Эр киси аьр заманда да Аталыкты коршалавшы болган. Неше йигитлеримиз де дав майданларда бизим тынышлыгымызды саклав ниет пен янларын бергенлер. Олардынъ кайбирисининъ аты бизге белгили. Донбассты эм Украина ерин националистлерден босатув бойынша оьтип турган спецоперациясында аьскершилеримиз баьтирлик коьрсетедилер, оькинишке, ян бергенлер де бар.
Давдан келген уьшкил хатлар. Олардынъ маьнеси сол кайгылы согыс куьнлерде айлак та уьйкен болган. Эр кисилер согыстан язган хатларды салмага уьйдегилери ер таппай саклаганлар. Соьйтип, коьплеген йыллар артта бизим ердесимиз Багат Абдулла увылы Аджиманбетов уьйдегилерине узактан аман-эсен экенин билдирип, хат язган: «Амансызба, аявлы анам, иним, карындасым, келиним. Сизди айлак куьшли сагынаман, кайтип сизди коьргим келеди....
Уллы Аталык согысынынъ топларынынъ атувлары токтаганлы эндиги 80 йылга ювык заман оьтип барса да, бизим элимиз сонынъ акында мутпайды. Мутпайды, неге десе дав – ол халкымыздынъ тарихининъ салдарлы уьйкен кесеги, бизим оьмирлик ян дертимиз, юрек сызлавымыз эм данъклы оьктемлигимиз.
Буьгуьн эндигиси биревге де сыр тувылдыр, Уллы Аталык согысы йылларында герман аьскерлери кесек заман басып алган Совет Украина ерлеринде тыныш яшайтаган гражданларга эм совет аьскерлерине карсы бир неше украин националист козгалыслары аьрекетин бардырганлары. Сондай нацистлердинъ айырым отрядлары Карпат тавлары эм орманлары арасында ясырынып, тап 50-нши йылларга дейим де оьз террор ислерин бардырганлар эм ызында НКВД...
Инсаннынъ яшавында кайдай оьзгерислер де болып калады. Соьйтип, тек бир аьдемнинъ тувыл, савлай элимиздинъ бактысы кепленеди.
Буьгуьнлерде «Шоьл тавысы» республикалык газетасы оьзининъ 90 йыллык мерекесин белгиледи. Сол йыллар ишинде газетадынъ иштелиги де, кеби де туьрленген, редакцияда коьплеген куллыкшылар ислегенлер, олар газетамызды окувшылар суьйип окысын деп коьп куллык эткенлер.
Янъыларда КЧР Оькиметинде Карашай-Шеркеш гуманитарлык тергев институтынынъ бас илми куллыкшысы, Карашай-Шеркеш патшалык университетининъ карашай эм ногай кафедрасынынъ профессоры Насипхан Хусиновна Суюновадынъ етекшилиги мен Махачкалада «Эпоха» баспасында «Кадрия» деп аталып уьш топлама китаби дуныя ярыгын коьрди. Ногай аьлимимиздинъ белгилеви мен, бу Кадриядынъ асабалыгынынъ толы баспасы болады. Китапти туьзуьвши уьйкен суьйиниши мен окувшылар ман боьлиседи эм китаптинъ...
Россиядынъ революцияга дейимги буржуазный газеталары исши халк пан байланыслы тувыл эди, олардынъ бетлеринде исшилердинъ эм эгиншилердинъ язганлары коьбисинше баспаланмайтаган эди. Боьтен де кайдай да болсын кемшиликлер белгиленип язылганларга ондай газеталар бетлерине туьсуьв кыйын болган. Сийрек аьлде ондай макалалар бу газеталар бетлеринде баспаланып шыккандай болса, олардынъ авторлары полициядынъ тергеви астына туьсирилетаган болганлар.
1813-нши йылдынъ 18-нши октябринде орыс аьскер эм онынъ союзниклери Лейпциг туьбинде Халклар урысында Наполеонды енъгенлер.
1942-нши йылдынъ куьзине немец аьскерлери Кобаннынъ эм Сырт Кавказдынъ коьп ерлерин алганлар, айтпага, Ставрополь, Армавир, Майкоп, Краснодар, Элиста, Моздок калалары. Яв Караногай районына да кирген. Терекли-Мектеб авылына бомбалар тасланган. Районымыздынъ баска авылларында немецлер кесек заман турганлар. Сол кыйынлы йыллар ногай халк оьзининъ элине суьйимин, алаллыгын коьрсеткен. Мал явдынъ колына туьспесин деп, баска якларга айдалган, партизан...
