, тюркологы Иштван Коныр Мандоки 30 тилди билген эм сол тиллеринде язып болган, лингвистлик билимлер иесининъ окувшысы.  
Давид Шомфаи Карадынъ айтувына коьре, Венгрия кыпшаклары Карцаг каласы, Будапешттан 200 шакырым ерде эм Коьстенже областининъ: Карамурат, Эндек Кара куйы, Кобадык авылларында яшайдылар. Венгрияда яшайтаган 200 мынъ аьдем оьзлерин кыпшак деп санайдылар. Ерли басшылары оларды куманлар деп атайдылар. Аьлиги заманда кыпшаклардынъ тарихлик ерлери белгили, олар – Уьйкен Куман эм Кишкей Куман. Кыпшаклар бу ерге XIII оьмирде коьшип келгенлер эм Куман Ордасын курганлар. 
И.С.Капаев «Тарих аьдемлери ногай фольклорында» макаласында Коьтен-баьтир акында булай деп язады: «Коьтен-баьтир – кыпшак ханнынъ аты (венгрия язылмаларында ога Котян дейдилер). Бу аьдем Древняя Русь, Болгария, Византия эм Венгрия тарихлеринде белгили аьдем болган. Отыз йылдан артык Коьтен-баьтир, баска эллер мен согысып, аттынъ уьстинде йиберген деп айтадылар онынъ акында. 
1204-нши йылда ол, яс болса да, болгар-половшылар аьскер куьбин етекшилеп, Константинопольди алган, Антрионополь каласында крестоносецларды токтаткан. Коьтен-баьтир, аьскерлер куьбин сулыплы етекшилеп болувы ман, европалык рыцарствосын бузган, а Коьтен-баьтир оьзи латин императоры Балдуинды есирликке алган эм Тырново болгар крепостине капаган, есир сонда оьлип те калган. 
1223-нши йылда Коьтен-хан, кыпшаклар басшысы, Калка йылга янында  чингизхан аьскер етекшилерине карсы кавга юриткен заманы да белгили. Олардынъ явлары болганлардынъ етекшиси,  тарихте белгили  Бату-хан (Батый) болган. Чингизшылар эки яктан шапкынлык эткенлер, сонынъ уьшин де булгар етекшилери эм кыпшаклар косылып болмаганлар, эм сонынъ уьшин де, айырым согысып, явларын енъе алмаганлар. Сол усталык чингизшыларга уьйкен уьстинликлер аькелген, соны кулланувы ман олар кишкей заман ишинде Сырт Кавказдынъ коьп областьлерин, Эдил эм Тен (Дон) йылгалар ортасын, Эдилдеги – Булгар патшалыгын эм бир неше орыс княжестволарын алганлар. 
Коьтен-хан, кыпшак-лардан туьзилген ат аьскерин алып, оьз явын Тен сувы артында карсы алаяк болган. Бату-хан болса, айланып, Чернигов эм Киев калаларын согысып алып, Коьтен-ханды дослык туткан аьдемлериннен айырган. 
Коьтен-хан кызын Мстислав Удалойга куьевге берип, орыс князьлерининъ ярдамласувына мыратланган. Куьнбатар якка тая келе, Коьтен-хан Венгрияга кирген эм патша Белла 4-нши мен аьруьв соьйлесуьв озгарган. Венгрия патшасы кыпшакларды оьз элине алмага разылыгын береди, тек кыпшаклар олардынъ динин алып, католиклерге доьн-меге керек боладылар. Баска ярдамшы эллер болмаса, ол давда утылаягын анълаган, сонынъ уьшин, амалсызлыктан 40 мынъ кыпшакларды Венгрияга, Пешта ерине яшамага аькелген. Коьтен-ханды кыпшаклар ман Венгрияга киргенине, сол ерли магнатлар яратпаганлар. Коьтен-ханнынъ кызы, Венгрия патшасы Белла 4-ншидинъ улына куьевге барса да, немец рыцарьлери патшага айтып, Коьтен-ханнынъ савлай аьелин тутнакка капаттырганлар, сонъында оьлтиргенлер. Соны эситкен кыпшаклар бек каарланып, оьшлерин алып баслаганлар, сондагы ящавшыларды оьлтирип, авылларды, калаларды бузгышлап: «Бу баьри зат сизге Коьтен-хан уьшин!» – деп билдиргенлер. Коьп венгер аьдемлерин оьлтирип, шоьл яшавшылардынъ коьбиси Болгарияга кеткенлер. Сонъында Балканыга да шыгып, Никей империясына орынласканлар».
Прозалык язылмаларында Коьтен-хан уллы, атаклы аьскер болып язылган. Авызлама яратувшылыгымызда, бирев йигерли зат этсе: «Сен Коьтен-баьтир экенсинъ!» – деп айтылувы да белгили. 

В. Лукманова.
Суьвретлерде: Агоч Гергели эм Кумлы авыл яшавшысы Казбий Умаров; Давид Шомфаи Кара.