Уллы Енъуьвге 75 йыл толувына да карамастан, ол аьр бир юректе оьмирге яйнаган язлык кимик яс болып турады. Сога тагы бир шайыт – ол янъыларда Ногай район орталыгы Терекли-Мектебте ерли яшавшылардынъ ниети мен Уллы Аталык согысында Енъуьвдинъ 75 йыллыгынынъ сыйына ашылган Ветеранлар аллеясы.
Токтас Эрежеп улы Самединов Карагас орта мектебинде отыз бес йылдан артык физкультура дерислерин юритти. Оьнерли окытувшыдынъ акында йылы эскередилер окувшылары, ис йолдаслары, таныслары эм кардашлары. Кишкей заманнан алып Токтас Эрежепович ювырувга, куьресуьвге, топ тебуьв ойынга айлак авас болган. Мектеб эм студент йылларында да спорт бойынша бийик етимислерге етисип турган. 1964-нши йылда Махачкалада студентлер арасында гимнастика...
«Тувган ердинъ ери еннет, сувы сербет», – деп босына айтпаган атайлар. Аьр кимге оьзининъ тувган ери сагынышлы, аьзиз эм аявлы. Бала заманда ойнаган орамлар, ата-анадынъ уьйи, тувган авыл аьр кимнинъ янына якын. Оьз ерин суьйген аьдем, оьз халкынынъ абырайлы, зейинли аьдемлери мен оьктемсийди, олар уьстинликлерге етсе, суьйинеди эм олардынъ яшавы замансыз уьзилип, халкынынъ оьрленуьвине косаяк...
Аьр кайсы ата-ана да оьзининъ баласы ийги, акыллы, оьрметли аьдем болып оьскенин, сайлап алган аьрекетинде уьстинликлерге етискенин суьеди. Оьзек те, увылы яде кызы акында оьзлерининъ ойлаган ойлары, саклаган мыратлары яшавга шыгатаганынынъ белгилерин коьргенде, олар суьйинедилер, оьктемсийдилер. Соьйтип, Терекли-Мектеб авылынынъ яшавшылары Хайрулла Абдулвагап улы эм Саният Рашидхан кызы да оьзлерининъ улы коьримли аьдем болып оьсетаганын шайытлайтаган...
Ногай районынынъ оьрметли яшавшылары! Сизди 1-нши Май – Язлык эм ис байрамы ман кутлайман! Янъы заман Май байрамын янъы маьнелиги мен толтырган, ама ол аьр заманда да истинъ, оьз аьели, районы эм эли уьшин ислейтаган аьдемге сый этуьвдинъ байрамы болып калады. Бу байрам куьнинде ис ветеранларына, Ногай районынынъ оьрленуьвине оьлшемсиз уьйкен ис уьлисин коскан эм...
Уллы Енъуьв куьни. Кайдай ярык, коьзясларды суьрттирген, юреклерди коьтерген, атайларымыздынъ йигитлигин коьрим этип салдырган байрам болады. Бу байрамнынъ белгиленуьвине бизим аьр биримиз уьйкен аьзирлик коьремиз.
Коькек айынынъ 26-сы. Табиат шагынынъ аьлемет ыспайы эм йылы куьнлерининъ бириси. Сол куьн муннан 34 йыл артта элимизге, сав дуныяга оннан сонъгы онлаган йылларга болгандай баьле-каза аькелген деп ойлагынъ да келмейди. Тек тарих, архив документлери эм фотосуьвретлери, аьдемлер эси бир кепте беркитедилер: сол куьн туьнде Чернобыль атомлы электростанциясынынъ 4-нши реакторы атылган эм аьдем колыннан шыккан...
Бизим редакцияга ким де кайдай сорав ман да келедилер. Биревлер билген, эситкен хабары ман боьлиседилер, баскалары ювык-кардашларына кутлавлар бермеге суьедилер, уьшиншилер кайгырганларга бассавлык йорайдылар. Соьйтип, янъыларда бизге Нариман авыл яшавшысы, уста коллы окытувшы, ясуьйкенимиз Нурманбет Тангатар увылы Зарманбетов келди. Аясында – медаль.
«Йылларымыз не бек тез кетедилер», – деп куьрсинемиз биз тагы бир кезекли тувган куьнимизди йолыга берип. Бала шакта эм яслыкта сога бирев де маьне бермейди. Эсейип баслаганда йылларды санав, яслыкты эскеруьвлер басланады. Тек соны ман бирге оьзимизге яшав эм ис сулыбы, тийисли кадирде аьр кимге келисли сыйы, оьрмети, уьстинликлер, бизим балалар баьриси де йыллар аркасы...
Аьлиги заманнынъ яслары билимге куьшли ымтыладылар, тоьгеректеги мен кызыксынып биледилер, оьз мыратларына етуьв йолында алдыга йигерли абытлар аладылар. Соны ман бирге оларга языксынув, ярдам этуьв баалыклары да ят тувыл. Яслар кайсы заманларда да, боьтен де бу тыныш болмаган куьнлерде, эслилерге, керексингенлерге ярдам этедилер, сонынъ уьшин олар волонтерлар сыраларына киредилер.
