«Сейпудин Карагулов-Карагас авылдынъ оьктемлиги!»-деп айтадылар бу авылдынъ ясы уьйкени де, кишкейи де, а онынъ толкынлы сеси занъырап, юректи бир йогарга коьтереди, бир мунъайтып алады. «Радиодан онынъ сесин тынълагымыз келип турады! Калай аьруьв йырлайды, талап ога Кудайдан келген »- деген соьзлерди бек йыйы эситетаган эдик, аьли де эситип турамыз район яшавшыларыннан авызыннан. Йырав оьлмейди, ол яшайды оьзининъ йырларында, анъ дуныяда аьлемет кустай болып айланады, йыллар озган сайын аьсирет бола береди. «Карагуловлардынъ аьелинде Сейпудин бек кадирли, бавырмалы, баьрине де канат яйып туратаган эр бала эди»,- дейди онынъ абасы Насият Мустафаевна. Оьз куьши мен, талабы ман Новочеркасск каладынъ инженер-мелиоративли институтка да туьсип, оны да етимисли кутарып, оьз бактысын ер мен байлады. Ис йолын Сейпудин Мустафа улы 1976 йыл Ногай сувгарув тармаклар управлениесиндеги Карагас участогынынъ бас инженери болып ислеп баслаган. Бизим районда УОС 1968 йылда туьзилген. Сол йылларды УОСты етекшилеген Амангельди Сарсей улы Оразбаев. Бу тармакта Сейпудин Карагулов пан бирге Я.И.Айтманбетов та ислеген. Сол алыс яслык йылларда Новочеркасск калада аз яслар окымаганлар, олардынъ атларын бу куьнлерде йылувлык пан айтып турадылар Карагуловтынъ карындаслары. Капар Исмаилов, Агали Канаев, Шамиль Мурзаев, Язманбет Абдулнасыров, Ахмат Магомедъяев, Каирбек Межитов. Олардынъ аьр кайсысы да Карагулов акында эскергенде онынъ яратувшылык ягын, халкы уьшин яныплыгын, тоьгеректе болатаган териссизликлерге парахат карап болмайтаганын белгилейдилер.

Сейпудин Карагулов ерди бек суьйген инсан, ол Карагас авылда фермерлер мен тар байланыс тутатаган эди. Олардынъ бириси Арслан Нуков пан ол айлак та тар байланыста эди. «Меним коьз

алдыма аьлиге дейим онынъ келпети келип турады, ол сондай да патриот инсан эди. Бизим байлыгымыз ер, онсыз биз киммиз? Дейтаган эди Сейпу акамыз»-, деп эскереди Арслан Нуков. Бир куьн ол оьзеленип ога тел согады: «Тынълашы, иним, мен бизим агавымыз Круптурсын Бариевтинъ соьзлерине анъ салдым!»-дейди ол эм телефон ман янъы йырды тынълатады. Коьп узакламай, элесленип, Арслан уьйине келеди, олар тагы да эм тагы да йырды тынълайдылар. Сол заманда Круптурсын Бариев авырып ятыр, олар Тереклиге йолланып, ога да тынълатадылар. Коьз яслар соравсыз кетедилер халк шаьйирининъ коьзлериннен. «Алла разы болсын…Савбол, савбол!»-дейди ол кайгырган юзин сыйпап. Соьйтип белигили шаиримиз Мурат Алибек улы Авезовтынъ «Биз- боьрилер» деген ятлавын да йырга айландырды талаплы композитор Сейпудин Карагулов. Эм ол йыр халк юрегин коьтерди.

Ер эм йыр. Сосы эки зат онынъ яшавынынъ маьнеси эди. «Ясларымыз оьз ерлеринде наьсипли болса экенлер, кырга кетедилер, ят боладылар, уныкларымыз тиллерин йоядылар. Кайтып келсе экенлер шоьлимизге!»-деп кайта-кайта айтататаган болган ол . Сейпудин Мустафа улы коьп йыллар сувгарув тармакта да ислеп, пишен шашып, мал оьстирип, берекетли аьелдинъ сыйлы иеси де болып яшады. А йырлары болса аьр бир уьйге йылыткан елемиктей кирдилер эм аьдемлердинъ янларына синъип калдылар. Кудай оьзи биледи, баьримиз де онынъ тоьрине бараякпыз, оьлимсиз бирев де йок. Ама яратувшылык пан бактысын байлаган инсанлар оьзлери уьшин яшамай,халкы уьшин юреклери сызлап, ызгы такыйкага дейим олардынъ кайгысын шегип кетедилер, солардынъ бириси Сейпудин Карагулов .

