Август педагогикалык окувлары оьттилер

Аьдетке кирип, йыл сайын окув йылы алдында билим тармагынынъ куллыкшылары йыйылып, педагогикалык конференция оьткериледи.

Бу йыл да сол аьдет тутылып, август айынынъ 25-нши куьнинде А-Х. Джанибеков атындагы мектебининъ актовый залында савлай районымыздынъ алдышы окытувшылары йыйылдылар. Оларды «Ногайский район» МР администрациясынынъ билимлендируьв боьлигининъ етекшиси Кайтархан Отегенова хош коьрип алды.

Йыйылган окытувшыларды сыйлап мунда «Ногайский район» МР аькимбасы Мухтарбий Аджеков, Билимлендируьвди оьрлендируьв Дагестан институтынынъ специалисти Сербет Салиева, «Ногайский район» МР администрациясынынъ аькимбасынынъ орынбасары Амирхан Межитов, ДР Халк Йыйынынынъ депутатлары Мурзадин Авезов, Мурат Мамаев келген эдилер.

Окытувшылардынъ йыйынын Кайтархан Отегенова Янъы окув йылынынъ басланувы ман кутлап, аьр бир окытувшыга шыдамлыкты, ден савлыкты, уьстинликлерди йоравы ман ашты. Сонъ ол конференциядынъ исининъ юруьви акында йыйылганларга билдирди.

Биринши «Качественное образование как стратегический ресурс воспитание и развития личности» деген докладын Кайтархан Отегенова окып эситтирди. Сол доклад бойынша йыйылганларга районымыздынъ окувшыларынынъ билим дережеси акында, баска йыллар ман тенълестирип, билдируьв этилди.

2015-нши йыл ман тенълестиргенде ЕГЭ сырагыларына коьре, орыс тили бойынша окувшылардынъ билимлерининъ сапаты заьлимдей оьскен, а эсап бойынша сырагылар кайгыртадылар.

Билимлендируьв тармагынынъ етекшиси оьз доклады бойынша оьткен окув йылы ишинде ийги сырагылар коьрсеткен окувшылардынъ, окытувшылардынъ атларын айтып, разылыгын билдирди.

Солай ок, «Современные подходы к организации образовательного процесса в контексте реализации ФГОС второго поколения» деген тема бойынша А.Асанов атындагы Нариман авыл орта школасынынъ етекшиси Джамал Эсиргепов, «Использование современных педагогических технологий как эффективный инструмент повышения качеств образования» деген тема бойынша К.Кидирниязов атындагы Карагас авыл орта школасынынъ етекшисининъ окув куллыклары бойынша орынбасары Насипхан Шураева,

«Формирование гражданско-патриотических ценностей гражданина России через внеклассные мероприятия» деген тема бойынша А-Х. Джанибеков атындагы школасынынъ етекшисининъ тербиялав ислери бойынша орынбасары Эльмира Суюндикова, «Реализация ФГОС ДО в разных группах» деген тема бойынша Орта-Тоьбе авыл «Юлдыз» балалар бавынынъ етекшиси Асият Кожаева эм сол ок авылдынъ школасынынъ сулыплы окытувшыларынынъ бириси Сапиет Межитова «Моя педагогическая философия. Нравится или изменить» деген тема бойынша оьз докладларын окып эситтирдилер. Оьз ойлары ман «Ногайский район» МР администрациясынынъ Ясы етпегенлер ислери эм олардынъ ыхтыярларын коршалав бойынша комиссиясынынъ яваплы секретари З. Аджиманбетова эм ПДН инспекторы А.Рахмедов боьлистилер.

Окытувшылар алдында «Ногайский район» МР аькимбасы М.Аджеков, ДР Халк Йыйынынынъ депутаты М.Авезов, келген конак С.Салиева шыгып соьйледилер. Аьр бириси окытувшыларга Янъы окув йылы алдында ийги йоравларын айтып кеттилер. С.Салиева бизим район окувшыларынынъ, ЕГЭ сырагыларына коьре, билимлерине йогары баа берди эм республика бойынша биз билим яктан ийгилер сыраларында экенимизди белгилеп кетти. Элбетте, сол билдируьвлер бизим коьнъилди коьтереди.

