Астрахань областинде
Янъыларда биз карагаш-ногайларында конакта болдык. Растопуловка авылында «Дослык» ансамбли мен коьристик. Фазиря Байдулла кызы Сунчалиева кобызда ойнап, Эльвира Даут кызы Хасанова эм Хамиза Байдулла кызы Салычева йыр йырладылар. Зунфира Мурзалиева кабалда (барабанда) ойнайды.
Сонъ биз карагаш-ногайы Раиса Джанибек кызы Альмухамедовадынъ уьйинде конакта болдык. Абайдынъ боьлмеси бурынгы муьлкке толы эди. Тамга илинген суьвретлер бизди бир мезгилге 50 йылдынъ аргы ягына таслайды. Сол суьвретлерде ногай халкынынъ яслыгы, дав замандагы яшавы коьрсетилген эдилер. Раиса-абайга 81 яс. Сондай эсли аьдем болса да, ол ястыклар уьстине мундирлер тигеди. Мундир - ол доьрткил оьрнеклер мен тигилген ястыклар, тоьсеклер боладылар. Раиса-абай куьевге шыкканда, басына байлаган тастарын, ога анасы кийитлеп салган тоьсеклерди де коьрсетип сукландыртты. Раиса-абайдынъ айткан хабарларында биз узын йырлар, орам йырлар акында да коьп затлар билдик.
Раиса- абайдынъ уьйине онынъ аданасы Рафик Шугай увылы Суюнов келди. Ол бизге Растопуловка авылы акында йырды йырлады.
Караногайдан телевидение келгени акында эситип, 90 ясындагы Джиянгазиев Муса-атай да келип, бурынгы йырды йырлап эситтирди.
Оькинишке, телевидениеге туьскеннен сонъ, Муса-атай экинши куьн ян берди. (Яткан еринъиз ярык эм еннетли болсын, Муса-атай).
«Дослык» деген ансамблининъ биринши етекшиси Базира Акманбетова ман да растык. Ол бизге «Шелебе» деген йырды усташа йырлады. Джанай авылына бараятырганда, биз «Ак тоьбе» йылгадынъ касында токтадык. Коьпирден алыста аьвелгиде мырзаларымыз коьмилген тоьбелер коьриндилер. Олар уьш тоьбелер боладылар.
Сеитовка авылы
300 йыллар артта курылган Сеитовка авылы буьгуьнлерде йойытылып бараятыр.
Бузылувдынъ маьнеси – авылга якын ерде газпром ер астыннан газ тавып, сол авылга ювык ерде завод курылган.
Джанай авылы
Джанай авылында биз 87 ясындагы Суюндик-атай ман коьристик. Суюндик-атай - суьвретши, шаир, анъ язувшы болады. Ол оьзининъ кишкей кобызы ман карагаш-ногайларына коьп йырлар (музыка) язган. Кобызы да бир аьлемет бурынгы конъыравлары ман белгили болып келген.
Буьгуьнлерде де ясуьйкенимиз ногай халкынынъ санияты, маданияты бойынша уьйкен маьселер уьстинде каьрлеп келеди.
Эльмира Кожаева,
«Шоьл тавысы» республикалык газетасынынъ бас редакторы.