Буьгуьн 25 канътарда талаплы йырав, композитор, исши 67 ясына толаяк эди.. Ол йок арамызда, ама бар бизи мен онынъ язган йырлары «Айсылув», «Турналар», «Оьпкелеймен», «Куьз», Ак мойшак» эм тагы да баскалары. Ушадылар олар авада йыравдынъ

оьлимсизлигине ыспатлык болып, ушадылар олар касымызда, коьгимизде, уьйимизде дуныяга суьйимди куьшейтип, халкымыздынъ баьри мырадлары толаягына уьмит этип.

Меним колыма Сейпудин Карагуловтынъ ызгы такыйкаларында язган кагыты туьсти: «Аллам, еннеттинъ онъ капысын ашык эт, аллам…» деп язылган кагыт, ызгы аьриплери боялган эдилер. Мен ойлайман ол Алладан яныннан артык суьйген халкына эмишлик, тил бирлик эм уллы оькимет йорагандыр деп, неге десе тириде сосы затлар онынъ яшав шакырувы болганлар.

Яткан еринъ еннет болсын, Сейпудин Карагулов, сиз ногай халктынъ юрегинде дайым да тураяксыз.

Салимет Майлыбаева.

Суьйимбийкединъ келпети яс заманыннан алып Татарстаннынъ аьр бир яшавсына ийги белгили.Уьй ошагын келеекте саклавшылар,яс кызлар ога усамага шалысадылар.Аь кишкей кеделер болса,ондай кыскаяклы ярасыгынынъ идеалын,ишки келисуьвди,уйысувды(гармония) эм оьз халкына эш бир шексиз алаллыгын коьредилер демеге керек. Онынъ аты ман коьплеген эртегилер, айтувлар байланыслы болып каладылар.Олардынъ аьр бириси Казан ханлыгынынъ сонъгы патшасынынъ кылыгын янъы ягыннан коьрсетедилер.Онынъ алаллыгынынъ эм суьйимининъ баскалай межелерин ашадылар демеге керек.

«Хазине» деп аталган миллет художестволык галареясында «Татарстан суьврет ясавшылары:Суьйимбийке келпети- тувганлы 500 йыллыгы алдында Казан патшалыгынынъ сонъгы патшасы» деп выставка 2016-ншы йыл ашылган.Ол выставка Татарстан Республика куьнине багысланган эди.Искусство музейининъ йыйганларыннан эм Татарстан суьврет ясавшыларынынъ язган(туьзген) затларыннан эртеги келпетли Суьйимбийкединъ яшав-турмысын янъы йосыкта ашпага болады эди.Бир кесекке суьврет ясавшылар коьзлери мен Казан патшалыгынынъ 1535-1551 йылларына коьшпеге эм оьз коьзинъ мен кайтип Иван Грозный бас калады есирге алганын,казан яклавшылары кайдай бир куьшли эм берк болганларын эм олардынъ аьеллери кайдай ыспайы эм яшавга уйыслы болганларын коьрмеге амаллары бар эди.

Патша Суьйимбийке кайзаман эм кайсы йыл тувганы аьли де токтастырылмаган.Кайбир билдируьвлерге коьре,1516 йыл тувган болып шыгады… Айтып озайык, Суьйимбийке- белгили эм атаклы ногай ханы Юсуф-байдынъ кызы.Ногай Ордасын туьзуьвши Эдигединъ йиенйиенширеги (праправнучкасы) болады.Патша хатыннынъ бактысы татар халкынынъ оьткен таьрихининъ алтын юз йыллыгынынъ символы(коьримлиси) болган.Онынъ келпети туьрли символика ман,эртегилер мен,айтувлар ман,мифлер мен куралган.Оны ман татар кыскаяклысынынъ шынты ыспайылыгы акында коьрсетуьвлер,Аналык акында эм Аталыкка таьтли эм шынты суьйим болувы байланыслы дер эдик.

