Сак болынъыз___________ Ногай районымыздынъ сыйлы яшавшылары! Мине эки юмадан артык заман биз баьримиз де телевизордан — уьйде олтырынъыз, — деген шакырувды эситип турамыз. Янъы технологиялар заманында, гаджетлер аркалы коьп затларды бир-биримизге де еткерип боламыз. Сога коьре, иштелигинде сол шакырув болган коьп билдируьвлер де аламыз, ама коьбиси аьдемлер шакырувга ушкары карап, орамларга шыгадылар.
Давдынъ ялынлы оты биревди де аямады. Савлай халкымыз турды явга карсы, коьплеген бактылар сол согыста куьйди, тул болып калды хатынлар, оьксиз болып калды саьбийлер. Басыр Мажит увылы Аджимуллаев согыс басланган заманда, 40 ясларында болган.
Бизим халкымыз коьп кыйынлыклардан оьтип келген. Сонынъ сырасында неше юкпалы маразлардан да. Революцияга дейим аьдемлерди сондай коьп авырувлар йоьнъкиткенин, солардан мынълаган яшавшылардынъ кырылганын да билемиз.
Дагестан Республикасынынъ Ногай районында уьйде олтыратаган яшавшыларга коьмек этуьв ниет пен «Ногайский район» МР администрациясынынъ аькимбасы М.Аджековтынъ баславы ман фонд ашылган.
Ызгы куьнлерде тек бизим элимизде тувыл, савлай дуныяда аьдемлер кыйынлыкларды басларыннан оьткерип туры. Бизим элимиздинъ, сонынъ ишинде бизим республикамыздынъ, районымыздынъ яшавшылары да тыныш болмаган сынавды оьтедилер. Куьн ярыгынынъ тезлиги мен яйылып баратаган мараз элге кыйынлык аькелип, патшалыкта ис аьрекетин бардырмайтаган гражданларга материаллык етиспевликлерди сездирмей калмады.
НОГАЙ ХАЛКТЫНЪ АЛТЫН ФОНДЫ_________ Аьр аьдемнинъ бактысын алып карасак, бир аьлемет язылган китаптей болады. Эл арасында юрген, эл уьшин куллык эткен аьдемлердинъ бактылары боьтен де кызыклы болады. Сондай аьдемлердинъ бириси – Асият Сулейман кызы Кумратова. Ол 1940-ншы йылдынъ коькек айынынъ 1-нши куьнинде Уьйкен-Халк авылында бу дуныяга энген.
Кишкей Аталыгымызды биз аьр заманда да юрегимизде саклаймыз. Сол да акыйкат соьзлер, неге десе тувып-оьскен еримиз бизге куьш береди, кайратлы ислерге даьвлендиреди. Соьйтип, белгили ногай аьлим, исламовед, этнограф Ахмет Амин увылы Ярлыкапов Ногай шоьлине алгасайды, мунда неше йигитлерди баврайына кайтарган ювсан ийиси, мунда кардаш-тувганлары, мунда энъ де ювык аьдеми – Анасы.
Балалыгы Уллы Аталык согысынынъ заманына карсы келген аьдемлер. Олар элимиз эм халкымыз бан бирге сол йыллардынъ кыйынлыгын да, кайгысын да уьйкенлер мен бирге ортак боьлгенлер. Аьлиги заманда олар, баьри де ясы 80-нен озып, уьйкен яшав эм ис йолын оьткен ясуьйкенлер боладылар.
Нариман авылдынъ артында, бес-алты шакырым ерде Айгыр-тоьбе авылы орынласкан эди. Мен 1930-ншы йыл сол авылда тувганман, мунда эки орам бар эди, орамлардынъ арасы кенъ эди, олар косылып, бир колхоз болган. Мунда меним атам Сулейман Арсланов председатель болып ислейтаган эди. Колхозга «Стаханов» деп ат бергенлер. Нариманда «Кызыл Караногай» деген колхоз бар эди. 1940-ншы йыл эки колхозды...
Айдан сонъ ай озып, куьннен сонъ куьн агып, Уллы Енъуьвдинъ 75 йыллыгы якынлайды. Буьгуьнге дейим анайлар давдан кайтпай калган аьзизлерин эскерип, коьзясларын суьртип аладылар. Сондай авылдасларымыздынъ бириси Уллы Аталык согысынынъ катнасувшысы Биймурза Кульниязов эди.
