Сентябрь айынынъ басында терроризм мен куьрес куьни эстеликли мерекелердинъ бириси деп саналады. Ногай районынынъ Кумлы авыл Шихмурзаев атындагы мектебинде «Биз террорга эм зулымлыкка карсы» деген митинг уйгынланып оьтти. Митингте авыл администрация аькимбасынынъ орынбасары Д.Бегалиев, авыл имамы К.Танашев, афган оьзгерислерининъ катнасувшысы М.Елманбетов, ПОМ участковыйы К.Кульманбетов, авыл кыскаяклылар советининъ председатели Л.Картакаева, мектеб окытувшылары эм туьрли туьсли шарлар ман колларында окувшылары, ата-аналар ортакшылык эттилер.
–Терроризм маьселеси баьрисине де ортак. Боьтен де, ол кыскаяклы- аналарды кыйнайды. Неге десе олар бу дуныяга янъы яшавлар савкатлайдылар. Оьз саьбийлерининъ оьлуьвин бир ана да коьрмеге суьймейди. Кыскаяклылар аьвлетлериннен алыс болмай, оларга дайым эс этпеге тийислилер, – деп оьз маслагаты ман боьлисти кыскаяклылар советининъ председатели Л.Картакаева.
- Келеекте авылымыз энъ ярасык болып оьрленсин деп, биз савлай куьшимизди салмага керекпиз. Эгер яслар да, яс уьйкенлер де сол уьйкен маьселеди шешпеге бирлесселер, бизим оьсип келеятырган несилди коршалап болаягымызга сеним бар, - деди авыл администрация аькимбасынынъ орынбасары Д. Бегалиев.
Боьтен де, сезим толган З.Менлиалиевтинъ соьзлери эсте сакландылар.
–Неге бизим ясларымыз террористлик организацияларына кирип, кайбиревлердинъ анъламлы болмаган кызыксынувларын якламага, коршаламага йол аладылар. Боьтен де, эр кисиди токтатаяктынъ орнына, кыскаяклы оьзи кавыфлык, кыянатшылык йолына туьсетаганы бек оькинишли. Кайдай дуныяда яшаягымыз, тек бизи мен байланыслы, –деди авыл яшавшысы З.Менлиалиев.
Мектеб етекшиси К.Нукаева оьз ис йолдасларын, ата-аналарды, окувшылардынъ окувына, тербия алувына сав куьш салып карамага шакырды. Дурыс светский эм дин билимлерин алмаган аьдемлер, йолыннан тез тайыспага болаягы акында белгиледи.
– Буьгуьнлерде дуныяда болатаган оьзгерислерге дурыс баа бермеге эм ясларды экстремистлер сырасына туьспесин деп коршалав бек маьнели. Сиз намаз кылмага ыхтыярынъыз бар. Бас деп сиз имам ман, авыл молласы Ш.Мамуров пан танысып, маслагатласып намазды басламага боласыз. Дурыс йолды алып, тынышлык, ярык келеектегиси уьшин тилеклер тилейик, - деди авыл имамы К.Танашев.
-Терроризм – ол коршалавы болмаганларга карсы согыс болады. Терроризмди енъуьв бек авыр. Эгер эс караткан бир затты коьрсенъиз, оьзинъиз тиймей, правосаклав органларынынъ куллыкшыларына билдиргенинъизди тилеймиз, –деди полиция куллыкшысы К.Кульманбетов.
- Ким де болсын бирев, аьли де Уллы Аталык согысынынъ, шешен, афган оьзгерислерининъ катнасувшылары оьткен кыйынлыкларын, ясларымыз кайтадан коьрмесин, – деди афган оьзгерисининъ катнасувшысы М.Елманбетов.
«Тынышлык эм рахатлыкты суьемен» деген оьзи язган ятлавын окытувшы, шаир Х.Бурумбаева окыды.
Онынъ окувшылары К.Абдулвалиева эм Ф.Менлиалиева да ятлавларды яттан окып эситтирдилер.
Оьз сезимлерин асфальтте ясаган суьвретлерде бор амалы ман окувшылар да коьрсеттилер. ИЗО окытувшысы А.Мутаирова «Ер юзинде тынышлык уьшин» деген ярыс озгарды. Ярыста ийги ясалган суьвретлер белгилендилер. Митинг уйгынлавшысы Ф.Абдунасова шарада белсенли катнасканларга йылы эм шынты соьзлери уьшин разылыгын билдирди. Эм ол митингти мундай ятлав ман тамамлады.
Не зат бизге керек?
Тынышлык эм рахатлык.
Эм куьлеген занъырап,
Суьйиниши саьбийдинъ.
Митингтен сонъ Кумлы авыл орта мектебининъ окытувшылары ашык класс саьатин бердилер. Окытувшы А.Нурадилова «Янын курман эткенлерге, бир куьнинъди багысла. Россия баьтирлерине дайымлык оьрмет!» деген темага 6-8-нши класс окувшыларына деп класс саьатин озгарды. Класс саьати ердесемиз, полиция куллыкшысы, Табасаран районында досларын коршалап, ер юзинде тынышлык уьшин яшавын курман эткен Эльдар Аджигельдиевтинъ эстелигине багысланган эди. Полиция куллыкшысы, авыл яшавшымыз К.Мантаев сол вакытларда Э.Аджигельдиевтинъ касында болган. Сол кавыфлы такыйкалар акында ол уьйкен кайгы толып эскереди. Ама ис йолдасы, досы, баьтирдинъ атын уьйкен оьктемлик пен атайды.
Окытувшы А.Нурадилова класс саьатин ногай шаири С.Майлыбаевадынъ ятлавыннан мундай сыдыралар ман тамамлады:
Неге, неге алгасадынъ кетпеге,
Эрте эди яшавынъ ша битпеге…
Окытувшы С.Аджигельдиева класс саьатин «Бизим заман» деген прямой эфир передачасы кебинде озгарды. Окытувшы деристе эвристикалык хабарласув йосыгын кулланды. Ол окувшылардынъ критикалык ойлавын оьрлендируьв мырадта, видео-роликкаравы ман Бесланнынъ кайгылы оьзгерислери акында эске туьсирди. Окувшылар коьзлеринде коьзяслары толып оьз ойлары ман боьлистилер. «Беслан окувшыларына» деген эм сондай баска ятлавларды окып эситтирдилер. 20 такыйка ишинде окувшылар теракт курманлыклары коьмилген Беслан каласындагы оьлиги акында фильмди карадылар. Фильмди карап эм хабарласувдан сонъ балалар йогарга ак шарларды йибердилер.
«Терроризм– ямагатка коркыныш» деген темага 9-ншы класс окытувшысы М.Танбулатова да класс саьатин озгарды. «Тарихшилер», «Статистлер», «Политологлар», «МЧС ваькиллери» деген куьплери ортакшылык эттилер. «Тарихшилер» куьби террористлик актлары акында билдируьвлер эттилер. «Политологлар» маьселели соравларга явапладылар. «Статистлер» куьби статистикалык слайдларын коьрсеттилер.
Окытувшы Ф.Менлиалиева да 3-нши класста дерис озгарды.
А.Аджигельдиева,
Кумлы авыл орта мектебининъ окытувшысы.
Суьвретте: шарадан коьринис.