Выставка ашылган заманда билимлендируьв,культура,илми эм миллет соравлары бойынша Татарстан Республикасынынъ Патшалык Советининъ Комитет председатели, Татарстаннынъ халк шаьйири Разиль Валеев йыйылганларга карап булай деген: - Суьйимбийке патшасынынъ келпети тек суьвретлерде тувыл,бизим халктынъ юрегинде.-Оны баьри ерде де сыйлайдылар.Кайсы татар аьелинде де Суьйимбийкеди биледи эм сыйлайды.Оны савлай дуныя биледи,аьр бир туьрк халкы оны оьзиндикине санайды. Патша хатыннынъ эдаплыгы,онынъ келпети оьлшемсиз уьйкен.Суьйимбийке тек акыллы эм ыспайы болып калмайды,Суьйимбийке- татар халкынынъ символы(коьримлиси).

Казан патшасынынъ келпети савлай дуныяга белгили экени акында Турция Республикасынынъ Генераллык консулы Турган Дилмач та оьзининъ соьзинде айткан.Конакларгы карай берип,ол эстеликлердинъ коьплеген ятлавлары эм колдан этилинген затлары Казан ханлыгынынъ сонъгы патшасына багысланады деген.

Халк арасында несилден несилге казаннынъ сонъгы патшасы акында айтувлар-эртегилер коьшип келедилер.Казанда ярасык-Суьйимбийке патшасы яшаган.Ол сондай бир ярасык болган эм ол балконга шыккан заманда Айдынъ оьзи булытлар арасына тыгылмага шалыскан.Куьндиз болса онынъ ярасыгы алдында куьн коьзи куьнъиртленетаган болыпты

экен.Онынъ аьлемет ярасыклыгы акында хабар Иван Грозныйга да еткен.Ол сосы хатынга колларын созбага эм юрегин бермеге разы ман деп оьзининъ элшилерин йиберген.Ама патша хатын оны ювыртпаган.

Патша,соьзсиз де, ашувланады,тарланады.Ашувланганнан уьйкен аьскер йыяды эм Казанга карсы болып козгалады:куьши мен сосы ярасык хатынды бийлемеге.Савлай кала орыс аьскери мен курсалып алынганын коьрип,эндигиси ога артык зат этип болмаягын билип,патша Суьйимбийке Иван Грозныйга мунавдай шартлар (условие) салады:ога эрге шыкпага болаяк, тек ол патша ети куьннинъ ишинде сосы калада энъ уьйкен башнясын салып алса…

Иван Грозный разы болады.Ол баьри курувшыларды йыяды эм оьлтируьв этпеге болаягын билдирип,тапшырувды (приказды) ерине еткермеге талап салады.Биринши куьн кетеди- биринши ярусы салынады,экинши куьн кетеди-экиншиси.Етинши куьннинъ сонъына дейим баьри курылысы битеди экен.Эндигиси той тойлавы басланады.Суьйимбийке болса башня йогарыннан тувган каласына карамага ызын-ыхтыяр беруьвди тилейди.Патша ога ыхтыяр бермей болмайды экен.Кыскаяклы майданнынъ энъ йогарына коьтерледи,оьз халкы ман аманласады эм оннан сонъ каты суслы тасларга карап атылады.Аьне сондай айтув-эртегиси де бар.Оны сизге Казаннынъ аьр бир яшавшысы айтып берер.

Дурысын айткан заманда,патша хатыннынъ бактысы эртегилерден эсе,авыр эм кайгылы болган.Суьйимбийке ногай ханы Юсуфтынъ кызы болган.Оны казан ханы Джаналиге эрге бередилер.Ол оны ман тек 2 йыл яшаган.Айкасув (переворот) заманында эрин оьлтиредилер.Суьйимбийке Сафар-Герейдинъ 5-нши хатыны болады эм ол оннан хыйлыга уьйкен болыпты.Оны ман 14 йыл яшаган.Ол оьледи эм Суьйимбийке тагы да кысыр (букыж) болып калады.

Суьйимбийкединъ кишкей ясы –Оьтемис-Герейди хан деп билдиредилер.Дурысында, патшалык исин Суьйимбийке юриткен болган.Азбар ишинде авысув болганда (дворцовый переворот) тамамында патша хатынды улы ман бирге москвалы патшасына йибередилер.Онынъ замандасларынынъ шайытлавы бойынша, патша хатын христианстводы алмаска эрискен.Оннан сонъ оны улыннан айырадылар эм Касимовлардынъ Шах-Али ханына эрге бередилер.Улы Александр ат пан крещение алган эм 20 ясында оьлген.

