21-22-нши март куьнлеринде Кизляр районынынъ Новокрестьяновское авылында ногай миллет маданиятынынъ фестивали уьстинликли озды.
«Биз бирге» деген шакырувы астында оьткерилген фестивалинде Кизляр, Ногай, Тарумов, Бабаюрт эм Шешен Республикасынынъ Шелков районынынъ школаларыннан делегациялар катнастылар.
Март айынынъ 21-нши куьнинде, ногай миллет маданиятынынъ фестивалининъ ашылувында Кизляр районынынъ аькимбасы Александр Погорелов та катнасты.
- Ногай миллет маданият фестивали бизим республикамызда биринши кере, коьп жанрлы болып, озгарылып туры.
Халк яшайды, эгер онынъ маданияты, тили тири болса, сонынъ уьшин миллет ойды кишкейлей балаларга уьйретпеге керек болады. Анъ-акыл яктан ийги несилди, халктынъ аьвелгисин билмейтаган болсак, тербиялап та болмаяк эдик, - деди ол.
Солай ок фестиваль катнасувшыларына ДР Сырт регионы бойынша Координационлык советининъ председателининъ орынбасары Олег Артюхов, ДР Аькимбасынынъ Сырт регион бойынша ваькили Александр Воронин эм сондай баскалар кутлав соьзлерин айтып кеттилер. Солардынъ баьриси де оьз соьзлерин фестивальдинъ шакырувы – «Биз бирге» -деген соьзлер мен тамамладылар.
Биринши куьн фестиваль туьрли районлардан келген балалар куьплери аьзирлеген концерт программасы ман ашылды.
Сондай ийги шарады уйгынлавшылар алдыларына, ясларды бир-бири мен аьллестируьв, сондай йолыгыслар аркалы яслар араларында маданият асабалыкларын коьрсетуьв, аьдет-йорыклар ман, тарих пен таныстырув мырадларын салган эдилер. Фестиваль озганнан сонъ, мага коьре, сол мырадларына толы кепте болмаса да, уйгынлавшылар етисуьвге ювыклагандай коьринди. Бу фестивальдинъ озгарылувы бойынша ата-бабаларымыздан калган ийги аьдетлердинъ бириси – конакшылык аьдетин де янъырттылар демеге боламыз. Республикадынъ туьрли регионларыннан келген конаклар ерли яшавшылардынъ уьйлерине ерлестирилдилер. Олар болса, бир-бириси мен телефон номерлери мен авыстылар, дослыкты тутпага соьйлестилер.
Фестивальдинъ яркын шаклары – биринши куьн Ногай драмтеатрынынъ «Кадрия» анъ-адабиат композициясынынъ, экинши куьн патшалык фольклор-этнографиялык «Айланай» ансамблининъ коьрсетилуьвлери эдилер.
Фестивальдинъ озувында, экинши куьн коьп туьрли миллет мутылып бараятырган ойынлардынъ, аьдетлердинъ коьрсетилуьвлерине шайыт болдык.
Туьрли районлардынъ школаларынынъ балалары конак йолыгув, келин туьсируьв, балады кийитлеп аькелуьв, бесикке боьлев, кийгиз басув аьдетлерин кызыклы коьрсеттилер. Соларды коьрген аьр бир аьдем терен тарихимизге коьшип, оьзимизди бир XIX-XX оьмирлердедей сездик. Сол ийги аьдетлерди, ойынларды коьрсеткен балалардынъ уьстилерине кийген миллет кийимлери бири-бириннен ярасыклы эди.
Фестивальдинъ барысында окувшылар уьйкен оьнер мен ятлавлар да окыдылар.
«Биз бирге» ногай миллет маданият фестивалининъ экинши куьнинде коьрсетилген миллет ойынлар мени сукландырмай да болмады. Буьгуьнги, янъы технологиялар заманында тувып-оьскен, сав яшавлары бойынша Интернет ойынлары ман аьвлигип келетаган балалар аьвелгиде, олардынъ ата-бабалары ойнаган ойынларды коьрсеткенде, бек сейирим калды. Олар сол ойынларды ойнаганда да кайтип ойнадылар, меним ис йолдасымды да кызыксындырып, ойынды ойнап карамага аьвликтирди. Эр киси болган болсам, мен де сол ерде ойнап карар эдим.
Ногай миллет маданиятына багысланган биринши фестиваль онынъ уйгынлавшысы «Кизлярский район» МР Депутатлар йыйынынынъ депутаты Турсун Имартовтынъ соьзине коьре, бек ийги аьлде, уьстинликли оьтти. Ол оьзининъ соьзинде, уйгынламага коьмек эткен власть органларына уьйкен разылыгын билдирди. Муьсиревли савболсынын туьрли районларынынъ окытувшыларына, окувшыларына айтты.
-Бу фестиваль бир-эки куьн узагында уйгынланып, аьзирленгени йок, биз коьптен бери мундай фестиваль озгармага ниетленетаган эдик. Сонынъ озгарылувы да босына тувыл, тек туьрли регионлардагы ногайлар ман йолыгысып калмай, тилди, маданиятты, саниятты оьрлендирип, кенъ яйылдырув, яслар арасында бар маданият байлыгын оьстируьв мырадымыз бар эди. Баслап биз бу шарады Кизляр районы бойынша озгармага аьзирлендик, сонъ республикамызда ногайлар яшайтаган районларыннан конаклар шакырувга соьйлестик, сонъ ызына еткенде, Терек йылгасынынъ бир ягасында оьткерилетаган шарага, экинши ягасында ерлесип яшайтаган Шелков районындагы ногайларымызды неге шакырмаймыз экен деп, оларды да шакырмага токтастык, соьйтип бизим шарамыз регионлар ара фестивальге дейим оьсти, -деди Турсун Имартов.
«Биз бирге» Фестивалининъ оьз белгиси де бар эди. Сол белгиди Карагас авыл орта школасынынъ окытувшысы Сабират Мансурова ясаган. Сол ок Турсуннынъ соьзлерине коьре, автордынъ ойына коьре, белгидеги бес япыраклы шешекей фестивальде катнаспага керек бес районды белгилев эди.
-Тек неге экенин билмеймиз, белки белги йогарыдан берилетаган болса да ярайды, бес япыраклы шешекейимиз баннерге салынганда, алты япараклы болып шыкты. Сога коьре, бу йыл фестивальде бес район катнаскан болса, келеекте Нефтекум районын да шакырмага ниетленемиз, -деди Т.Имартов.
22-нши март куьнинде «Биз бирге» фестивальнинъ ябылувында Кизляр районынынъ профсоюз организациясынынъ председатели, уйгынлав комитетининъ орынбасары Турсун Имартов аьр бир районга фестиваль катнасувшысы деген диплом тапшырды.
- Аман бол! Эндиги фестивальге дейим! Биз бирге! – деген соьзлер мен Кизляр районынынъ Новокрестьяновское авылында болып озган ногай миллет маданият фестивали тамамланды.
Г.Сагиндикова.
Суьвретлерде: ногай миллет маданият фестивалиннен коьринислер.