«Ногайский район» МР аькимбасы бу йыйын бойынша ийги исти толтырып, билимли окытувшыларымызга эм тербиялавшыларымызга Сый грамоталар тапшырды.

Йолыгыстынъ барысында окытувшылар авылларында бар, олар оьз ислерин толтыра келип йолыгатаган маьселелер акында да власть ваькиллери алдында айттылар, соравлар да бердилер, сол соравлар шешилуьви акында да М.Аджековтан яваплар да алдылар. Энди заман коьрсетер.

Бу йыл да август педагогикалык конференциясы оьз борышларын толтырып оьтти. Алынган резолюцияды Калинин авыл школасынынъ етекшиси М.Бальгишиева окып эситтирди.

Г.Сагиндикова.

Суьвретте: педагогикалык конференциядан.

Август педагогикалык окувлары оьттилер

Аьдетке кирип, йыл сайын окув йылы алдында билим тармагынынъ куллыкшылары йыйылып, педагогикалык конференция оьткериледи.

Бу йыл да сол аьдет тутылып, август айынынъ 25-нши куьнинде А-Х. Джанибеков атындагы мектебининъ актовый залында савлай районымыздынъ алдышы окытувшылары йыйылдылар. Оларды «Ногайский район» МР администрациясынынъ билимлендируьв боьлигининъ етекшиси Кайтархан Отегенова хош коьрип алды.

Йыйылган окытувшыларды сыйлап мунда «Ногайский район» МР аькимбасы Мухтарбий Аджеков, Билимлендируьвди оьрлендируьв Дагестан институтынынъ специалисти Сербет Салиева, «Ногайский район» МР администрациясынынъ аькимбасынынъ орынбасары Амирхан Межитов, ДР Халк Йыйынынынъ депутатлары Мурзадин Авезов, Мурат Мамаев келген эдилер.

Окытувшылардынъ йыйынын Кайтархан Отегенова Янъы окув йылынынъ басланувы ман кутлап, аьр бир окытувшыга шыдамлыкты, ден савлыкты, уьстинликлерди йоравы ман ашты. Сонъ ол конференциядынъ исининъ юруьви акында йыйылганларга билдирди.

Биринши «Качественное образование как стратегический ресурс воспитание и развития личности» деген докладын Кайтархан Отегенова окып эситтирди. Сол доклад бойынша йыйылганларга районымыздынъ окувшыларынынъ билим дережеси акында, баска йыллар ман тенълестирип, билдируьв этилди.

2015-нши йыл ман тенълестиргенде ЕГЭ сырагыларына коьре, орыс тили бойынша окувшылардынъ билимлерининъ сапаты заьлимдей оьскен, а эсап бойынша сырагылар кайгыртадылар.

Билимлендируьв тармагынынъ етекшиси оьз доклады бойынша оьткен окув йылы ишинде ийги сырагылар коьрсеткен окувшылардынъ, окытувшылардынъ атларын айтып, разылыгын билдирди.

Солай ок, «Современные подходы к организации образовательного процесса в контексте реализации ФГОС второго поколения» деген тема бойынша А.Асанов атындагы Нариман авыл орта школасынынъ етекшиси Джамал Эсиргепов, «Использование современных педагогических технологий как эффективный инструмент повышения качеств образования» деген тема бойынша К.Кидирниязов атындагы Карагас авыл орта школасынынъ етекшисининъ окув куллыклары бойынша орынбасары Насипхан Шураева,