*** Ногайшага коьширген А.Култаев.

Ногай район орталыгында орынласкан православие оьлигиндеги часовнясында оьткен киши юма, 19-ншы январьде, православие христианлар динининъ уллы байрамларынынъ бириси – Кудайдынъ коьринуьви яде Крещение байрамы белгиленген.

Муннан эки мынъ йыллар артта Иордан йылгасынынъ сувында Иоанн Креститель Иисус Христосты шомылдырган. Сол куьн соннан бери православие динин туткан христианларда Крещение куьни деп белгиленип келеди. Крещение сувынынъ айырым баскалыклары бар, ол аьдемнинъ куьналерин эм авырувларын ювып тайдырады дейдилер. Бу куьн кайсы бир булактан, сув краныннан аккан сувдынъ оьзи де айырым ярык таза куьш пен толысады деп билдиредилер.

Терекли-Мектебтеги часовняда район христианлар ямагаты алдында Тарумовка авыл килсесиннен келген дин аьрекетшиси отец Павел Крещение байрамына багысланган дин аьдетин юритти. Ол ал деп часовня ишин (мунда аьли де курылыс куллыклары ызына дейим битпеген) шамлар ягып ярыкландырды. Сонъ оьзининъ коьмекшиси мен бирге киели дин китабиннен керекли окувлар окыды. Окувын битирген сонъ Павел казанларга куйылган сувлардан алып йыйылганларга (олар онынъ янына бирерлеп янастылар) шашты эм аьр кимге Кудайдан разылык тиледи. Соьйтип болып ол:

– Аьдемлер оьз юреклеринде суьйимлик, ийгилик, шыдамлык эм каьмбиллик сезимлерин сакламага керек. Крещениединъ энъ маьнели белгилерининъ бириси – ол сувдынъ, аьдем янынынъ тазаланувы. Православие килсеси киели сувга апостоллар заманыннан алып маьне берип келеди. Ама Крещение кешесинде тазаланган сувды кайзаман болса сол заман тувыл, тек аш курсакка ишпеге тарык. Соны каерде болса сол ерде тувыл, киели иконалар янында саклав керегеди. Бу затларды аьр биримиз билмеге тарыкпыз. Оннан сонъ ишимизде ашув, куьнлев яде баска бир келиссиз сезимлер толы болса, шамды якпага эм салмага ярамайды. Сондай аьлде биз биревди уьйретип те, ким ди бирев мен ярасып та яде Кудайга тилек пен ялбарып та болмаякпыз. Кудайымыз аьдемнинъ юрегине эс берип карайды. Кайбиревлер аьдем юреги кайдай суьйсе болсын, килсеге келип, Кудайга куллык этсек, ол зат бизге хайыр берер деп ойлайдылар. Ол дурыс ой тувыл. Кудай – ол бизден коьпке уллы, бийик, ол бу дуныяды эм бизди яраткан. Дурыс, Кудай – Ол бизим атамыз, ама биз Оны эстен тайдырмага, Ога сый этпеге мутпага керек тувылмыз. Кудайымыз биз бу дуныядагы оьмиримиз бойынша оьз-оьзимизге бойсынмага керегимизди йорайды. Баьринъизди де Крещение

байрамы ман кутлайман. Кудайымыздынъ элшиси бизге куткарылув йолды коьрсетип кеткен. Биз бу дуныядагы яшавымызды да бираз сама ийги этпеге боламыз, эгер оьз янларымызды куткарув йолына онъласак, – деди.

Муннан сонъ Павел Терекли-Мектеб приход йыйынынынъ председатели Георгий Табакаловка эндиги бир юмадан район орталыгына ол оьзи Дагестан эм Баку килсесининъ етекшиси мен бирге келееклерин билдирди. Олар мундагы часовняды карап, сонынъ курылысын битирмеге керекли коьмегин этееклерине сендирди.

Г.Табакалов Крещение мен байланыста оьз ягыннан Ногай районынынъ баьри яшавшыларына да тынышлык эм коьп яхшылыклар йорады.

М.Юнусов.

Суьвретте: Терекли-Мектеб православие часовнясында Крещение байрамына багысланган дин аьдетин озгарув аьсеринде.

2 февраля в 11:00 в белом зале Республиканского Дома дружбы (2 этаж) состоится расширенное заседание Коллегии Министерства по национальной политике Республики Дагестан.

На повестку дня вынесен вопрос «Об итогах проделанной работы Министерством по национальной политике Республики Дагестан за 2016 год и задачах на 2017 год».

