1-нши сентябрь куьнинде элимиздинъ коьплеген саьбийлери мектеблердинъ капыларын аштылар эм билим дуныясына биринши абыт эттилер. Инсаннынъ яшавында бу куьн маьнели оьзгерислердинъ бириси болады. Биринши окув куьни баьримиздинъ де эсимизде ярасык эм шатлык куьни болып калады.
Амин Азиз увылы Темирбулатов мага айлак кишкей заманыннан алып таныс болды (ол меним кызым ман бир «Юлдыз» балалар бавына юрип баслады, сонъында бир класста да окыдылар). Балага караганлай ок, онынъ ойшанъ, аьр бир янъы затка тергевши карасы ман караганы сенинъ назарынъды токтатаган эди десем оьтирик болмас. Сондай яркын юзи болган, аьр янъы затка уьйкен кызыксынувы...
Яшав тек Ер планетасында бар. Мунда туьрли айванларды распага болады – карлы бийикликлерден алып терен океанларга дейим. Бир-бир айванлар дуныядынъ туьрли ерлеринде яшамага боладылар, мысалы, боьрилер сувык Арктикада, исси кумлакларда, калын орманларда эм ашык туьзликлерде карсы келеди аьдемлерге. Баскалар тек бир ерде яшайдылар. Уьйкен пандалар, мысалы, тек Китайдынъ орманларында расадылар.
Газетамыздынъ быйыл апрель айындагы номеринде биз Ногай районынынъ Терекли-Мектеб авылынынъ яс яшавшысы, А.-Х. Джанибеков атындагы орта мектебининъ окувшысы Аман Саитовтынъ оьткен 2021-нши йылда шатраш ойыны бойынша окувшылар арасында Россия чемпионы болганы акында язган эдик. Янъыларда редакциямызга Аман ман байланыслы тагы бир суьйинишли хабар келди.
Бала баьрине де ортак. Соьйтип, тенъ-досларымыздынъ, кардаш-тувганлардынъ балалары уьстинликлерге етиссе, юрегимиздеги коьнъил де йогарыга етеди. Аьлиги заманда уныкларга куьезленемиз, бир заманларда кишкей аьвлетлеримиз буьгуьнлерде аьел курып, балалы-шагалы болып турылар. Сол да кайдай куьез ата-аналарга.
Балалардынъ оьнерли, билимли болганына баьримиз де суьйинемиз, куьезленемиз. Талаплы балалар келеекте эли уьшин пайдалы боладылар, олардынъ билими, сол билимге таянып, аьрекет этуьви элимиздинъ оьрленуьвине салдарлы уьлис косады. Бала мектебте ийги билим алса, сонъында ога орта эм йогары окув ошакларында да окымага тыныш болады.
Шелковской районындагы Воскресеновский авылында эки шарлаклы мектеб бар. Сол мектебтинъ меканы 1980-нши йылда салынган. Мектебте ногай тили кайбир себеплерден окытылмайтаган болган.
Аьлиги заманнынъ окувшыларынынъ алдыларында –уьйкен йол, оларда кайдай да мырсатлар бар. Алдынгы заманлар ман тенълестирип карайык: аьли Интернет тармагы коьп ерлерде коьмекши болады, алдынгы окувшы тек оьзининъ окытувшысынынъ берген билимин алады, оьзининъ де айлак куьшли ымтылысы болса, китапханадан шыкпай, сонда бар китаплерди актарады. Оьзек те, артык билим биревге де, бир заманларда да буршав бермеген. Сога...
Оьз элининъ, халкынынъ аьвелгисине сый этуьв ниет пен яс несилде патриотизм тербиялавын куьшлетуьв уьшин увыт айынынъ 14-нши куьниннен алып курал айынынъ 9-ншы куьнине дейим «Бизим тарих» деп аталып, яслар проектлерининъ Савлайроссиялык конкурсы озды. Аьлиги заманда бизим баьтирлик тарихимизди туьрлендирмеге суьетаганлар коьп болды, оьсип турган несил оьз элининъ баьтирлерин билмеге керек деген ой ман озгарылады бу...
Саьбийлердинъ оьнери бала заманнан алып белгили болады. Соьйтип, Кумлы авыл орта мектебининъ 2-нши классынынъ окувшысы Юнус Кожаев шатраш ойыны ман кишкей заманнан алып кызыксынады. Ол оьз оьнерин район бойынша озгарылатаган шатраш турнирлеринде коьрсетеди. Юнус оьз тенълери мен сынасып, сондай турнирлерде баргылы орынларды алады.
