Коьп куьнлердинъ бирисинде, танъга ювыкта, коьктинъ энъ шетинде, туман ювырканына оранып, уйклап калыпты экен Кишкей Юлдыз. Сонъында ол сескенип, бирден уянады. Карайтаган болса, коьктеги кардашлары коьктен уьйге кайтыптылар, тек Куьн Коьзи, коькти бийлеп, ярыгын сепкен. Адалаган Кишкей Юлдыз, коьзлерин наьзик коллары ман уйкалап, юлдызлар куьндиз ял алатаган коска ювырып келеди. Ама оьктем юлдызлар эм олардынъ...
Бала – баьрине де ортак. Соьйтип, ердеслеримиздинъ саьбийлери уьстинликлерге етискенин эситсек, суьйинмей болмаймыз. Боьтен де, ногайымнынъ атын баска ерлерде данък эткен йигитлеримиздинъ акында оьктемлик пен язамыз.
Аьлиги заманга коьре, сувсараб (жираф) энъ де узын айван деп саналады. Олардынъ шеккиси 1200 килограммга дейим, узынлыгы 6 метрге дейим етпеге болады, эгер бу айваннынъ кевдесин уьш кесекке боьлсе, солардынъ бириси мойын болады.
Аьлиги заманда шоьл яслары эм кызлары кырга кетип ислейдилер, оькинишке, балаларымыз сийрек келедилер тувган ерине, яй тыншаювларда тетей-атайлар ман турадылар, сол кишкей кесек заманнынъ ишинде бираз ногайша да уьйренедилер. Соьйтип, Бийислам эм Магира Мамуровлар Ногай районынынъ Кумлы авылыннан Норильск каласына ислемеге кеткенде, увылы Амир 5 ясындагы бала эди, аьлиги заманда ол – 6-ншы класстынъ окувшысы.
Баладынъ уьстинлиги кайбиримизге де уьйкен куьез. Апыл-тапыл аягын басып, юргенине, биринши соьзди айтканына, саркылдап куьлгенине баьримиз де суьйинемиз. Соьйтип, Айсылу Шамшидиновадынъ ата-анасы да онынъ уьстинликлерине суьйинедилер.
Мен коьплеген йыллар газетамыздынъ бетинде балалардынъ акында язаман, оьнерли саьбийлерди коьрсем, суьйинемен. Сондай балалар коьп болса, халкымыз онъайлы болар, оьрге ымтылар. Балаларга баьримиз де суьйинемиз, боьтен де бизим юреклеримизди суьйимге эм йылувлыкка уныклар эм йиенлер орайдылар. «Баладынъ баласы балдан таьтли» дегенлей, олардынъ куьезине бир зат та етип болмайды деп ойлайман.
Баладынъ келеектегиси кайдай болаягы кишкей заманнан алып билинеди. Меним эсимде, сол заманда аьли де кишкей бала Рукият-Ханум сахнага шыгып йырлаганы. Буьгуьнлерде Рукият-Ханум Акимова Кадрия атындагы мектебтинъ 11-нши классында окыйды.
Аьлиги заманда кеделер спорт пан аьвлигедилер, туьрли секцияларга юредилер, ярысларда катнасып, баргылы орынларды аладылар. Орта-Тоьбе авылынынъ 2-нши классынынъ окувшысы Дамир Теминдаров эркин куьрес пен 5 ясыннан алып кызыксынады. Мен ойлайман, эгер бизим саьбийлеримиздинъ алдында мыратлары бар болса, эгер олар коьрим этип ийги, белгили, йигерли инсанларды алса, аьр заманда да уьстинликлерге етисерлер. Соьйтип, Дамирдинъ мырады –...
Аьелде увыл тувса, атасына оьктемлик, анасына тирев болады. Эр кисилер увылларында эрклик, шыдамлык, намыслык касиетлерин тербияламага шалысадылар. Анвар эм Земфира Уразаевлердинъ аьелине Юсупхан – экинши бала, уьйкени де увыл болганга болартагы, аталары кишкейлей оларда эр касиетлерин кеплемеге суьеди. Соьйтип, Ринат та, Юсупхан да спорт пан каьрлейдилер. Коьп кере эситемен, Юсупхан мунда ярыста катнасты, онда сынасты...
Алексей Толстой Шымшыкларда да баьри зат тап аьдемлердеги кимик: бар уьйкен болган шымшыклар, бар олардынъ кишкей балалары да, ама олар оьзлеринше яшамага суьедилер. Бир кишкей дегенде кишкей, авызындагы сарысы аьли де кетпеген шымшык баласы яшаган. Онынъ аты – Пудик. Ол оьзи амамнынъ терезесининъ уьстинде яшаган болыпты. Уясы да бек йылы болган экен, оьзи аьли де...