«Формирование гражданско-патриотических ценностей гражданина России через внеклассные мероприятия» деген тема бойынша А-Х. Джанибеков атындагы школасынынъ етекшисининъ тербиялав ислери бойынша орынбасары Эльмира Суюндикова, «Реализация ФГОС ДО в разных группах» деген тема бойынша Орта-Тоьбе авыл «Юлдыз» балалар бавынынъ етекшиси Асият Кожаева эм сол ок авылдынъ школасынынъ сулыплы окытувшыларынынъ бириси Сапиет Межитова «Моя педагогическая философия. Нравится или изменить» деген тема бойынша оьз докладларын окып эситтирдилер. Оьз ойлары ман «Ногайский район» МР администрациясынынъ Ясы етпегенлер ислери эм олардынъ ыхтыярларын коршалав бойынша комиссиясынынъ яваплы секретари З. Аджиманбетова эм ПДН инспекторы А.Рахмедов боьлистилер.

Окытувшылар алдында «Ногайский район» МР аькимбасы М.Аджеков, ДР Халк Йыйынынынъ депутаты М.Авезов, келген конак С.Салиева шыгып соьйледилер. Аьр бириси окытувшыларга Янъы окув йылы алдында ийги йоравларын айтып кеттилер. С.Салиева бизим район окувшыларынынъ, ЕГЭ сырагыларына коьре, билимлерине йогары баа берди эм республика бойынша биз билим яктан ийгилер сыраларында экенимизди белгилеп кетти. Элбетте, сол билдируьвлер бизим коьнъилди коьтереди.

«Ногайский район» МР аькимбасы бу йыйын бойынша ийги исти толтырып, билимли окытувшыларымызга эм тербиялавшыларымызга Сый грамоталар тапшырды.

Йолыгыстынъ барысында окытувшылар авылларында бар, олар оьз ислерин толтыра келип йолыгатаган маьселелер акында да власть ваькиллери алдында айттылар, соравлар да бердилер, сол соравлар шешилуьви акында да М.Аджековтан яваплар да алдылар. Энди заман коьрсетер.

Бу йыл да август педагогикалык конференциясы оьз борышларын толтырып оьтти. Алынган резолюцияды Калинин авыл школасынынъ етекшиси М.Бальгишиева окып эситтирди.

Г.Сагиндикова.

Суьвретте: педагогикалык конференциядан.

50-процентную скидку от стоимости проезда на железнодорожном транспорте пригородного сообщения получат школьники и студенты в этом учебном году. Соответствующий договор подписан Министерством транспорта, энергетики и связи Республики Дагестан с АО «Северо-Кавказская пригородная пассажирская компания».

Документом предусмотрена скидка от стоимости проезда с 1 сентября по 31 декабря включительно. В начале следующего года предполагается продление договора для предоставления скидок с 1 января по 15 июня.

Указанные меры социальной поддержки предоставляются за счет средств республиканского бюджета. За первое полугодие текущего года услугами пригородного железнодорожного транспорта воспользовались уже 9 926 обучающихся.

Ногай халкымыз элимиздинъ туьрли регионларында яшап келеди. Буьгуьнлерде олар арасындагы байланыс беркип, куьн сайын оьсип, оьрленип келуьви куьезлендирмей де болмайды. Аьр регионда яшайтаган ногай халкы оьз маданиятын, аьдетлерин, тилин оьрлендирмеге шалысадылар. Ногай маданиятын оьрлендируьв мырадта туьрли биюв патшалык ансамбльлери, ногай театрлары, ногай миллет саз алатлар оркестри, радиодан, телевидениеден ногай тилинде, кесек заман болса да, соьйлесуьвлер бериледи, ана тилинде республикалык статусы болган Дагестан Республикасында «Шоьл тавысы», Карашай Шеркеш Республикасында «Ногай давысы» газеталары, балалар уьшин «Лашын», «Маьметекей» журналлары, аз болса да язувшыларымыз, шаирлеримиз ана тилинде оьз китаплерин шыгарадылар, спорт бойынша да Россиядынъ туьрли муьйислеринде яшайтаган шоьл йигитлерине йыл сайын савлай ногайлардынъ «Шоьл баьтирлери» ярысында катнаспага амал болады (тек туьнегуьнлерде Сулак авылында «Шоьл баьтирлери» ярысы оьтти), Черкесск каласында Илми тергев институты аьрекет этеди. Бу халк маданиятын оьрлендируьв йолында этилинип келеятырган куллыклардынъ саны аз тувыл, мысаллар аьли де келтирмеге болаякпыз. Маданиятымыз, адабиатымыз, саниятымызды да оьрлендируьвинде шынты патриотлары болган ногай ясуьйкенлеримиздинъ, ясларымыздынъ бар болганы да оьктемситпей болмайды. Келеекте сол халк маданиятымызды, адабиатымызды яс аркамызга коьширилген куьн де келееги алыста тувыл. Тек сол халкымыздынъ байлыгын, ана тилин мутып, аста-аста йойытып, бай тилин ярлы этип барган яс несилге кайтип тапшырармыз.