С основным докладом выступит министр Татьяна Гамалей. В данном мероприятии примут участие члены Коллегии, сотрудники Миннаца РД, журналист республиканских СМИ.

Ата юртым Терекли-Мектебте болганнан сонъ, мен сонда яшайтаган таза сезимлери, йогары аьдемшилиги болган, тувра соьзли авылдасларым акында уьйкен оьктемлик пен хабарлайман.

Ата юртта болган шагымда мага: «Сен А-Х. Джанибеков атындагы мектебтинъ етекшиси, куллыгына мукаят кайратлы кыскаяклы Курасхан Джумагельдиевна Ярикбаева акында язбага керексинъ,- дедилер авылдасларым. Авылдасларымнынъ соьзлерин ерге туьсирмей, Терекли-Мектебтинъ энъ де узын эм кенъ орта орамында орынласкан, уьш шарлаклы, школа ерлестирилген, меканга бардым. Сонда мени юзиктей юзли, конаксуьер йылы куьлкиси мен шоьл бийкелерининъ бириси – Курасхан йолыкты. Бу ерде мине ятлавдынъ сыдыралары эсиме туьстилер:

«Язлык шоьлде шешек коьп

Уьйме-уьйме боьригоьзлер.

Бийкелер мен кызлар коьп,

Нур саьвлели ботагоьзлер.

Кызыл шырайлы, кызыл кийген

Кызыл юрекли сылувлар.

Шоьл табиаты канга синъген

Кенъ касиетли шоьл кызлар.

Табиаттынъ коьриниси халктынъ канына, кылыгына, сыпат-шырайына синъетаганы коьптен бери белгили. Ногайлар шоьлде яшап, шоьл табиаты ман оьрленгенлер эм оьрилгенлер. Сонынъ уьшин де бизим кыскаяклылар оьзлерине келисли касиетлери мен баскаланадылар. Сондай ийги касиетлери болган аьдемлердинъ бириси Курасхан Джумагельдиевна Ярикбаева болады. Мине мен оны ман йолыгысып, хабарласаман.

Ол болса, оьзининъ йылы давысы ман мага оьзининъ акында кызыклы хабарлайды.

- Мен Терекли-Мектебте тувып-оьскенмен. Балалыгым да сонда оьтти. Шагым еткенде Махачкаладагы педуниверситетке окымага туьстим.Сонда яшавымнынъ бес йылын озгарып, колыма окытувшы кесписин алдым. Ис аьрекетимди Тарумов районында басладым. Сайлаган кеспимди каным ман яным ман суьйдим. Сонда бир неше йыл куллык эткеннен сонъ тувган авылыма кайттым. Мине алты йыл артта мага районымыздагы энъ уьйкен

А-Х. Джанибеков атындагы мектебти етекшилемеге тапшырдылар. Сол мага этилген сыйды мен акламага бек шалысып ислеймен, - деди мектеб етекшиси.

- Аьши, куллыгынъ яваплы ма? - дедим мен.

-Оьзек те, биз шалысамыз, тек ислеген аьдемде мырсатлар болмай болмайды, иркилуьвлер де, силкинуьвлер де арада боладылар, - дейди ол.

- Мине сен, Курасхан, етекшилейтаган мектеб районымызда коьрим алгандай мектеб болады. Сол етимислеринъиздинъ сыры бар ма экен деген соравды да бермей калмадым. Сол соравыма болса, ол йылы куьлемсиреви мен, элбетте, уьлги болмага енъиллерден тувыл. Тек ол сол етимиси мен оьктемсийтаганын билдирди. Солай ок А-Х. Джанибеков атындагы мектебти окып кутылган окувшыларынынъ етимислери акында да, аьлиги заманда мектебте болатаган ийги илгериликлер мен айтып боьлисти.

Элбетте, сол етимислерде Курасхан Джумагельдиевнадынъ да уьлиси уьйкен, неге десе ол оьзи етекшилейтаган ис коллективтинъ окытувшыларын, окувшыларын даьвлендирип, кереккенде оларга таяв болып, тийисли ерлерде каты соьзин де айтып болады. Оьзи басшылайтаган окытувшылар коллективинде, келпетлеп айтканда, ис аьрекетинде оьзи де белсендирип, баскаларды да тутандырып, яшав айкасларында, тар байланыста исти усташа уйгынлап, керек ерде кеширип билип, етекшилигин бардырады.

