Янъы технологиялар оьмири. Кайдай суьйсенъиз, сондай азык-туьликлерди де ашамага, ишпеге де мырсатымыз да, амалларымыз да бар. Кайсы элге де самолет пан енъил ушып барып келемиз. Баьри зат та оьрленеди, оьседи, тек не пайда маданият дережемиз куьннен-куьнге тоьменленмесе, йогары коьтерилгени коьринмейди. Ол ясуьйкенди сыйлав ша, ясуьйкен «сен ким болдынъ, аьши» деген ойга калганмыз. Бу тек баска соьз.
Аьли бизим коьтеретаганымыз – уьйкен маьселе. 2017-нши йыл – Россия бойынша экология йылы деп токтастырылган, ама буьгуьнлерде шоьлдинъ коьркин кокыслар бузбаса, ярасыкланганын коьрмеймиз. Аьлиги язлык шагында, куьн саьвлелери ерге йылув бергенде, баьри наслык та, кокыс та коьринеди.
«Таза сол ерде, кайда тазалык тутылады…»,- деп босына айтылмаган. Сонынъ уьшин наслап турып, йыйнаганнан пайда болмайды. Биз Марста да, Айда да яшамаймыз, яшайтаган еримиз – ногай халкынынъ маданият орталыгы. Биз туьрли ерлерде маданият дереже акында соьйлеп, ясларга акыл уьйретип келемиз. А орамлардынъ орталарына элтеп, кокысларды балалар тувыл, акылы басылган, аьел курып, тербия беретаган ата-аналар яде солардынъ да ата-аналары йигерлери батып, таслайдылар. Бизим газета бетлеринде кокыс маьселеси йылда да коьтерилип келеди. Соны окыйтаган авыл яшавшыларына да, авыл етекшилерине де толысынша етпейди. Ызгы йыллар ишинде авыл етекшилери яшайтаган ерлеринде, авыл тоьгереклеринде тазалыкты тутпага (кокыс йыйнайтаган автокоьлик шыгарып) шалысадылар, ама кокыс азаймайды.
Язлык – йылдынъ кайдай ярасык шагы. Шоьлде шыккан туьрли шешекейлерди каплап, полиэтилен пакетлар ярасыкланадылар, ол балалардынъ памперслери ше, кайдай туьрли суьйсенъиз де оьлшеми мен бар.
«Уьйлерининъ тоьгерегине кокыс аькелип тоьгедилер деген ойларын айтып,