Ама сол халк байлыгынынъ, маданиятынынъ энъ басында, негизинде ана тилимиз турады. Онынъ буьгуьнлерде аьли кайдай? Тил – ол халктынъ тарихи. Эгер биз тилимизге, бай тарихимизге янымыз авырымай, кол силтеп карасак, бизим келеектегимиз каранъа болаягына соьз йок.

«Ана тилине сувык караган аьдем – кыр аьдем, онынъ оьз тилине соьнмесе янсын деп каравы, халкынынъ келеектегисине, аьвелгисине яны авырымавын анълатады», - дейди К.Паустовский.

Буьгуьнлерде яс несилимиздинъ ногай тили орынына орыс тилинде сувдыратып соьйлеви, халкынынъ келеектегиси акында ойланатаган аьдемди навасызландырмай да болмайды. Элбетте, баладынъ орыс тилин билуьви бек аьруьв, ама онынъ ана тили - ногай тил болатаганын, эм сол тилде ол соьйлемеге, оны сыйламага керегин анълатув ата-аналардынъ бас борышы болады. Соны этеек ата-ана кишкей саьбий мен ана тили орынына орыс тилинде соьйлевин эситип, тил бактысы авыр аьлде экенин анълайсынъ.

Мектеблерди алып караганда, окувшылар ногай тили бизге окымага бек кыйын болады, деп шагынадылар. Кайбир заманларда ата-аналардынъ да ногай тилиннен де бек ЕГЭ-ге керек предметлерди окысынлар дегенин йыйы эситесинъ. Соьйтип кайбир ата-аналар саьбийдинъ оьз ана тилине сувык каравын тувдырадылар. Айтпага, Россиядынъ сырт регионларынынъ туьрли калаларына, акша казанув мырат пан аьеллерин алып кеткен ясларымызга соьзди караткымыз келеди. Сол саьбийлерининъ тувган якларына кайтканда, саьбийлеримиздинъ орыс тилинде соьйлеп, ногай тилин мутканы коьнъилди тоьмен этеди. Элбетте, сол якларда ана тилимиз окылмайды. Ама ата-аналар саьбийлерининъ касында турып, олар ман ногайша соьйлемейдилер. Неге олар ана тилине оьз саьбийлерин ят этеди экенлер?

Саьбийге, менимше, тилге суьйимди аьелден, балалар бавыннан, мектебте окув заманыннан тербияламага керекпиз. Районга коьшип келген баска миллетли аьдемлер, олардынъ балалары ногай тилинде соьйлеп эситсенъ, оьз саьбийимизге неге оьз тувган тилин сыйлатып, уьйретип болмаймыз, деген сорав тувмай болмайды.

Тилсиз халктынъ карувы йок дегенлей, тилди аьр бир ана оьз саьбийине суьти мен синъдирмеге, юрегинде тап тамыр оьркениндей оьрлендирмеге тийисли. Сол заман халкымыздынъ келеектегиси уьшин парахат болармыз.

Г.Нурдинова.