Оьзек те, кайсы коллективти болса да, етекшилемеге тыныш тувыл. Соьз араларында ис орыннынъ кыйынлыклары акында да айтып алды. Заманды да, куьшти де алады. Ама онынъ янында коьмекши аьдемлер де бар.

- Наьсибиме, меним касымда мени мен бирге куллыксуьер белсенли, талаплы, юмарт юрекли, наьзик, заманлары ман санаспай, билгенлерин аямай юретаган ис йолдасларым бар. Оларга уьйкен разылыгымды билдиремен,- дейди Курасхан Ярикбаева.

Мен оны ман хабарласувымда аьели акында да сорадым. Буьгуьнлерде Курасхан эки увыллары- Умарбек пен Арсеннинъ етимислерине суьйинип яшайды. Олар экеви де аьскершилик тармагында куллык этедилер. Экеви де офицер боладылар.

- Яшавымнынъ куьези – Карим мен Заурбек уныкларым,- дейди ол.

Курасхан Джумагельдиевна Ярикбаевадынъ кенъ шоьлликтей аьдемшилигине, шоьлдеги боьригоьзлердей, ишки дуныясынынъ ярасыклыгына эш, бир туьйир де сейирим калмады, неге десенъиз, авылдасларым айткандай экени соьзиннен белгили. Ол уьйинде тандырдынъ йылувлыгын саклап, кишкей болмаган ис коллективте тил бирликти тутып, татымлыкта яшав бардырып болатаган шоьл бийкеси.

С.Аджиков.

Элимизде, Россия студентлер куьнине багысланып, 20-24-нши январьде савлайроссиялык Россия МВД-сынынъ «Студенческий десант» акциясы оьтти. Белгиленген акция бойынша янъыларда А.Асанов атындагы Нариман авыл школасынынъ спорт залында Россия МВД-сынынъ Ногай районы бойынша ПДН боьлигининъ куллыкшыларынынъ уйгынлавы ман волейбол турнири озды. Ойынларда 6 команда –А.Джанибеков атындагы школа, Кадрия атындагы школа, Ленинаул эм Нариман авылларынынъ школалары, Ногай район бойынша Россия ОМВД куллыкшылары эм «село Терекли-Мектеб» СП МО депутатлары катнастылар. Турнирди Россия МВД Ногай районы бойынша боьлигининъ ПДН тамада инспекторы, полиция майоры Кайтархан Акмурзаева ашып, ойнавшыларга уьстинликлер йорады. Ойнавлар бек кызыклы эм ян авырув аьлде оьттилер. Орынлар уьшин баьри катнасувшылар да болган куьшлерин салып шалысканы аян коьринди. Шарадынъ энъ де эсли катнасувшысы Рустем Гапаров яслардан артык болмаса, кем ойнамады. Турнир катнасувшылардынъ аьр бир енъуьвге ювык эткен абытын каравшылар да, ян авырувшылар да уьйкен карс кагув ман йолыктылар. Шарада секретарь эсабында А.Джанибеков атындагы школадынъ окытувшысы Г.Куруптурсунова ортакшылык эттилер. Соны ман 3-нши орын уьшин А.Джанибеков атындагы школасы ман «село Терекли-Мектеб» СП МО депутатлары базластылар. Солай ок 3-нши орынга А.Джанибеков атындагы школа, 2-нши орынга Ленинаул школасы , 1-нши орынга Нариман авыл школасы тийисли болдылар. Оларга Сый грамоталарды эм акшалай баргыларды (1-нши орынга – 4 мынъ, 2-нши орынга –3 мынъ, 3-нши орынга –2 мынъ маьнет акшалар) Казбек Абдулкеримов тапшырды. Солай ок Сый грамоталар командалардынъ энъ де ийги ойнавшыларына да тапшырылды. Айтпага, Ю.Аджиевке, Ш.Нуковка (Нариман), Р.Казгереевке(Ленинаул), А.Култаевке (депутат), А.Мурзаевке (А.Джанибеков атындагы школа) эм баскаларга.

К.Акмурзаева турнирди озгарувда шыктаж яктан ярдам эткенлерге- Р.Кашировка, Э. Куруптурсуновка, З.Бекишиевага, Р.Аджиманбетовага, К.Мусаевке, А.Култаевке, А.Тунгатаровага, З.Куруптурсуновага оьз разылыгын билдиреди.

Н.Кожаева.

Суьвретте: турнирден коьринислер.