Буьркит (беркут) кусы туьрли кепли боладылар, олар кушыналарынынъ туьслери мен, уьйкенлиги мен баскаланадылар. Бу куслар Сырт полушарие еринде яшайдылар. Сырт Америкада, Африкада бу кусларды коьп ерлерде коьрмеге болады, солай ок буьркит кусы Шотландия, Альпы, Карпаты тавларында уя курадылар. Азияда куслар Турция, Алтай, Саяны ерлеринде, Хонсю аралында карсы келедилер. Россияда буьркитлер баьри ерде де яшамага боладылар...
Балалар биринши класска барса, оларга баьри зат та кызыклы болады. Биринши аьрип, биринши окытувшы, биринши уьстинлик. Сондай, кишкей болса да, суьйинишлерден басланады окув йыллары, соьйтип бала уьйкен билим йолына абытлайды. Амина Сарсеева – Карасу авыл мектебининъ биринши классынынъ окувшысы. Мектебке алгасап эм суьйип барады Амина. Ярасык кийим кийип, эки оьрмеге оьрилген шашларына ап-ак аьпелекли бантлар...
* Бир манъкакус яйдынъ ишинде 1000 шышкан йойытады, соьйтип 1 тонна оьтпекти куткарады. * Бир бака куьн узагына аьдемге зарар келтиретаган 700 курт-кумырска ашайды. * Кирпи зарарлы курт-кумырскады ашайды. * Аьр бир тыйын канывасларды, козларды коьмип, йыл сайын 20-25 терек шашады. *Дуныяда ийтлердинъ 400-ден артык йыныслары бар. * Йыл сайын Токио каласында зоопарк эки айга...
1-нши сентябрь куьнинде элимиздинъ коьплеген саьбийлери мектеблердинъ капыларын аштылар эм билим дуныясына биринши абыт эттилер. Инсаннынъ яшавында бу куьн маьнели оьзгерислердинъ бириси болады. Биринши окув куьни баьримиздинъ де эсимизде ярасык эм шатлык куьни болып калады.
Амин Азиз увылы Темирбулатов мага айлак кишкей заманыннан алып таныс болды (ол меним кызым ман бир «Юлдыз» балалар бавына юрип баслады, сонъында бир класста да окыдылар). Балага караганлай ок, онынъ ойшанъ, аьр бир янъы затка тергевши карасы ман караганы сенинъ назарынъды токтатаган эди десем оьтирик болмас. Сондай яркын юзи болган, аьр янъы затка уьйкен кызыксынувы...
Яшав тек Ер планетасында бар. Мунда туьрли айванларды распага болады – карлы бийикликлерден алып терен океанларга дейим. Бир-бир айванлар дуныядынъ туьрли ерлеринде яшамага боладылар, мысалы, боьрилер сувык Арктикада, исси кумлакларда, калын орманларда эм ашык туьзликлерде карсы келеди аьдемлерге. Баскалар тек бир ерде яшайдылар. Уьйкен пандалар, мысалы, тек Китайдынъ орманларында расадылар.
Газетамыздынъ быйыл апрель айындагы номеринде биз Ногай районынынъ Терекли-Мектеб авылынынъ яс яшавшысы, А.-Х. Джанибеков атындагы орта мектебининъ окувшысы Аман Саитовтынъ оьткен 2021-нши йылда шатраш ойыны бойынша окувшылар арасында Россия чемпионы болганы акында язган эдик. Янъыларда редакциямызга Аман ман байланыслы тагы бир суьйинишли хабар келди.
Бала баьрине де ортак. Соьйтип, тенъ-досларымыздынъ, кардаш-тувганлардынъ балалары уьстинликлерге етиссе, юрегимиздеги коьнъил де йогарыга етеди. Аьлиги заманда уныкларга куьезленемиз, бир заманларда кишкей аьвлетлеримиз буьгуьнлерде аьел курып, балалы-шагалы болып турылар. Сол да кайдай куьез ата-аналарга.
Балалардынъ оьнерли, билимли болганына баьримиз де суьйинемиз, куьезленемиз. Талаплы балалар келеекте эли уьшин пайдалы боладылар, олардынъ билими, сол билимге таянып, аьрекет этуьви элимиздинъ оьрленуьвине салдарлы уьлис косады. Бала мектебте ийги билим алса, сонъында ога орта эм йогары окув ошакларында да окымага тыныш болады.
Шелковской районындагы Воскресеновский авылында эки шарлаклы мектеб бар. Сол мектебтинъ меканы 1980-нши йылда салынган. Мектебте ногай тили кайбир себеплерден окытылмайтаган болган.