29 августа будет выпущена почтовая марка, посвященная дагестанской поэтессе Фазу Алиевой. Марка будет издана в рамках серии «Кавалеры ордена Святого апостола Андрея Первозванного».

На марке будет изображен портрет поэтессы на фоне письменного стола и знак ордена Святого апостола Андрея Первозванного, говорится в сообщении компании «Марка», занимающейся изданием и распространением государственных знаков почтовой оплаты.

Номинал марки составит 27 рублей, тираж — 231 тысяча штук (21 тысяча листов). Кроме того, будет издан конверт первого дня и изготовлен штемпель специального гашения для Москвы, посвященный Фазу Алиевой.

Фазу Гамзатовна Алиева (1932−2016) — народный поэт Дагестана, кавалер ордена Святого апостола Андрея Первозванного. За годы ее творческой деятельности издано более 80 поэтических и прозаических книг, многие из которых переведены на 68 языков мира.

В Каспийске пройдет фестиваль бабушек

24 августа в г. Каспийске пройдёт фестиваль бабушек, приуроченный к празднованию 70-летия города. Мероприятие организовано региональным отделением всероссийского общественного движения «Матери России» РД при поддержке главы города Каспийска Магомеда Абдулаева.

«Уважаемых участниц мероприятия ждут номера артистов Дагестанского государственного театра кукол, звезд дагестанской эстрады и воспитанников детских школ искусств. Бабушки станут свидетельницами «Битвы хоров» с участием хоров г. Каспийска и г. Кизляра. Выступят также представители дома-интерната для инвалидов и престарелых «Ветеран» г. Махачкалы», — сообщили в дагестанском отделении движения «Матери России».

Мероприятие состоится 24 августа в 14:00 на территории Дворца культуры завода "Дагдизель".

В столице Дагестана в центре города на площади 12 320 кв.м опережающими темпами ведется создание уникального музейно-исторического парка «Россия – моя история». С ходом работ по его созданию ознакомились глава города Махачкалы Муса Мусаев, министр строительства и ЖКХ РД Ибрагим Казибеков, главный архитектор столицы Магомедрасул Гитинов, директор будущего музея Махти Рамазанов.

22-август – Россия патшалык байрагынынъ куьни

Россия Федерациясынынъ патшалык байрагы: ак, коьк эм кызыл туьсли. Ол, байрак, эки баслы карагус кепли герб пен бирге элдинъ официаллы белгилери болып саналады.

Россия Федерациясынынъ байрагынынъ куьни яздынъ ызгы айы – 22-нши августта байрамшыланады. Бу куьн тыншаюв куьни тувыл. Байрам Россия Президентининъ 1994-нши йылдынъ 20-ншы августындагы 1714 номерли «Россия Федерациясынынъ Патшалык байрагынынъ куьни акында» деген Указы ман беркитилген.

РФ байрагынынъ куьнине багысланган шатлыкларда элдинъ баьри гражданлары да катнастылар.

Россия байрагы оьз тарихин 1693-нши йылдан патша Биринши Петрдынъ заманыннан баслаган. Уллы Петр оьзининъ яхтасында уьш туьсли байракты коьтерген эм баьри савда кемелерине соны салмага буйырган. 1896-ншы йылда, патша II Николай такка олтыраяктынъ алдында, бу байракка Россиядынъ патшалык байрагы деген белги берилген.

Россия байрагынынъ куьни болса, оьз тарихин 1991-нши йылдынъ 22-нши августыннан баслаган. Сол куьн Москвада август путчы деп айтылган куьнлерде кызыл совет байрагы орынына Ак уьй деп айтылган мекан уьстинде (РСФСР оькиметининъ меканы) уьш туьсли россия байрагын коьтергенлер. Сол ок куьн РСФСР Оьр Советининъ токтасы ман РСФСР штандарты акында токтас кабыл этилинген.

Россия патшалык байрагынынъ куьнине багысланган шатлыклы шараларды калалар эм авыллардынъ орталык майданларында эм орамларында уйгынлап озгарадылар. Соьйтип оьтти быйылгы байрам шаралары да. Москвада, Махачкалада концертлер, патриотлык амалламалар, йыр эм биюв ансамбльлерининъ коьрсетуьвлери болып озганлар.

Аьлиги заманда баьри де патшалык учреждениелер фасадларында уьш туьсли Россия байрагы елпилдейди. Россия байрагы солай ок кайбир документлерди де безеклендиреди, Сый грамоталар, Дипломлар, савгалар документлеринде де сыйлы ерде орынласады. Элимиздинъ бас белгиси патшалык оьлшеминде оьткерилетаган чиновниклер йолыгысларында, спорт ярысларында, конференцияларда да кулланылады. Байраксыз политикалык шаралар, митинглер, юрислер, курултайлар да оьткерилмейди.

Бу йылдынъ 20-ншы август айында Махачкаладынъ Киров районынынъ Сулак авылында 11-нши Савлай ногайлар ара эркин куьрес бойынша «Шоьл баьтирлери» турнири оьтти. «Шоьл баьтирлери» ярысын Дагестан биринши кере озгармайды.2014-нши йыл спорттынъ эркин куьрес кебин суьювшилердинъ ярысы Ногай районынынъ Терекли-Мектеб авылында оьткен эди. Баска болып ярыс туьрли йылларда Астрахань областинде, Шешен, Карашай-Шеркеш, Крым республикаларында, Ставрополь крайында озгарылган.

Бу йол да турнирде Россиядынъ туьрли регионларыннан келген 120 ногай спортсменлери ортакшылык эттилер. Олар Ставрополь крайыннан, Астрахань областиннен, Дагестаннан, Карашай-Шеркеш, Шешен эм Крым республикаларыннан эдилер.

- Эркин куьрес бойынша яслар арасында ярыс ногайлар яшайтаган регионлар ара дослык байланысты беркитуьв, оьсип келеятырган несилди патриотлык ягыннан тербиялав, яслар арасында эркин куьрести яйылдырув эм белгили этуьв мырадта оьткерилди, - дейди Дагестаннынъ ямагат палатасынынъ агзасы, проекттинъ етекшиси Бекмурза Кудайбердиев. Дагестаннынъ ногай ямагаты ярыстынъ уйгынлавшысы эди. Баска болып турнир Ногай районынынъ, Махачкала администрациясынынъ, Сулак авыл администрациясынынъ эм №3 олимпийский резерви бойынша спорт мектебининъ демевлиги аркалы оьтти.

Ярыс эртенги 10 саьатте басланды. Баслап ярыстынъ шатлыклы ашылувы оьтти. Туьстен сонъ ярты финаллык эм финаллык ярыслары оьттилер.

Солардынъ тамамы бойынша ярыстынъ сулыплы енъуьвшилери белгилендилер. Ортак куьп эсабында Дагестаннан куьп ийги деп саналды. Экинши орынга Карашай-Шеркеш Республикасыннан баьтирлери, 3-нши орынга Ставрополь крайыннан яслар тийисли этилдилер.

Юсуп Батырмурзаев (125 кг, Дагестаннан), Арсланбек Уракчиев (86 кг, Карашай-Шеркеш Республикасы), Хасан Зитляужев (74 кг, Карашай-Шеркеш Республикасы), Эльдар Сагиндиков (70 кг, Дагестан), Асадулла Аджимурзаев (65 кг. Дагестан), Билял Карасов (61 кг, Карашай-Шеркеш Республикасы), Динислам Найманов (57 кг, Карашай-Шеркеш Республикасы), Магомед Сагиндиков (50 кг, Дагестан) енъуьвши болып шыктылар.

Енъуьвшилерге Сый грамоталары, медальлери, баалы савгалары тапшырылдылар.

Э.Кожаева, «Шоьл тавысы» республикалык газетасынынъ бас редакторы.